Zrobisz to w Wigilię? Grozi Ci kara choćby 100 tys. złotych. Nowe przepisy

Wigilia 2025 roku będzie pierwszą w historii Polski, w którą obowiązuje pełny zakaz pracy i handlu przez cały dzień. Choć dla większości Polaków to dobra wiadomość, niektórzy przedsiębiorcy mogą wpaść w poważne kłopoty. Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) zapowiada kontrole i przypomina: za złamanie przepisów grozi grzywna choćby do 100 tys. złotych.

Fot. Warszawa w Pigułce

Wigilia oficjalnie dniem wolnym od pracy

Zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy, obowiązującą od 2025 roku, 24 grudnia został wpisany do katalogu dni ustawowo wolnych od pracy. Oznacza to, iż zarówno sklepy, jak i większość firm, urzędów czy instytucji powinny być tego dnia zamknięte.

Wcześniej Wigilia miała inny status – handel był dozwolony jedynie do godziny 14:00. Teraz przepisy są jednoznaczne: zakaz obowiązuje przez cały dzień, niezależnie od tego, w jaki dzień tygodnia wypada 24 grudnia.

Decyzja o uznaniu Wigilii za dzień wolny to efekt kilkuletnich dyskusji pomiędzy związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców i rządem. Zmiana miała zagwarantować pracownikom prawo do spokojnego spędzenia wieczoru wigilijnego w gronie bliskich, bez konieczności pracy do ostatniej chwili.

PIP zapowiada surowe kontrole i wysokie mandaty

Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, iż każdy przedsiębiorca, który zleci pracę w Wigilię w placówce handlowej, naraża się na poważne konsekwencje. Inspektorzy mają prawo wejść do sklepu lub zakładu o dowolnej porze dnia i nocy, przesłuchać pracowników i sprawdzić ewidencję czasu pracy.

Jeśli wykryją naruszenie przepisów, mogą nałożyć mandat od 1 000 do 5 000 zł, a w przypadku uporczywego łamania prawa – skierować sprawę do sądu. To właśnie sąd może wymierzyć najwyższą sankcję: grzywnę choćby do 100 000 zł.

Jak podkreśla PIP, karę ponosi pracodawca lub osoba kierująca placówką w jego imieniu, a nie sam pracownik.

Kogo nie dotyczy zakaz?

Ustawa przewiduje kilka wyjątków. Pracować w Wigilię mogą m.in.:

• stacje paliw,
• apteki,
• placówki pocztowe,
• punkty na dworcach, lotniskach i w strefach wolnocłowych,
• małe sklepy prowadzone przez właściciela osobiście, o ile sam stoi za ladą i sprzedaje „na własny rachunek”.

Jednak choćby w tych przypadkach PIP przypomina, iż właściciel nie może zatrudniać pracowników – w przeciwnym razie również narusza przepisy.

Grzywna do 100 tysięcy złotych – realne zagrożenie

Jak wynika z wcześniejszych kontroli, wiele firm błędnie interpretuje przepisy dotyczące świąt i niedziel handlowych. PIP ostrzega, iż w 2025 roku nie będzie pobłażania.
„Każdy przypadek otwarcia sklepu lub zlecenia pracy w Wigilię będzie traktowany jako poważne naruszenie prawa pracy” – zapowiada Inspekcja.

Pracodawcy, którzy zlekceważą przepisy, mogą stracić nie tylko pieniądze, ale też reputację. Kary w wysokości 50–100 tys. zł zasądzane były już w poprzednich latach wobec sieci handlowych łamiących zakaz pracy w święta.

Co to oznacza dla pracowników i klientów?

Wigilia 2025 roku wypadnie w środę, więc dla większości Polaków oznacza trzydniowy świąteczny weekend – od 24 do 26 grudnia. Sklepy, galerie handlowe i markety będą zamknięte, a ostatnie zakupy trzeba będzie zrobić do 23 grudnia włącznie.

Z kolei pracownicy mogą liczyć na wolny dzień bez potrąceń – to pełnoprawny dzień ustawowo wolny od pracy, a nie tylko skrócony czas pracy, jak jeszcze kilka lat temu.

PIP apeluje: „Nie ryzykuj dla kilku godzin handlu”

Państwowa Inspekcja Pracy podkreśla, iż przepisy o wolnej Wigilii mają chronić zarówno pracowników, jak i kulturę rodzinnego świętowania.
„Nie warto ryzykować wysokich kar dla kilku dodatkowych godzin obrotu. 24 grudnia jest dniem świątecznym w pełnym znaczeniu tego słowa” – czytamy w komunikacie PIP.

Od 2025 roku Wigilia jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Handel i praca w tym dniu są zakazane, a przedsiębiorcy łamiący przepisy muszą liczyć się z grzywną do 100 000 zł. Państwowa Inspekcja Pracy zapowiada intensywne kontrole – i nie zamierza przymykać oka choćby na najmniejsze naruszenia.