Co oznacza tajemniczy „system terapeutyczny”? Taki wyrok usłyszał Dorian S.

• Dorian S. został skazany na dożywocie w systemie terapeutycznym za zabójstwo 25-letniej Białorusinki Lizy w lutym 2024 r.
• System terapeutyczny wiąże się z osadzeniem na specjalistycznym oddziale w zakładzie karnym
• Podobny wyrok można otrzymać m.in. za przestępstwa seksualne, pedofilię, kazirodztwo. Dotyczy to też przestępców z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi
• Więcej podobnych historii znajdziesz na stroni głównej Onetu

Określenie „system terapeutyczny” brzmi na pozór łagodnie. Wydaje się, iż sprawca morderstwa z premedytacją będzie leczony, a nie karany. Jednak z takim wyrokiem nie trafia się do szpitala, ale na specjalistyczny oddział terapeutyczny zakładu karnego, dopasowany do indywidualnych potrzeb konkretnego więźnia. W Polsce istnieją takie oddziały m.in. dla osób uzależnionych od alkoholu czy narkotyków, a także takie, które oferują pomoc psychologiczną dla osób z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi.

Sprawa Doriana S. Kara w systemie terapeutycznym

Proces Doriana S. rozpoczął się 4 grudnia 2024 r. Półtora miesiąca później, 17 stycznia 2025 r. w Sądzie Okręgowym w Warszawie zapadł nieprawomocny wyrok. Dorianowi zarzucono zabójstwo na tle seksualnym i rabunkowym, którego ofiarą padła w lutym 2024 r. 25-letnia Liza z Białorusi, zaatakowana przez mężczyznę w centrum Warszawy. Zgwałcił ją i pobił tak dotkliwie, iż dziewczyna zmarła niedługo później w szpitalu. Właśnie za to dostał karę dożywotniego więzienia w systemie terapeutycznym.

Zgodnie z art. 96 par. 1 ustawy Kodeks karny wykonawczy, w systemie terapeutycznym odbywają karę skazani z tzw. niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazani za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego (czyli m.in. zgwałcenie, wykorzystanie seksualne, pedofilia, kazirodztwo), „popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych”. Taki wyrok mogą też dostać przestępcy „upośledzeni umysłowo, a także uzależnieni od alkoholu albo innych środków odurzających lub psychotropowych oraz skazani niepełnosprawni fizycznie – wymagający oddziaływania specjalistycznego, zwłaszcza opieki psychologicznej, lekarskiej lub rehabilitacyjnej”.

Karę więzienia w systemie terapeutycznym wykonuje się przede wszystkim w oddziale terapeutycznym o określonej specjalizacji. We współpracy z osadzonym opracowywany jest indywidualny program terapeutyczny, który ma zapobiegać „pogłębianiu się patologii”. Oprócz tego systemu, który może zostać w trakcie odbywania kary przekształcony w inny, istnieją jeszcze dwa: system programowanego oddziaływania (przeznaczony m.in. dla młodocianych, a także tych dorosłych, którzy są przygotowywani do powrotu do społeczeństwa) oraz system zwykły — dla tych, którzy nie podlegają żadnym z dwóch pozostałych.

W ostatnich latach w Polsce zapadło wiele wyroków w systemie terapeutycznym. Zastosowano go w niektórych głośnych sprawach, którymi długo żyła opinia publiczna. Taki wyrok usłyszał m.in. we wrześniu 2024 r. skazany za pedofilię ksiądz Marian W., który wykorzystywał seksualnie ministrantów. Karę w systemie terapeutycznym odbywa także nożownik, który w Toruniu atakował przypadkowych przechodniów. Dożywocie w takim systemie zasądzono też w 2023 r. wobec Kajetana P. — za brutalne zabójstwo lektorki języka włoskiego w Skierniewicach w lutym 2016 r.