Turcja: konserwatywny islam, AKP i ślub dziecka

Córka jednego z liderów wspólnoty Ismail Aga, stanowiącej wpływową bazę wyborców Partii Sprawiedliwości i Rozwoju AKP, została wydana za mąż w wieku sześciu lat.

Licząca w tej chwili 24 lata młoda kobieta została wydana za mąż przez ojca jako sześciolatka za 29-letniego mężczyznę w nieuznawanym prawnie przez Turcję małżeństwie islamskim. W wieku 18 lat została poślubiona zgodnie z prawem; para jest już rozwiedziona, ale prokuratura wniosła oskarżenie po zeznaniach kobiety przeciwko jej byłemu mężowi, matce i ojcu. Sprawa nabrała rozgłosu, gdy opisał ją Timur Soykan w lewicowym dzienniku „BirGün”.

Według jej opowieści, były mąż miał z nią kontakty seksualne, gdy była jeszcze dzieckiem, więc formalnie dokonał gwałtu. W tej sprawie wszczęte zostało dochodzenie. Dowody pokazują dziewczynkę w ślubnej sukni. „Dopiero, gdy poszukałam informacji, zrozumiałam, iż to nie jest normalne wychodzić za mąż w wieku sześciu lat”, powiedziała kobieta. Niestety jej brat i siostry zaprzeczyli jej doniesieniom, a dziennikarz został zaatakowany przez zwolenników wspólnoty.

Wcześniej jej przypadkiem zainteresowali się lekarze w roku 2012, kiedy miała 18 lat. Z badań w szpitalu wyszło, iż była wcześniej molestowana seksualnie i lekarze zgłosili sprawę policji. Niestety rodzina zmusiła ją do milczenia, a do badań kości mających ustalić jej wiek podstawiono kogoś innego, by zawyżyć wynik.

Sprawa gorąco komentowana od wielu dni w Turcji nie wywoływała początkowo reakcji rządu. Dopiero rzecznik partii potępił „molestowanie dzieci” i powiedział, iż partia stoi za każdym pokrzywdzonym i przeciwko sprawcom, ale nie wspomniał nazwy społeczności Ismail Aga. Za to minister rodziny i spraw socjalnych Derya Yanik z AKP oświadczyła, iż nie jest to sprawa polityczna, a to są „zagadnienia natury ludzkiej i mogą wystąpić w każdym społeczeństwie”.

Ismail Aga to największa konserwatywna wspólnota w Turcji, odłam największego sufickiego bractwa Nakszbandijji, które przeciwstawia się rozdzieleniu religii i państwa. Grupa wymaga od swoich członków surowego przestrzegania zasad islamskiego ubioru, noszenia brody, zakrywania głowy. Jej założyciel imam Mahmut Ustaosmanoglu utrzymywał bliski relacje z prezydentem Erdoganem, który oddał mu hołd biorąc udział w jego pogrzebie.

W latach 2007-2009 podsłuchy zlecone w sprawie Ismail Aga obejmowały także Erdogana. Według taśm części dziewcząt zakazywano chodzić do szkoły.

Wielu prominentnych członków AKP odwiedzało bractwo szukając poparcia politycznego. Zjawisko powiązań polityki i religijnych bractw nie jest jednak w Turcji niezwykłe.

Sprawą zainteresowało się też Deutsche Welle, które informuje, iż także dla niemieckich służb wspólnota stanowi obiekt zainteresowania, chociażby ze względu na propagowanie ważności kompleksowego traktowania szariatu.

W Turcji mówi się, iż członkowie Ismail Aga wypełnili część miejsc zajmowanych przez zwolenników Fetullaha Gülena, których wyrzucono z pracy w sądach, policji, siłach zbrojnych czy edukacji. Jednak część wpływów zawdzięczają bardziej swojej sprawności niż rzeczywistemu znaczeniu. Zdaniem socjologa Ihsana Dagi z Politechniki Bliskiego Wschodu w Ankarze, grają z politykami powyżej swojej ligi.

Głos zabrał w sprawie także doradca nacjonalistycznej partii Dobra, były członek AKP Turhan Çömez. Wyznał, iż jego dziadek był członkiem Ismail Aga i nie posłał jego matki do szkoły. „Została wydana za mąż w wieku 15 lat i ciągle cierpi z tego powodu, iż nie chodziła do szkoły. Uczyłem swoją matkę czytać, gdy miała 40 lat”, powiedział Çömez.

Według organizacji Girls not Brides, w Turcji około 2% małżeństw zawieranych jest w wieku do 15 lat. W 2018 roku skandal wywołała wypowiedź tureckiego dyrektoriatu ds. religii (pod kontrolą AKP), iż według islamskiego prawa dzieci mogą brać ślub choćby w wieku 12 lat.

W roku 2020 Erdogan próbował po raz drugi wprowadzić prawo dające amnestię gwałcicielom pod warunkiem, iż poślubią ofiarę, a mężczyzna otrzyma wyrok w zawieszeniu, o ile uprawiał seks z nieletnią, ale potem zawarł z nią związek, a różnica wieku nie jest większa niż 10 lat. Legalny wiek ślubu w Turcji to 18 lat, a między nieletnimi 17.