„Nie dajcie się oszukiwać”. Trzy lata, trzy sygnały alarmowe – i dowody. Jak agencje pracy obchodzą prawo, a łańcuch podwykonawców rozmywa odpowiedzialność

wataha.no 3 godzin temu

2019 (Wataha.no): ostrzegaliśmy przed systemowymi nadużyciami w agencjach pracy: zaniżone etaty, brak określonych godzin, przerzucanie ryzyka na pracownika. (wataha.no)
2023 (Wataha.no): informowaliśmy o zakazie korzystania z agencji pracy tymczasowej na budowach we wschodniej Norwegii (od 1 kwietnia 2023 r.) i o politycznych żądaniach rozszerzenia zakazu. (wataha.no)
2025 (VG): śledztwo pokazuje konkretne praktyki na projektach Equinor (m.in. Melkøya): 5-tygodniowe, powielane kontrakty, brak płacy między zleceniami mimo „stałej umowy”, sztucznie niskie etaty 20–50% – prawnicy mówią wprost: to jest nielegalne. Wskazane firmy: Global Work, JJS ProsjektPartner, Yabimo, Workshop Bemanning & Kompetanse (ManpowerGroup), RTC Offshore. Equinor odpowiada: to podwykonawcy; wymagamy zgodności z prawem; będziemy sprawdzać („påseansvar”). (VG)

Wniosek: to, co od lat opisywaliśmy i tłumaczyliśmy Polonii, ma dziś twarde potwierdzenia w dokumentach i ocenach prawnych. Głos Norwegii – Radio Wataha mówił o tym z wyprzedzeniem, jasno i po polsku: znaj swoje prawa, dokumentuj, zgłaszaj, nie daj się wyciszyć.

1) Co mówiliśmy wcześniej i kiedyś

20 marca 2019 – „Stop nadużyciom w branży pośrednictwa pracy – norweskie agencje pod nadzorem”. Wskazywaliśmy:
- zaniżone etaty (nawet 5–15%), niejasny czas pracy, koncentracja nadużyć w budowlance, uderzenie w pracowników z Europy Wschodniej; potrzeba realnego nadzoru i szybszych kontroli. (wataha.no)
1 kwietnia 2023 – wchodzi zakaz używania agencji pracy tymczasowej w budownictwie na wschodzie Norwegii; 21 kwietnia 2023 r. analizujemy polityczne plany rozszerzenia zakazu na kolejne sektory (opieka zdrowotna, przemysł). Cytujemy wątki z Rødt i Bjørnara Moxnesa o „systemie dumpingu socjalnego” w branży kadrowej. (wataha.no)
Październik 2025 – VG publikuje dokumenty i oceny prawników dot. kontraktów na projektach Equinor (m.in. Melkøya): krótkie, powielane umowy, brak płacy między rotacjami mimo stałych kontraktów, zaniżone stillingsprosent – niezgodne z prawem. Padają nazwy firm: Global Work, JJS ProsjektPartner, Yabimo, Workshop Bemanning & Kompetanse (ManpowerGroup), RTC Offshore. Equinor odsyła do łańcucha dostaw, wskazując na påseansvar (obowiązek dopilnowania zgodności u dostawców). (VG)

2) Co dokładnie pokazuje śledztwo VG (2025) – i dlaczego to jest bezprawne

A. Powielane kontrakty 5-tygodniowe

Prawnicy po analizie umów mówią wprost: nielegalne, o ile praca de facto ma charakter stały (stałe zapotrzebowanie → powinna być stała umowa). Opisano pracowników jadących na rotacjach z umowami „po 5 tygodni” w kółko. Global Work – zestaw umów wyłącznie pięciotygodniowych (wg materiału VG). Firma odpowiada, iż umowy są legalne i wynikają z krótkoterminowych potrzeb klientów. (VG)

