Trzynaście dni dodatkowego urlopu w pełni płatnego. Możesz mieć do tego prawo

Pani Monika pracuje jako pielęgniarka w szpitalu psychiatrycznym i od lat zastanawia się, dlaczego ona dostaje tylko standardowe dwadzieścia sześć dni urlopu, podczas gdy jej koleżanka ze Służby Więziennej ma prawie czterdzieści dni wolnego rocznie. Odpowiedź kryje się w przepisach, o których wie zaledwie garstka Polaków. Ustawa o Służbie Więziennej przewiduje dodatkowe dni płatnego wypoczynku dla funkcjonariuszy pracujących w szczególnie trudnych warunkach lub z długim stażem służby. To przywilej, który może sięgać choćby trzynastu dni rocznie, ale przysługuje tylko ściśle określonej grupie.

Fot. Warszawa w Pigułce

Dlaczego niektórzy mają więcej wolnego niż inni

W debacie o rynku pracy najczęściej słyszymy o standardowych urlopach wypoczynkowych albo wyjątkach dla rodziców małych dzieci. Rzadko kto wspomina o grupie zawodów, w których ustawodawca przewidział dodatkowe przywileje związane z czasem odpoczynku. Eksperci zajmujący się specyfiką zawodów wymagających wyjątkowej odporności psychicznej od lat podkreślają, iż regularna ekspozycja na stres i trudne warunki powinna być równoważona większymi możliwościami regeneracji.

Nie jest to jednak przywilej przyznawany szeroko. Dotyczy wyłącznie tam, gdzie służba łączy się z wysokim obciążeniem, ryzykiem oraz odpowiedzialnością za bezpieczeństwo innych ludzi. Funkcjonariusze Służby Więziennej pracują w bezpośrednim kontakcie z osobami pozbawionymi wolności, często niebezpiecznymi, w środowisku gdzie napięcie i zagrożenie są codziennością.

Ustawa z dziewiątego kwietnia dwa tysiące dziesiątego roku o Służbie Więziennej w artykule sto czterdziestym pierwszym precyzyjnie określa, komu i w jakim wymiarze przysługuje dodatkowy urlop. To nie uznaniowy przywilej, ale ściśle zdefiniowane prawo wynikające z charakteru wykonywanej służby.

Dwanaście dni za kontakt z gruźlicą

Najdłuższy dodatkowy urlop – dwanaście dni rocznie – otrzymują funkcjonariusze pracujący w stałym, bezpośrednim kontakcie z osadzonymi w oddziałach przeciwgruźliczych. Dotyczy to również pracowników laboratoriów analizujących próbki biologiczne z tych oddziałów. Gruźlica pozostaje chorobą zakaźną przenoszącą się drogą kropelkową, a praca z chorymi wiąże się z realnym zagrożeniem dla zdrowia.

Pięć dni dodatkowego urlopu przysługuje funkcjonariuszom pełniącym służbę w oddziałach dla osadzonych stwarzających poważne zagrożenie społeczne lub zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego. Ta kategoria obejmuje najgroźniejszych przestępców – recydywistów, członków zorganizowanych grup przestępczych, sprawców zabójstw i innych ciężkich zbrodni. Codzienna praca z takimi osobami wymaga stałej czujności i generuje ogromny stres psychiczny.

Do tej samej grupy należą funkcjonariusze pracujący w oddziałach terapeutycznych z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Obsługa takich oddziałów łączy trudność pracy penitencjarnej z wyzwaniami typowymi dla psychiatrii zamkniętej. Osadzeni z zaburzeniami mogą być nieprzewidywalni, agresywni, a ich zachowania często wymykają się standardowym procedurom.

Komentarz do ustawy wyjaśnia istotę tego przepisu wprost – chodzi o wykonywanie czynności służbowych w okolicznościach istotnie wpływających na zdrowie, na przykład w dużym stresie. Celem regulacji jest zrekompensowanie tych trudnych warunków służby już wypełnionej oraz zmniejszenie czasu wykonywania obowiązków w przyszłości.

