Włochy kontra MTK: Rzym oskarżony o ochronę libijskiego zbrodniarza

Zdjęcie: https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna-ue/news/wlochy-kontra-mtk-rzym-oskarzony-o-ochrone-libijskiego-zbrodniarza/

Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego formalnie zwróciła się do sędziów z wnioskiem o uznanie Włoch za kraj niewywiązujący się ze swoich zobowiązań wynikających ze Statutu Rzymskiego. Chodzi o uwolnienie w styczniu libijskiego urzędnika oskarżonego o zbrodnie przeciwko ludzkości.

Wniosek ten nastąpił po tym, jak Włochy przedłożyły oficjalne uzasadnienie swoich działań – zgodnie z procedurą umożliwiającą państwom przedstawienie swojej wersji wydarzeń przed ewentualnym orzeczeniem Trybunału o niewspółpracy. W 14-stronicowej odpowiedzi prokurator Nazhat Shameem Khan argumentuje, iż Włochy naruszyły swoje zobowiązania prawne, utrudniały postępowanie i uniemożliwiły Trybunałowi realizację jego mandatu.

Nijeem Osama Almasri, szef libijskiej policji sądowej, został aresztowany 19 stycznia w Turynie, jednak już dwa dni później został uwolniony i przewieziony do Trypolisu na pokładzie włoskiego samolotu wojskowego. Almasri jest oskarżony o morderstwa, tortury i gwałty związane z nadużyciami popełnionymi w centrum detencyjnym Mitiga w libijskiej stolicy.

Włochy uzasadniły swoje działania orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Rzymie, który nakazał zwolnienie Almasriego z powodu uchybień proceduralnych podczas zatrzymania.

Ministerstwo Sprawiedliwości twierdziło, iż nie mogło naprawić błędu ze względu na rzekomy konkurencyjny wniosek ekstradycyjny złożony przez Libię — później zdementowany przez libijskiego premiera — oraz nieścisłości w nakazie aresztowania wydanym przez MTK.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych nakazało także wydalenie Almasriego, uznając je za najszybszy sposób ochrony bezpieczeństwa narodowego.

Prokurator Khan zakwestionowała zasadność tego uzasadnienia. „Ponad trzy miesiące po zwolnieniu Almasriego Włochy po raz pierwszy wspomniały o rzekomym konkurencyjnym wniosku ekstradycyjnym z Libii” – napisała, zaznaczając, iż żadne dowody potwierdzające ten wniosek nie zostały załączone do dokumentacji.

„W efekcie – dodała – wygląda na to, iż po otrzymaniu dwóch konkurencyjnych wniosków, Włochy nie zastosowały się do żadnego. Almasri nie został ani przekazany Trybunałowi, ani ekstradowany (lub zatrzymany) w Libii – ale przekazany w pełnej wolności do Trypolisu, gdzie został powitany przez wiwatujący tłum”.

Zdaniem prokurator MTK, wszelkie wątpliwości co do nakazu aresztowania lub istnienia równoległych wniosków powinny były uruchomić formalny proces konsultacyjny, a nie jednostronne uwolnienie podejrzanego. W związku z tym prokurator wzywa w tej chwili Izbę Przygotowawczą MTK do uznania Włoch za państwo naruszające swoje zobowiązania oraz do skierowania sprawy do Zgromadzenia Państw-Stron lub Rady Bezpieczeństwa ONZ.

Tymczasem w Rzymie premier Giorgia Meloni, minister sprawiedliwości Carlo Nordio, minister spraw wewnętrznych Matteo Piantedosi oraz sekretarz stanu Alfredo Mantovano są objęci dochodzeniem w związku z tą sprawą. Ciążą na nich podejrzenia o pomocnictwo i sprzeniewierzenie środków publicznych.