Tarnów na mapie Solidarności – 31 sierpnia w historii

31 sierpnia 2024 roku w 44. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, warto przypomnieć nie tylko wydarzenia z Gdańska, ale również te, które miały miejsce tutaj w Tarnowie. Rok 1980 to czas, gdy nie tylko Trójmiasto ale cała Polska stanęła w obliczu zmian. Wydarzenia, które rozpoczęły się latem tego roku, na zawsze zmieniły bieg historii, prowadząc do upadku komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

Strajki, które wybuchły 14 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej, rozpoczęły się od postulatów robotników domagających się utworzenia niezależnych związków zawodowych, oraz poprawy warunków pracy. W krótkim czasie protesty te zyskały ogromne poparcie i gwałtownie rozprzestrzeniły się na inne zakłady w całym kraju, obejmując różne branże i regiony. Skala i determinacja protestujących zmusiły władze komunistyczne do podjęcia rozmów, co ostatecznie doprowadziło do podpisania historycznych Porozumień Sierpniowych.

Jednak to właśnie w Tarnowie, 1 lipca 1980 roku, w Fabryce Obrabiarek „Ponar” (Zakłady Mechaniczne), odbył się pierwszy w Małopolsce kilkugodzinny strajk solidarnościowy. niedługo do protestu dołączyli pracownicy Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego oraz Zakładów Azotowych w Mościcach, gdzie również dwukrotnie doszło do zatrzymania pracy. najważniejszy okazał się jednak strajk w Fabryce Silników Elektrycznych „Tamel”, gdzie 31 sierpnia 1980 roku powstała pierwsza grupa inicjatywna nowego, niezależnego od władz komunistycznych związku zawodowego. niedługo podobne struktury zaczęły powstawać także w innych zakładach pracy.

Fot. Paweł Topolski

Podpisanie Porozumień Sierpniowych w Gdańsku doprowadziło do powstania „Solidarności” – pierwszego legalnego związku zawodowego w bloku wschodnim, który odegrał kluczową rolę w obaleniu komunizmu. Porozumienia stały się symbolem walki o wolność i demokrację, torując drogę do przemian ustrojowych w Polsce oraz całej Europie Środkowo-Wschodniej.

Kulminacją tego okresu była wizyta delegacji Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” z Lechem Wałęsą na czele, co podkreśliło znaczenie działań tarnowskich w ogólnopolskim ruchu związkowym.