Brakuje policjantów, płace nie satysfakcjonują funkcjonariuszy…

Ostatnie 12 miesięcy w polskiej Policji to czas wytężonej pracy i wielu zmian. Nadinsp. Marek Boroń, Komendant Główny Policji po objęciu stanowiska zlecił Biuru Kontroli KGP zdiagnozowanie największych wyzwań, przed jakimi formacja stanęła. Jednym z najpoważniejszych była oczywiście sytuacja związana z liczbą wakatów.

W marcu 2024 roku stan etatowy polskiej Policji wynosił 108 909, natomiast liczba wakatów 16 262. Wobec zwiększającej się liczby zadań, jakie stawiane są przed Policją, a także zagrożeń czasów, w których przyszło nam żyć i świadomości, iż dzisiaj to Policja stanowi filar bezpieczeństwa wewnętrznego naszego kraju, uzupełnienie wakatów było oczywiście jednym z priorytetów Komendanta Głównego Policji.

Podjęto szereg zmian, których celem było wypracowanie systemowych rozwiązań dotyczących m.in. doboru do służby w Policji oraz zastosowania koncepcji związanych ze ścieżką rozwoju zawodowego policjantów, mających na względzie jakość i komfort pracy podczas realizowania obowiązków służbowych, zapewnienie stabilności zatrudnienia i rozwoju, a także zwiększenie konkurencyjności zawodu policjanta na rynku pracy.

W dniu 5 listopada 2024 roku weszła w życie ustawa z dnia 1 października 2024 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej, która przewiduje:

• nowy tryb postępowania kwalifikacyjnego prowadzonego wobec policjantów zwolnionych ze służby w Policji i ubiegających się o ponowne przyjęcie,
• służbę kontraktową,
• możliwość tworzenia w szkołach ponadpodstawowych oddziałów o profilu mundurowym.

Pierwszy obszar ww. ustawy, to nowe tryby postępowania kwalifikacyjnego dla byłych policjantów, tj.:

1. przed upływem 5 lat od wystąpienia ze służby – bez przeprowadzania testu sprawności fizycznej, testu wiedzy, badania psychologicznego (w tym testu psychologicznego);
2. po upływie 5 lat – bez przeprowadzania testu wiedzy i badania psychologicznego (w tym testu psychologicznego);
3. bez względu na czas pozostawania poza służbą – dla posiadających stopień w korpusie co najmniej oficerów młodszych Policji – bez przeprowadzania testu wiedzy, badania psychologicznego (w tym testu psychologicznego) i testu sprawności fizycznej;
4. do służby kontrterrorystycznej – procedura będzie obejmowała test sprawności fizycznej, badanie psychologiczne (w tym test psychologiczny), rozmowę kwalifikacyjną, ustalenie zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Policji, z uwzględnieniem wymagań do służby kontrterrorystycznej;
5. do służby w CBZC – procedura będzie obejmowała sprawdzenie wiedzy i umiejętności z zakresu informatyki, funkcjonowania systemów informatycznych, systemów teleinformatycznych, sieci teleinformatycznych oraz znajomości języka obcego obejmującej te dziedziny.

Ponadto byli funkcjonariusze Policji, którzy ponownie zostali przyjęci:

• będą mianowani na stałe, o ile przed zwolnieniem ze służby byli mianowani na stałe,
• nie będą kierowani na szkolenie zawodowe podstawowe, o ile podczas jej pełnienia uzyskali kwalifikacje zawodowe podstawowe,
• uzyskane wcześniej kwalifikacje zawodowe odpowiednie do stopnia policyjnego będą uznawane.

