Kiedy legitymowanie przez policję jest bezprawne? Nie zawsze musisz pokazywać dowód

Policja ma prawo legitymować obywateli, ale nie może robić tego bez wyraźnej podstawy prawnej. Przepisy jasno określają, w jakich sytuacjach funkcjonariusz może poprosić o dokument tożsamości - i nie ma tu miejsca na przypadek ani prewencyjne "na wszelki wypadek". Kiedy kontrola tożsamości jest zgodna z prawem, a kiedy możemy odmówić? I co zrobić, jeżeli mamy wątpliwości co do zachowania policjanta?
Legitymowanie obywateli to jedna z najczęściej wykonywanych czynności przez funkcjonariuszy policji - zarówno na ulicy, jak i podczas domowych interwencji czy imprez masowych. Dla wielu z nas to rutynowa sytuacja, która nie budzi większych pytań. Tymczasem warto wiedzieć, iż każda taka kontrola musi mieć swoje uzasadnienie w przepisach. Prawo jasno reguluje, kiedy funkcjonariusz może sprawdzić naszą tożsamość i co musi nam wówczas powiedzieć. Znajomość tych zasad chroni przed nadużyciami i niepotrzebnym stresem.


REKLAMA


Zobacz wideo Policja uruchomiła swoją tajną broń i obserwowała kierowców z powietrza


Czy policja może legitymować bez powodu? Prawo jasno reguluje tę kwestię
Legitymowanie to jedno z podstawowych narzędzi pracy policjantów, służące ustaleniu lub potwierdzeniu tożsamości danego obywatela. Funkcjonariusz może poprosić o dokument, gdy szuka sprawcy przestępstwa, osoby zaginionej albo działa na polecenie sądu, prokuratora lub innego uprawnionego organu. Takie kontrole często mają miejsce podczas imprez masowych, interwencji ulicznych czy rutynowych działań prewencyjnych. Nie chodzi tu wyłącznie o sprawdzenie danych osobowych, ale o realizację konkretnego celu związanego z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. Warto przy tym pamiętać, iż legitymowanie nie jest czynnością śledczą ani operacyjną - to forma kontroli administracyjno-porządkowej, po którą sięga się tylko wtedy, gdy są ku temu wyraźne podstawy.
W granicach swych zadań Policja wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe w celu: rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw, przestępstw skarbowych i wykroczeń; poszukiwania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiaru sprawiedliwości, zwanych dalej ‘osobami poszukiwanymi’; poszukiwania osób, które na skutek wystąpienia zdarzenia uniemożliwiającego ustalenie miejsca ich pobytu należy odnaleźć w celu zapewnienia ochrony ich życia, zdrowia lub wolności, zwanych dalej ‘osobami zaginionymi’
- głosi artykuł 14, punkt 1 ustawy o policji.
Policjanci, wykonując czynności, o których mowa w art. 14, mają prawo: legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości
- precyzuje artykuł 15, ustęp 1, punkt 1 ustawy o policji.


Kiedy można odmówić wylegitymowania? Policjant też ma swoje obowiązki
Choć wielu obywateli wciąż ulega presji munduru, trzeba pamiętać, iż policjant nie może nas legitymować "bo tak". Przepisy są jasne - musi istnieć uzasadniony powód. W dodatku funkcjonariusz ma obowiązek poinformować, dlaczego chce sprawdzić dokumenty, podać swój stopień, imię i nazwisko oraz podstawę prawną czynności. jeżeli nie potrafi tego wyjaśnić lub unika odpowiedzi, mamy prawo odmówić okazania dokumentu - i nie grożą nam za to żadne sankcje. Co więcej, w razie wątpliwości możemy złożyć zażalenie na sposób przeprowadzenia kontroli.


Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 26 lipca 2005 roku w sprawie sposobu postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów, przystępując do legitymowania, każdy policjant jest obowiązany podać swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności służbowej
Ponadto policjant nieumundurowany ma obowiązek okazać legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto czynność legitymowania, musi umożliwić spisanie zawartych w niej danych. Po zakończeniu czynności służbowych policjant informuje osobę o prawie złożenia zażalenia do prokuratora na sposób przeprowadzenia legitymowania
- informuje Oddział Prewencji Policji w Warszawie.


Dziękujemy, iż przeczytałaś/eś nasz artykuł.


Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.