B. Brak wynagrodzenia między zleceniami przy stałej umowie

Prawnicy: pracodawca ma płacić, jeżeli zatrudnia na stałe – nawet kiedy nie ma zlecenia. To nie jest problem pracownika, iż agencja nie znalazła projektu. W materiale opisano m.in. wątek pracownika na 50% etatu, który nie dostawał wypłaty przez miesiące, choć nie został zwolniony. JJS ProsjektPartner odpowiada, iż co do zasady płaci zgodnie z umówioną procentowością etatu i zapowiada weryfikację spraw. Yabimo – twierdzi, iż nie zna przypadków braku płacy przy 100% etacie i zachęca do kontaktu z firmą/związkiem/Arbeidstilsynet. (VG)

C. Sztucznie niskie etaty (20–50%) vs. realna praca

Zestawienie kontraktów i pasków płacowych pokazuje, iż pracownicy pracują więcej niż w umowie – prawnicy: pracodawca ma obowiązek zaoferować taki wymiar etatu, jaki realnie planuje (stillingsprosent). Workshop Bemanning & Kompetanse (ManpowerGroup) – rzecznik informuje, iż 38% zatrudnionych ma etat poniżej 50%, ale spółka nie zgadza się z tezą „przerzucania ryzyka”, wskazując na ocenę sumaryczną w skali roku. RTC Offshore – deklaruje, iż pojedyncze, krótkie umowy „na jedną rotację” są wyjątkiem i dotyczą konkretnych, czasowych potrzeb. (VG)

D. Pozycja Equinor

Spółka podkreśla, iż nie ma bezpośrednich umów z częścią wskazanych agencji, ale wymaga przestrzegania prawa u dostawców i zapowiada rozmowy/kontrole w ramach påseansvar. Kontekstem jest także szersza seria publikacji o Melkøya (warunki BHP, zdrowie pracowników, reakcje władz), która w 2025 r. wywołała polityczną interwencję i wezwania Equinor do raportowania. (VG)

Uwaga: Melkøya i inwestycje Equinor są od miesięcy pod lupą mediów i polityków, m.in. z powodów BHP i planów modernizacyjnych – co dodatkowo wzmacnia presję w sprawie standardów pracy w łańcuchu dostaw. (VG)

3) Co to oznacza dla Ciebie – pracującego przez agencję (PL/NO)

Najczęstsze schematy ryzyka (z przykładami z materiału VG)

„Rotacje na 5 tygodni” powtarzane bez końca
- jeżeli praca jest stała (ciągłe zapotrzebowanie), należy się stała umowa – powielanie krótkich umów = obejście prawa. (VG)
Brak płacy między zleceniami przy stałej umowie
- masz prawo do wynagrodzenia w przerwach, o ile masz stałą umowę i nie jesteś zwolniony/zgodnie nie jesteś na bezpłatnym; „brak projektu” to nie Twój problem. (VG)
Umowa na 20–50% etatu, a praca „jak pełen”
- pracodawca musi zaoferować realny wymiar etatu; długofalowy rozdźwięk (etat 20–50% vs. realne godziny) jest bezprawny. (VG)
„Średnia roczna” jako pretekst
- rozliczenia „roczne” nie mogą kasować obowiązku adekwatnej stillingsprosent i wynagrodzenia w przerwach przy stałej umowie. (VG)
Strach przed zgłoszeniem
- wiele relacji mówi o obawie przed utratą pracy; dlatego dokumentacja (umowy, paski, grafiki, korespondencja, świadkowie) jest kluczem. (VG)

4) Prawo i praktyka: co się zmieniło i co już obowiązuje

Zakaz agencji w budownictwie na wschodzie Norwegii (od 1 kwietnia 2023 r.), a także polityczne próby rozszerzenia zakazu na inne branże i regiony. To nie jest „opinia” – to przepisy i kierunek polityki. (wataha.no)
Zasada stałego zatrudnienia: jeżeli zapotrzebowanie jest stałe/powtarzalne, nie można go „ciąć” w nieskończoność krótkimi umowami. Prawnicy w sprawie Equinor nazwali takie praktyki nielegalnymi. (VG)
Płaca między zleceniami przy stałej umowie: to obowiązek pracodawcy; wątek ten pojawia się także w orzecznictwie (w materiale VG wspomniano sprawy sądowe potwierdzające tę zasadę). (VG)

