Znasz kogoś, kto doświadcza przemocy domowej? Sprawdź, co zmienia się w nowelizacji

kosmosdladziewczynek.pl 1 rok temu

Z dniem 22 czerwca 2023 wchodzi w życie Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Na czym polega zmiana?

Przemoc domowa — już nie tylko „w rodzinie”

Nowa ustawa dostrzega przemoc na innym poziomie: nie więzów formalnych, ale emocjonalnych. Dlatego „przemoc w rodzinie” zmienia się w niej na „przemoc domową”. Koreluje to z nazewnictwem międzynarodowym, ale przede wszystkim – nowa nazwa pozwala zwrócić uwagę, iż nie ma jednej wyśrubowanej normy czy modelu rodziny. Nie trzeba bardzo konkretnej więzi małżeńskiej, żeby można było uznać, iż w jakimś domu dochodzi do przemocy. Teraz przemoc będzie można zgłosić choćby po formalnym rozstaniu (często wyprowadzka od osoby stosującej przemoc wcale nie przerywa przemocy) czy gdy się nie mieszka z osobą, która krzywdzi.

Przemoc domowa to według nowej ustawy: „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę oraz mające na celu uzyskanie kontroli w zakresie nabywania i korzystania z posiadanych przez tę osobę zasobów ekonomicznych”.

Ono widziało i słyszało? Dostanie pomoc!

„Przecież ono nie jest bite”, „ona na pewno nie słyszy”, „on nie bierze udziału w konfliktach rodziców” – te argumenty już nie będą działać. Nowa ustawa zakłada poszerzenie grupy osób, które mogą uzyskać pomoc i wsparcie. Jak wskazuje Justyna Podlewska, doświadczenia Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę oraz badania pokazują, iż dziecko, które obserwuje przemoc, ma takie same objawy, jakby jej doświadczało. Dlatego też według nowelizacji ustawy dziecko staje się pokrzywdzonym, choćby jeżeli przemoc dotyczy bezpośrednio np. tylko matki. W takiej sytuacji dziecku będzie można również założyć Niebieską Kartę, żeby pracować z rodzicami nad zmianą ich postawy. Rodzice nie będą mogli wycofać się z procedury, którą zostanie objęta rodzina.

Zwiększy się ochrona dziecka. Dzieci, które nie doświadczają przemocy bezpośrednio, ale ją obserwują – teraz również automatycznie dostaną pomoc.

Wysłuchać i usłyszeć – rozmowa z Michaliną Kulczykowską z telefonu zaufania prowadzonego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę

Czytaj także

Wysłuchać i usłyszeć – rozmowa z Michaliną Kulczykowską z telefonu zaufania prowadzonego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę

Czytaj także

Pomoc dla sprawców? Tak: aby ratować całą rodzinę

Ustawa wprowadza też nowe narzędzia pomocy. Osoba, która stosuje przemoc, będzie mogła być skierowana na oddziaływania korekcyjno-edukacyjne lub oddziaływania psychologiczno-terapeutyczne. Skierowanie będzie dla takiej osoby wiążące i jeżeli się ona temu nie podda, to dokona wykroczenia, które może być ukarane grzywną lub ograniczeniem wolności. „Zważywszy na 90-dniowy proces obligowania osoby stosującej przemoc do podjęcia oddziaływań/terapii, to nie jest przymus, a motywacja zewnętrzna” – podkreśla Justyna Podlewska, prawniczka i ekspertka przeciwdziałania przemocy domowej z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.. „I to jest niezwykle ważne, iż sytuacji nie oceni osoba stosująca przemoc, mówiąc »przecież ja tego nie robię«, ale ocenią ją eksperci”.

Pomoc nie tylko, gdy ktoś bije

Ustawa zwraca również uwagę na – wciąż w Polsce bagatelizowaną – przemoc psychiczną. A zatem, zgodnie z nowelizacją, destrukcyjne dla całej rodziny jest naruszanie prywatności, wolności czy godności, a także wzbudzanie uczucia zagrożenia, poniżenia czy udręczenia. Czyli wszelkie zachowania, które zagrażają zdrowiu psychicznemu pozostałych osób w domu.

W nowelizacji definicja przemocy domowej została poszerzona o przemoc elektroniczną, czyli różne rodzaje nękania, prześladowania dzięki środków elektronicznych (takich jak niechciane wysyłanie wiadomości); obrażanie; komunikacja, która przekracza nasze granice osobiste czy intymne.

Warto pamiętać: jeżeli dziecko doświadcza przemocy, to albo w przyszłości też będzie samo ją stosować, albo będzie jej ofiarą. Z tej spirali pomaga wyjść m.in. procedura Niebieskiej Karty.

Nie bójmy się niebieskiej karty

Niebieska Karta ma już 12 lat. Bywa, iż kojarzy się z piętnowaniem rodziny. Takie niesłuszne przekonanie wynika z niedostatecznej wiedzy oraz społecznych lęków. Tymczasem Niebieska Karta to rozwiązania prawne, które mają na celu pomoc rodzinie w trudnej sytuacji.

Justyna Podlewska, zwraca uwagę, iż Niebieska Karta nie jest karą, ale szansą na ratowanie czy uleczenie rodziny lub – w nowej, zmienionej wersji ustawy – grupy osób żyjących wspólnie pod jednym dachem. jeżeli sytuacja w jakimś gospodarstwie domowym budzi niepokój, dzięki Niebieskiej Karcie można przyjrzeć się, czy rzeczywiście może ona być toksyczna. I jeżeli okaże się, iż tak – można rozpoznać, z jakich zachowań domowników wynika, a następnie zastosować określone środki zaradcze, które dadzą szansę na zmianę. Zmianę toksycznych zachowań na takie, które nie prowadzą do krzywdy i cierpienia, tylko pozwalają na spokojne życie wszystkich i harmonijny rozwój dzieci.

Artykuł powstał na podstawie rozmowy z ekspertką Justyną Podlewską.
Justyna Podlewska – absolwentka Wydziału Prawa i Administracji oraz Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini czterech kadencji Zespołu Monitorującego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej oraz od 2011 r. Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Dzielnicy Warszawa Targówek. Posiada Certyfikat Specjalisty w Zakresie pomocy Ofiarom Przemocy w Rodzinie wydany przez Instytut Psychologii Zdrowia. Prowadzi szkolenia w zakresie problematyki dziecka krzywdzonego, interwencji i przeciwdziałania przemocy domowej dla różnych grup profesjonalistów. Jest autorką artykułów i publikacji na temat praw małoletnich pokrzywdzonych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie.