Koniec swobody płacenia gotówką? UE wprowadza twarde zasady

Obrót gotówką w Europie wchodzi w nową fazę. Unia Europejska wprowadza kolejne ograniczenia, które obejmą zarówno przedsiębiorców, jak i osoby prywatne, znacząco zmieniając zasady dużych płatności i wypłat pieniędzy.

Fot. Pixabay

Unia Europejska stopniowo zaostrza zasady obrotu gotówką. Zmiany obejmą zarówno firmy, jak i osoby prywatne, a część nowych regulacji wejdzie w życie już w najbliższych latach. Chodzi o walkę z praniem pieniędzy, finansowaniem terroryzmu i szarą strefą, ale skutki odczują zwykli obywatele.

Co już obowiązuje w Polsce

W polskim prawie od lat funkcjonują ograniczenia dotyczące płatności gotówkowych, przede wszystkim dla przedsiębiorców. Firmy nie mogą regulować transakcji powyżej 15 tys. zł w gotówce. Każda płatność przekraczająca ten limit musi być wykonana przelewem. Przepis dotyczy także fundacji i innych podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców. W praktyce oznacza to, iż w biznesie obrót gotówkowy został mocno ograniczony.

Osoby fizyczne formalnie nie mają jeszcze ustawowego limitu płatności gotówką, ale swoboda ta jest coraz bardziej pozorna. Banki monitorują wysokie transakcje i wstrzymują duże przelewy bez osobistej wizyty klienta. Przy operacjach opiewających na setki tysięcy złotych wymagane są dokumenty potwierdzające źródło i cel pieniędzy.

Banki pod lupą i kontrola transakcji

Każda transakcja powyżej 15 tys. euro jest automatycznie raportowana do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Dotyczy to zarówno wpłat, jak i wypłat czy przelewów. Banki pełnią dziś rolę pierwszej linii kontroli w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Dla klientów oznacza to większą liczbę pytań, blokady środków i konieczność wyjaśnień przy większych operacjach gotówkowych.

Nowe limity narzucone przez UE

Największa zmiana nadejdzie w 2027 roku. Unia Europejska wprowadzi jednolity limit płatności gotówkowych w wysokości 10 tys. euro. Państwa członkowskie będą mogły ustalić jeszcze niższe progi. W krajach spoza strefy euro limit będzie liczony jako równowartość tej kwoty. Regulacje obejmą wszystkie umowy zawierane na terenie UE, zarówno między firmami, jak i osobami prywatnymi.

Dodatkowe obowiązki przy wypłacie gotówki

W niektórych państwach już teraz wprowadzono rozwiązania idące znacznie dalej. W Hiszpanii wypłata gotówki powyżej 3 tys. euro wymaga wcześniejszego zgłoszenia do urzędu skarbowego. Przy bardzo wysokich kwotach zgłoszenie trzeba złożyć z kilkudniowym wyprzedzeniem. Brak dopełnienia formalności grozi karami sięgającymi choćby 150 tys. euro. Unijne przepisy otwierają drogę do podobnych mechanizmów w innych krajach.

Spór o gotówkę i wolność

Część państw i środowisk politycznych sprzeciwia się ograniczaniu obrotu gotówką. Węgry zdecydowały się choćby na konstytucyjną ochronę płatności gotówkowych. Krytycy nowych regulacji wskazują na ryzyko nadmiernej kontroli obywateli i ograniczania dostępu do własnych pieniędzy. Zwolennicy podkreślają natomiast korzyści: mniejszą skalę przestępczości finansowej, ograniczenie szarej strefy i większe wpływy do budżetu.

Kierunek zmian jest jednak jasny. Gotówka nie znika, ale jej używanie staje się coraz bardziej reglamentowane, a każda większa transakcja będzie podlegać dokładnej kontroli.