5) Nazwy firm i stanowiska (z materiału VG)

Global Work – w zebranych umowach: 5-tygodniowe kontrakty powtarzane rotacyjnie; spółka odpowiada: umowy legalne, oparte na krótkim zapotrzebowaniu klientów; nie zgadzamy się z zarzutami wykorzystywania obcokrajowców. (VG)
JJS ProsjektPartner – wątek pracownika na 50% etatu, bez płacy między zleceniami; spółka: płacimy zgodnie z ustalonym procentem; sprawę zweryfikujemy; przy długotrwałej większej liczbie godzin – zwiększamy stillingsprosent. (VG)
Yabimo – deklaracja: nie znamy przypadków braku płacy między zleceniami przy 100% etacie; prosimy o zgłoszenia do firmy/związku/Arbeidstilsynet. (VG)
Workshop Bemanning & Kompetanse (ManpowerGroup) – 38% zatrudnionych ma etat <50%; spółka nie zgadza się z tezą o „przerzucaniu ryzyka”, wskazuje na sumę roczną zarobków. (VG)
RTC Offshore – krótkie kontrakty „na jedną rotację” tylko wyjątkowo, przy faktycznie czasowych potrzebach klienta. (VG)

Equinor – nie mamy bezpośrednich umów z częścią agencji; wymagamy zgodności z prawem w całym łańcuchu; sprawdzimy w dialogu z dostawcami (påseansvar). W tle szersza debata o Melkøya i bezpieczeństwie pracy (wezwania rządu i parlamentu). (VG)

6) „Głos Norwegii” – dlaczego to powtarzamy do znudzenia

Kiedy w 2019 i 2023 publikowaliśmy ostrzeżenia, wielu z Was pisało: „czy to naprawdę aż tak?”. Dzisiejsze dokumenty i oceny prawne pokazują, iż tak. Rolą Radia Wataha / Wataha.no jest mówić wcześniej: po polsku, jasno i z praktycznymi krokami. Nie dajcie się oszukiwać. (wataha.no)

7) Jak postępować „krok po kroku” (PL/NO)

Zbierz dokumenty: umowa(y), paski płacowe, grafiki/rozkłady, korespondencja, świadkowie.
Sprawdź etat vs. realna praca: o ile stale pracujesz więcej – wnioskuj o podniesienie stillingsprosent; brak reakcji → związek/Arbeidstilsynet/prawnik.
Stała umowa = płaca między zleceniami: jeżeli jej nie dostajesz, masz silną podstawę do roszczeń.
„5-tygodniówki” bez końca: przy stałym zapotrzebowaniu to obejście prawa – dokumentuj i zgłaszaj.
Anonimowość i bezpieczeństwo: skontaktuj się z nami – pomożemy Ci dobrać drogę działania i nagłośnić sprawę (anonimowo).
Budowlanka we wschodniej Norwegii: pamiętaj o zakazie agencji – egzekwuj swoje prawa na miejscu pracy. (wataha.no)

Chcesz dorzucić swój przypadek (anonimowo)? Napisz do redakcji – oddzwonimy.

Źródła / dalej czytaj

Wataha.no – 2019: „Stop nadużyciom w branży pośrednictwa pracy – norweskie agencje pod nadzorem”. (wataha.no)
Wataha.no – 2023: „Wschodnia Norwegia: zatrudnianie przez agencje pośrednictwa pracy nie jest już dozwolone. Co z resztą kraju?” (wataha.no)
VG – 2025: śledztwo ws. kontraktów na projektach Equinor (m.in. Melkøya). (VG)
VG
VG
VG