Wysłałeś taki przelew? Spodziewaj się kontroli Urzędu Skarbowego

Bank zablokował przelew na 50 tysięcy złotych z tytułem „za koncert”. Choć kwota rzeczywiście dotyczyła wydarzenia muzycznego, niejasny opis wystarczył, żeby sprawa trafiła do urzędu skarbowego. Właściciel konta musiał tłumaczyć się z pochodzenia środków. A to nie jedyny taki przypadek.

Fot. Warszawa w Pigułce

Od 2022 roku organy skarbowe mogą sprawdzać nasze konta bez powiadamiania nas o tym. Każdy przelew – niezależnie od kwoty – może trafić pod lupę kontrolerów, jeżeli jego tytuł wzbudzi wątpliwości. Banki stosują zaawansowane systemy monitorowania, które analizują nie tylko wysokość przelewów, ale także ich tytuły, częstotliwość i wzorce.

Banki mają oko na wszystko

Informacje o podejrzanych transakcjach trafiają najpierw do Generalnego Inspektoratu Informacji Finansowej, który podlega Ministrowi Finansów. Gdy GIIF zadecyduje, iż dany przypadek powinien być zbadany głębiej, wtedy dane przekazuje się do urzędu skarbowego.

Automatycznie zgłaszane są przelewy przekraczające równowartość 15 tysięcy euro – w tej chwili około 65 tysięcy złotych. Ale to nie jedyne kryterium. Szczególna uwaga kierowana jest na przelewy niezwiązane z działalnością gospodarczą, na przykład darowizny.

GIIF może zostać powiadomiony także o cyklicznych przelewach na niższe kwoty, gdy są regularne, gdy nie zostały podane dane nadawcy, tytuły transakcji są zastanawiające lub przelewy do różnych nadawców wysyłane w krótkim czasie mają taką samą bądź podobną wartość.

Które tytuły są szczególnie niebezpieczne?

Banki zwracają uwagę na opisy jak „za usługi”, „przelew”, „rozliczenie” czy humorystyczne określenia. choćby pozornie niewinne tytuły jak „za bilet do kina” przy wysokiej kwocie mogą wzbudzić podejrzenia – dlaczego bilet kosztuje 10 tysięcy złotych?

Historia z forum internetowego pokazuje skalę problemu. Młody mężczyzna, chcąc „pożartować”, zatytułował przelew dla kolegi jako „za ukrycie zwłok”. Bank natychmiast zablokował transakcję, a sprawa trafiła do służb.

Podobne konsekwencje może mieć używanie słów związanych z narkotykami, bronią, działalnością przestępczą czy terroryzmem. Każdy taki tytuł jest automatycznie flagowany przez systemy bankowe i może skutkować zawiadomieniem organów ścigania.

Nie chodzi tylko o oczywiste słowa zakazane. Problematyczne mogą być też tytuły sugerujące unikanie podatków – „bez faktury”, „pod stołem” czy „za robotę na czarno”.

Nowe limity darowizn w 2025 roku

W 2025 roku obowiązują podwyższone limity darowizn wolnych od podatku, które zostały wprowadzone w połowie 2023 roku. Opodatkowaniu podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych o wartości przekraczającej:

• 36 120 złotych dla pierwszej grupy podatkowej (wcześniej 10 434 złote)
• 27 090 złotych dla drugiej grupy (wcześniej 7878 złotych)
• 5733 złote dla trzeciej grupy (wcześniej 5308 złotych)

Do pierwszej grupy należą najbliżsi członkowie rodziny: małżonek, dzieci, rodzice, wnuki, dziadkowie, rodzeństwo, ojczym i macocha. Druga grupa obejmuje dalszą rodzinę: ciotki, wujów, siostrzenice, bratanków, teściów. Trzecia grupa to wszystkie pozostałe osoby.

Jak poprawnie tytułować darowizny?

Przekazywanie pieniędzy między członkami rodziny wymaga szczególnej ostrożności. W przypadku otrzymania darowizny przekraczającej kwotę 36 120 złotych od najbliższej rodziny, należy otrzymane środki udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy – to warunek zwolnienia z podatku.

Prawidłowy tytuł darowizny powinien być jasny i precyzyjny. Zamiast „pieniążki od mamy” lepiej napisać „Darowizna od matki Anny Kowalskiej dla córki”. Taki zapis jednoznacznie określa charakter transakcji i stopień pokrewieństwa.