Trzynaście dni za dwadzieścia lat służby

Drugi tytuł do dodatkowego urlopu to staż służby. Tutaj liczy się tylko jeden czynnik – ile lat przepracowałeś w formacji. Po dziesięciu latach służby dostajesz pięć dni dodatkowego urlopu rocznie. Po piętnastu latach – dziewięć dni. Po dwudziestu latach – trzynaście dni.

To wynagrodzenie za wieloletnią służbę i wyraz docenienia doświadczenia funkcjonariuszy. Liczba dni rośnie stopniowo wraz ze stażem, co ma zachęcać do pozostawania w formacji i budowania kompetencji. Wieloletni funkcjonariusz zna procedury, potrafi przewidzieć zagrożenia, radzi sobie w sytuacjach kryzysowych. Jego doświadczenie jest bezcenne dla bezpieczeństwa zakładu.

Kluczowa zasada brzmi – nie można kumulować urlopów z różnych tytułów. jeżeli funkcjonariusz ma dwadzieścia lat służby i jednocześnie pracuje w oddziale dla niebezpiecznych przestępców, nie otrzyma osiemnastu dni (trzynaście za staż plus pięć za trudne warunki). Otrzyma tylko trzynaście – urlop korzystniejszy. Ustawodawca wprowadził tę regulację, żeby zachować przejrzystość systemu i równowagę organizacyjną formacji.

Co to oznacza dla ciebie

Jeśli jesteś funkcjonariuszem Służby Więziennej i pracujesz w oddziale przeciwgruźliczym lub w laboratorium, możesz złożyć wniosek o dodatkowy dwunastodniowy urlop. choćby jeżeli masz krótki staż, ta forma urlopu ci przysługuje od pierwszego dnia pracy w takim oddziale. Sprawdź w swoim regulaminie służby, jakie dokumenty musisz dostarczyć do działu kadr.

Pracujesz z osadzonymi szczególnie niebezpiecznymi lub z osobami z zaburzeniami psychicznymi? Należy ci się pięć dni dodatkowego urlopu rocznie. To nie jest nagroda uznaniowa – to twoje prawo wynikające wprost z ustawy. jeżeli nie otrzymujesz tego świadczenia, zgłoś sprawę przełożonemu lub związkom zawodowym działającym w służbie więziennej.

Masz dziesięć, piętnaście lub dwadzieścia lat służby? Sprawdź, czy w twoich aktach personalnych odnotowano prawo do dodatkowego urlopu za staż. Zdarza się, iż działy kadr zapominają o automatycznym naliczeniu tych dni po przekroczeniu progu stażowego. Nie czekaj, aż ktoś zauważy – sam zgłoś swoje uprawnienie.

Pamiętaj, iż dodatkowy urlop jest odrębnym świadczeniem od podstawowych dwudziestu sześciu dni płatnego urlopu wypoczynkowego. Masz więc prawo do łącznie choćby trzydziestu dziewięciu dni wolnego rocznie, jeżeli spełniasz odpowiednie warunki. To istotna różnica w możliwościach regeneracji i utrzymania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

Dla osób rozważających karierę w Służbie Więziennej informacja o dodatkowym urlopie może być istotnym argumentem. Praca jest niewątpliwie trudna i obciążająca psychicznie, ale system rekompensuje te trudności poprzez dodatkowe dni wypoczynku. Warto to uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o wyborze zawodu.

Jeśli znasz kogoś pracującego w służbie więziennej, kto nie wie o swoich uprawnieniach, podziel się tą informacją. Wielu funkcjonariuszy, szczególnie z krótszym stażem, nie zdaje sobie sprawy z pełnego zakresu przysługujących im świadczeń. Niewiedza może prowadzić do rezygnacji z należnych dni wolnych.

Dodatkowy urlop to jeden z kluczowych elementów systemu ochrony zdrowia psychicznego i fizycznego funkcjonariuszy. Ma ograniczać skutki wieloletniej pracy w trudnych warunkach i zapobiegać wypaleniu zawodowemu. Wykorzystuj przysługujące ci dni – to inwestycja w twoje zdrowie i efektywność służby.