Powstanie Krakowskie 1846. Rocznicę bitwy pod Gdowem upamiętnią uroczystości przy Kopcu na cmentarzu parafialnym

Powstanie krakowskie, uważane za jedno z najkrwawszych w polskiej historii, pozostawiło ślad także w Gdowie i powiecie wielickim. Podczas walk w okresie luty – marzec 1846 roku zginęło ponad 150 mieszkańców tego rejonu, przede wszystkim z obszaru dzisiejszych gmin Gdów, Wieliczka i Biskupice. Bohaterowie powstania spoczywają na gdowskim cmentarzu parafialnym. Ich pamięć uwieczniono tam Kopcem – Mogiłą usypanym przez mieszkańców w 1896 roku.

W tym roku przypada 179. rocznica bitwy pod Gdowem. Uroczystości upamiętniające dramatyczne zdarzenia z 1846 roku odbędą się przy Kopcu na nekropolii w środę (26 lutego, godz. 10). W spotkaniu może wziąć udział każdy. – Delegacje złożą kwiaty, nie zabraknie przemówień okolicznościowych, które przybliżą uczestnikom obchodów przebieg tragicznych wydarzeń sprzed lat. Po części oficjalnej zapraszamy na wspomnienie lutego 1846 roku i poczęstunek do Centrum Kultury w Gdowie – zaprasza gmina Gdów.

Jedno z najbardziej przerażających zdarzeń w XIX-wiecznej historii Polski

26 lutego 1846 roku, podczas Powstania Krakowskiego, doszło w okolicach Gdowa do walki oddziału powstańczego (złożonego głównie z górników, rzemieślników i uczniów szkoły górniczej) oraz austriacko-chłopskiego. Większość powstańców zginęła, a finał tej bitwy, kiedy chłopi zaatakowali przy murze cmentarza w Gdowie grupę polskich kosynierów, uchodzi za jeden z najbardziej przerażających „obrazów” w XIX-wiecznej historii Polski, jest określany mianem rzezi.

Bohaterowie bitwy pod Gdowem – 154 osoby – spoczywają na cmentarzu parafialnym. Ich pamięć uwieczniono tam Kopcem – Mogiłą: o średnicy 17 metrów i wysokości prawie cztery metry, usypanym przez mieszkańców w 1896 roku, w 50. rocznicę bitwy, z inicjatywy gdowskiej Straży Ogniowej z prezesem-organistą Szymonem Bogutą, oraz miejscowej Drużyny Sokoła.

W 1906 roku na szczycie Kopca stanął pomnik przedstawiający Rachel płaczącą nad utratą swych dzieci, będący alegorią cierpiącej Polski. Obelisk ufundowały rodziny powstańców Michała Rottermunda i Józefa Siedleckiego oraz uczestnik powstania Atanazy Benoe z Niegowici. Komitetowi budowy przewodniczyli proboszcz ks. Jan Smółka oraz kierownik szkoły Konstanty Jasielski. Obelisk składa się z postumentu z piaskowca zwieńczonego kompozycją rzeźbiarską – stojącą przy krzyżu postać kobiecą, u której stóp znajduje się orzeł. Na belce krzyża umieszczono napis „BOŻE ZBAW POLSKĘ”. W niszach na ścianach pomnika widnieją kamienne tablice z inskrypcjami. Czczą one pamięć Michała Rottermunda oraz kilkunastu innych powstańców krakowskich.

Pierwsza od dawna kompleksowa renowacja Kopca – Mogiły na gdowskim cmentarzu parafialnym odbyła się w 2020 roku. Projekt ten zrealizowała gmina Gdów.

zdjęcie i grafika: materiały Urzędu Gminy w Gdowie