W przypadku przekroczenia limitów obowiązuje zasada sumowania darowizn z okresu pięciu lat. Musisz zsumować darowizny otrzymane w 2025 roku i w latach 2020-2024. jeżeli łączna kwota przekroczy próg, konieczne jest zgłoszenie na formularzu SD-Z2.

Kontrola może przyjść po latach

Dane dotyczące przelewów na wysokie sumy przechowywane są w bazach przez okres 5 lat. W tym czasie możesz zostać wezwany do złożenia wyjaśnień. Oznacza to, iż choćby pozornie nieszkodliwy przelew sprzed kilku lat może stać się podstawą kontroli.

Podczas kontroli urząd skarbowy sprawdza zgodność wydatków z deklarowanymi dochodami. Gdy okaże się, iż nie masz potwierdzenia źródła pochodzenia pieniędzy, możesz narazić się na podatek karny wynoszący aż 75 procent niezdeklarowanych w zeznaniu podatkowym przychodów.

Od 2022 roku kontrolerzy urzędów mogą korzystać z nowego uprawnienia – kontroli kont bankowych bez konieczności poinformowania o tym ich właścicieli.

Sankcje za niezgłoszoną darowiznę

Niezgłoszenie darowizny przekraczającej limit może skutkować surową karą. jeżeli nie zgłosisz darowizny, a urząd skarbowy dowie się o niej podczas kontroli, zastosowana może zostać sankcyjna stawka podatku – choćby 20 procent całej wartości darowizny.

To oznacza, iż przy darowiźnie 50 tysięcy złotych od osoby spoza rodziny kara może wynieść choćby 10 tysięcy złotych – nie tylko od nadwyżki, ale od całej kwoty. Dodatkowo grozi odpowiedzialność karna skarbowa, której wysokość zależy od skali uszczuplenia budżetu.

Co to oznacza dla Ciebie?

Każdy przelew, niezależnie od kwoty, może trafić pod lupę kontrolerów, jeżeli jego tytuł wzbudzi podejrzenia. choćby pozornie niewinne określenia przy nieproporcjonalnie wysokich kwotach mogą skutkować kontrolą.

Pamiętaj, iż dane o Twoich przelewach są przechowywane przez pięć lat. Urząd skarbowy może wszcząć kontrolę w dowolnym momencie w tym okresie, sprawdzając zgodność Twoich wydatków z oficjalnymi dochodami.

Jak bezpiecznie tytułować przelewy?

Najważniejszą zasadą jest przejrzystość i zgodność z rzeczywistością. Tytuł powinien jasno opisywać cel przelewu bez dwuznaczności. Zamiast „za usługi” lepiej napisać „za projekt graficzny” czy „za naprawę samochodu”.

Przy darowiznach rodzinnych stosuj precyzyjne określenia: „Darowizna od ojca Jana Kowalskiego” zamiast „od taty”. Przy większych kwotach dodaj informację o stopniu pokrewieństwa: „Darowizna od matki na zakup mieszkania”.

Unikaj humorystycznych, niejasnych czy kodowanych tytułów. To, co wydaje się zabawne, może zostać zinterpretowane jako próba ukrycia prawdziwego celu transakcji.

W przypadku pożyczek od rodziny czy znajomych warto zawrzeć pisemną umowę i użyć tytułu „Pożyczka zgodnie z umowią z dnia…”. To chroni obie strony w przypadku kontroli.

Praktyczne porady

Dokumentuj wszystkie większe transakcje finansowe. Zachowuj faktury, umowy, potwierdzenia przelewów i inne dowody pochodzenia środków. To najlepsza ochrona przed zarzutami o nieujawnione dochody.

Regularnie sprawdzaj limity darowizn – mogą się zmieniać. W 2025 roku obowiązują wyższe progi niż wcześniej, ale zasada sumowania z pięciu lat pozostaje aktualna.

Jeśli planujesz większy przelew, zastanów się nad jego tytułem. Czy jest jasny i nie budzi wątpliwości? Czy odpowiada rzeczywistemu celowi transakcji? Czy przy tej kwocie tytuł brzmi wiarygodnie?

W przypadku wątpliwości skonsultuj się z doradcą podatkowym, szczególnie przy darowiznach przekraczających limity czy pożyczkach od rodziny. Koszt konsultacji może być dużo niższy niż potencjalne kary.