Druga płaszczyzna ustawy dotyczy służby kontraktowej, która realizowana będzie przede wszystkim w wyodrębnionych oddziałach prewencji Policji, szkołach policyjnych i w uzasadnionych przypadkach innych rodzajach służb. Główne założenia:

• postępowanie kwalifikacyjne do ww. służby przeprowadzane będzie na zasadach ogólnych,
• mianowanie na okres służby kontraktowej nastąpi po zawarciu umowy, tj. kontraktu między kandydatem a adekwatnym przełożonym,
• w uzasadnionych przypadkach kontrakt będzie mógł być zawarty z kandydatem nieposiadającym wykształcenia średniego lub średniego branżowego, o ile postępowanie kwalifikacyjne wykaże posiadanie przez niego specjalistycznych kwalifikacji, uprawnień lub umiejętności pożądanych ze względu na potrzeby kadrowe Policji. jeżeli taki policjant będzie chciał wystąpić z wnioskiem o mianowanie na stałe, to wymagane będzie od niego uzupełnienie wykształcenia do co najmniej średniego lub średniego branżowego,
• w przypadku przejęcia do tej służby emeryta policyjnego prawo do emerytury nie ulega zawieszeniu,
• kontrakt zawierany będzie na okres od 3 do 5 lat,
• zawarcie kontraktu z tą samą osobą może nastąpić najwyżej dwukrotnie,
• policjanci w służbie kontraktowej z uwagi na podstawowy zakres realizowanych przez nich zadań mianowani są jedynie na stanowiska w korpusie szeregowych Policji.

Trzecim obszarem ww. ustawy będzie tworzenie oddziałów o profilu mundurowym, tj. oddziałów szkolnych, w których w ramach nauczania uwzględnia się program szkolenia mający na celu przygotowanie do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej. Główne założenia:

• pierwsze postępowanie rekrutacyjne do oddziałów o profilu mundurowym zostanie przeprowadzone w roku szkolnym 2025/2026,
• w ostatnim roku szkolnym nauczania, uczniowie będą mogli przystąpić do etapu postępowania kwalifikacyjnego – testu sprawności fizycznej,
• absolwenci ww. oddziałów będą przyjmowani do służby w Policji w pierwszej kolejności.

W minionym roku poddano także ocenie dotychczasowy test sprawności fizycznej, który jest jednym z etapów postępowania kwalifikacyjnego. Konsultacje przeprowadzone ze specjalistami z Akademii Wychowania Fizycznego w Gdańsku i Katowicach, a także krytyczne uwagi wyrażone w raporcie Najwyższej Izby Kontroli¹ doprowadziły do opracowania nowego narzędzia, którego celem jest nie tylko badanie szybkości kandydatów do służby w Policji, ale wzięto przede wszystkim pod uwagę cechy motoryczne, istotne w zakresie realizacji ustawowych zadań Policji takie jak siła, szybkość, koordynacja i wytrzymałość.

Istotnym czynnikiem przemawiającym za wprowadzeniem nowego testu sprawności fizycznej w rekrutacji do Policji jest fakt, iż podobny test, obejmujący analogiczne próby sprawnościowe, jest już stosowany wobec funkcjonariuszy jako coroczny sprawdzian ich sprawności fizycznej.

Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie postępowania kwalifikacyjnego wobec kandydatów do służby w Policji jest w trakcie konsultacji.

W projektowanych przepisach wprowadzono także możliwość przeprowadzenia dodatkowego badania psychologicznego, w ramach tego samego postępowania, o ile przełożony adekwatny w sprawach danego postępowania kwalifikacyjnego uzna, iż uzyskanie ostatecznego wyniku badania wymaga bardziej szczegółowego określenia predyspozycji intelektualnych lub osobowościowych kandydata, niż wynika to z dotychczas przeprowadzonego badania psychologicznego.

W minionym roku podjęto także działania adresowane do policjantów, którzy już są w służbie. W dniu 19 września 2024 roku decyzją nr 292 Komendant Główny Policji powołał zespół do opracowania koncepcji ścieżki rozwoju zawodowego policjantów i pracowników Policji oraz siatki płac dla policjantów i pracowników Policji.

