Miliony Polaków muszą do zrobić, inaczej zapłacą kilka tysięcy złotych kary

W 2025 roku blisko 3,5 miliona Polaków stanie przed obowiązkiem wymiany dowodu osobistego. To jedna z największych tego typu akcji w ostatnich latach. Sprawdź, czy ty również musisz wymienić dokument i jak uniknąć dotkliwej kary finansowej.

Fot. Warszawa w Pigułce

Kogo dotyczy wymiana?

Ministerstwo Cyfryzacji poinformowało, iż obowiązek wymiany dokumentu w tym roku dotyczy przede wszystkim dwóch roczników: osób urodzonych w 1987 i 1997 roku. Dlaczego akurat te osoby? Dowód osobisty wydany po ukończeniu 18 lat jest istotny przez 10 lat. Osoby urodzone w 1997 roku otrzymały swoje pierwsze dowody w 2015 roku, a te właśnie tracą ważność. Podobnie jest z osobami z rocznika 1987, które nie wymieniły dokumentów wcześniej – na przykład po ślubie.

Dla porównania – w 2024 roku wymiana dotyczyła 2,7 miliona Polaków, a w 2023 nieco ponad 2 milionów. Tegoroczna liczba jest więc rekordowo wysoka.

Kiedy musisz wymienić dowód?

Wymiana dowodu jest obowiązkowa nie tylko po upływie terminu ważności. Nowy dokument musisz wyrobić również gdy:

• zmieniłeś nazwisko (np. po ślubie)
• twój wygląd zmienił się na tyle, iż zdjęcie w dowodzie uniemożliwia identyfikację
• dokument uległ zniszczeniu
• został skradziony lub zgubiony

Dowody osobiste wydane przed 7 listopada 2021 roku, które nie zawierają odcisków palców, również podlegają wymianie. Wymóg posiadania dokumentu z danymi biometrycznymi wynika z rozporządzenia Unii Europejskiej.

Ile to kosztuje i jak długo trwa?

Dobra wiadomość – wymiana dowodu osobistego jest całkowicie bezpłatna. Wystarczy złożyć wniosek w dowolnym urzędzie gminy lub miasta, niezależnie od miejsca zameldowania. Nie musisz wracać do tego samego urzędu, w którym wyrabiałeś poprzedni dokument.

Do wniosku należy dołączyć kolorowe zdjęcie biometryczne w formacie 35 x 45 mm oraz dotychczasowy dowód osobisty. Cały proces trwa maksymalnie 30 dni od dnia złożenia wniosku.

Możesz też złożyć wniosek przez internet, korzystając z profilu zaufanego. Pamiętaj jednak, iż i tak będziesz musiał osobiście stawić się w urzędzie w ciągu 30 dni, aby pobrać odciski palców i wzór podpisu. Po przekroczeniu tego terminu wniosek nie będzie rozpatrywany.

Co grozi za brak ważnego dowodu?

Każdy pełnoletni obywatel Polski ma obowiązek posiadania ważnego dowodu osobistego. Zgodnie z art. 79 ustawy o dowodach osobistych, za uchylanie się od tego obowiązku grozi kara grzywny do 5000 złotych lub kara ograniczenia wolności. Taką karę może wymierzyć wyłącznie sąd na wniosek organów administracji publicznej.

Warto wiedzieć, iż samego mandatu nie dostaniesz, gdy przyjdziesz do urzędu z nieważnym dowodem, by wyrobić nowy. Kara dotyczy celowego uchylania się od obowiązku wymiany dokumentu.

Co to oznacza dla ciebie?

Brak ważnego dowodu osobistego to nie tylko ryzyko kary finansowej. To przede wszystkim codzienne utrudnienia w funkcjonowaniu. Bez aktualnego dokumentu:

• nie odbierzesz listu poleconego ani przesyłki za pobraniem na poczcie
• nie wejdziesz na pokład samolotu ani statku
• bank ograniczy twoje operacje finansowe
• możesz mieć problem z załatwianiem spraw urzędowych
• nie podpiszesz ważnych umów
• nie skorzystasz z e-podpisu ani Profilu Zaufanego

Nie czekaj do ostatniej chwili

Jeśli twój dowód traci ważność w 2025 roku, nie odkładaj wizyty w urzędzie na ostatnią chwilę. Złóż wniosek przynajmniej 30 dni przed upływem terminu ważności dokumentu. Dzięki temu unikniesz stresu i ryzyka pozostania bez ważnego dokumentu.

Sprawdź już dziś datę ważności swojego dowodu – znajdziesz ją na przedniej stronie dokumentu. jeżeli należysz do rocznika 1987 lub 1997, najprawdopodobniej wymiana dokumentu czeka właśnie na ciebie.

Praktyczne wskazówki:

• Przygotuj aktualne zdjęcie do dowodu – większość fotografów wie, jakie wymagania musi spełniać
• Możesz umówić wizytę w urzędzie przez internet, by uniknąć kolejki
• Jeśli mieszkasz za granicą, możesz złożyć wniosek w konsulacie, ale czas oczekiwania może być dłuższy
• Po złożeniu wniosku możesz poruszać się ze starym dowodem do momentu otrzymania nowego

Wymiana dowodu to prosty proces, który nie zabierze ci wiele czasu. Lepiej załatwić to z wyprzedzeniem, niż narażać się na kłopoty i wysoką karę.