Urzędy skarbowe sprawdzają konta bankowe Polaków. Od 2022 roku mogą to robić bez podejrzeń

Choć dotąd dostęp do kont bankowych obywateli był możliwy jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia naruszenia prawa, sytuacja zmieniła się od 1 lipca 2022 roku. Nowelizacja przepisów w ramach Polskiego Ładu przyznała urzędom skarbowym nowe narzędzia – i to bez konieczności wszczynania postępowania podatkowego.

Fot. Warszawa w Pigułce

Co dokładnie się zmieniło?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, urzędy skarbowe mają prawo do wnioskowania o dane dotyczące rachunków bankowych osób fizycznych, choćby bez podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Dotyczy to m.in. sytuacji, w których:

• potrzebna jest weryfikacja stanu majątkowego podatnika,

• prowadzone jest postępowanie sprawdzające,

• urzędnicy chcą zabezpieczyć ewentualne należności podatkowe.

Wcześniej prawo do takich działań przysługiwało jedynie w ściśle określonych przypadkach i dopiero po formalnym wszczęciu postępowania.

Ilu Polaków już to dotyczyło?

Z danych Ministerstwa Finansów wynika, iż od 1 lipca 2022 r. do 31 marca 2024 r. urzędy skarbowe wystąpiły do banków o dane dotyczące rachunków bankowych obywateli 407 razy, a urzędy celno-skarbowe – aż 3112 razy.

To oznacza, iż choć skala wciąż nie jest masowa, nowe uprawnienia są już aktywnie wykorzystywane.

Jakie dane mogą zostać udostępnione?

• numer rachunku bankowego,

• dane właściciela konta,

• salda środków,

• historia transakcji,

• informacje o innych posiadanych kontach.

Co to oznacza dla przeciętnego obywatela?

Każdy podatnik może potencjalnie zostać objęty taką kontrolą – nawet jeżeli nie ma wobec niego żadnych zarzutów. Urzędnicy mogą wystąpić o dane z konta w ramach tzw. czynności sprawdzających, np. gdy analizują zeznanie podatkowe lub próbują ustalić, czy majątek podatnika odpowiada jego deklarowanym dochodom.

Czy można się temu sprzeciwić?

Nie. Bank ma obowiązek udzielić informacji na żądanie organu podatkowego. Podatnik nie jest o tym informowany z wyprzedzeniem. W razie wątpliwości dotyczących swoich praw, warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub prawnikiem.

• Od 1 lipca 2022 roku urzędy skarbowe mogą uzyskać dostęp do kont bankowych osób fizycznych, bez konieczności wszczynania postępowania.

• Wystarczy, iż prowadzone są czynności sprawdzające lub analiza majątku.

• Dane udostępniane przez banki są szczegółowe i obejmują całą historię rachunku.

• Skala kontroli rośnie, a eksperci ostrzegają przed ryzykiem nadmiernej inwigilacji.