Celem prac zespołu jest przede wszystkim zwiększenie atrakcyjności służby i pracy w Policji oraz wzrost satysfakcji i zaangażowania osób będących już w tej formacji poprzez m.in. wzrost uposażeń, podniesienie rangi stopni służbowych czy opracowania jasnych kryteriów rozwoju zawodowego.

Jednym z istotnych problemów naszej formacji w 2024 roku były znaczne zaległości w policyjnych szkoleniach. Rozwiązaniem okazało się wprowadzenie szkoleń hybrydowych, których forma pozwoli przeszkolić większą liczbę policjantów bez zwiększania puli miejsc szkoleniowych w poszczególnych szkołach Policji. Taka forma daje możliwość awansu zawodowego większej liczbie funkcjonariuszy, którzy mogą podnosić swoje kwalifikacje bez opuszczania swoich miejsc pełnienia służby.

Dzięki wprowadzeniu szkoleń hybrydowych w 2024 roku zrealizowano 78% potrzeb w zakresie szkoleń podoficerskich i 67% szkoleń aspiranckich. Mało tego, aby umożliwić policjantom szybkie awansowanie, wprowadzono zmiany w przepisach. Ponadto rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 grudnia 2024 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie mianowania policjantów na stopnie policyjne (Dz. U. poz. 1821) wprowadzono obowiązek mianowania policjanta na pierwszy stopień policyjny w korpusie podoficerów Policji albo aspirantów Policji w terminie miesiąca od ukończenia kursu. Zmiana daje policjantom możliwość szybszego awansowania (dotychczas możliwe to było dwukrotnie w ciągu roku).

Z uwagi na rosnące zainteresowanie służbą w Policji i konieczność zapewnienia miejsc szkoleniowych we wrześniu 2024 roku otwarto Ośrodek Szkolenia Policji w Warszawie zs. w Piasecznie. W obiekcie realizowane będą szkolenia zawodowe:

• podstawowe,
• podoficerskie,
• aspiranckie.

W najbliższych dniach planowane jest otwarcie kolejnego ośrodka szkolenia, tym razem w Lublinie.

Rozpoczęte w 2024 roku w Policji zmiany to oczywiście proces długoterminowy i rozłożony na lata, niemniej już widać pierwsze efekty. Na dzień 31 grudnia 2024 roku liczba wakatów wyniosła 11 715 (10,76%), a do służby w Policji przyjęto łącznie 6 411 osób.

Rośnie także zainteresowanie naszą formacją. Liczba podań o przyjęcie do służby była w 2024 roku rekordowa, wpłynęło 22 481 podań. Dla porównania w 2022 roku było ich 13 358, a w 2023 roku – 15 289. W 2024 roku wstępnie planowanych było 6 naborów, jednak liczba chętnych spowodowała, iż koniecznym było przeprowadzenie kolejnych, dodatkowych naborów, choćby kilku w ciągu miesiąca.

Komendant Główny Policji nadinsp. Marek Boroń wskazał terminy naboru do Policji w 2025 roku (27 lutego, 15 kwietnia, 12 maja, 7 lipca, 28 sierpnia, 16 września, 23 października, 25 listopada i 30 grudnia) oraz określił minimalną liczbę osób planowanych do przyjęcia do służby na poziomie 6 500 osób.

¹ Raport NIK pn. Szkolenie i doskonalenie zawodowe funkcjonariuszy służb podległych MSWiA, KPB.430.001.2020, nr 38/2020/P/19/039/KPB, w którym wskazano, iż „(…) testy sprawności fizycznej, zarówno ten stosowany przy naborze do Policji, jak i ten coroczny, sprawdzający w jednostce policyjnej, powinny umożliwiać porównanie sprawności policjanta na różnych etapach jego służby. (…) Wymogi egzaminacyjne powinny przede wszystkim odnosić się do funkcji pełnionej aktualnie przez policjanta i specyfiki realizowanych zadań, a w mniejszym stopniu do jego wieku i płci”.

(KGP)