Urząd skarbowy może skontrolować i zamrozić Twoje konto. Wystarczy kilka przelewów choćby na niewielką kwotę

Polskie instytucje finansowe zobowiązane są do szczegółowego monitorowania przepływów pieniężnych o wartości przekraczającej 15 tysięcy euro. Wynika to z przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Regulacje te, wynikające z implementacji unijnych dyrektyw AML (Anti-Money Laundering), nakładają na banki szereg obowiązków raportowania i weryfikacji transakcji. Jakie konkretnie transakcje podlegają kontroli i co to oznacza dla przeciętnego klienta banku?

Fot. Warszawa w Pigułce

Próg 15 tysięcy euro i obowiązki raportowania

Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, banki i inne instytucje finansowe działające w Polsce muszą monitorować i zgłaszać do odpowiednich organów wszystkie transakcje o wartości równej lub przekraczającej 15 tysięcy euro. Kwota ta stanowi próg, powyżej którego uruchamiane są procedury weryfikacyjne.

Każda transakcja przekraczająca tę wartość musi zostać zgłoszona do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), specjalnego organu państwowego odpowiedzialnego za przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Zgłoszenie takie zawiera szczegółowe informacje na temat zarówno nadawcy, jak i odbiorcy środków, a także celu przeprowadzanej transakcji.

Po otrzymaniu zgłoszenia GIIF analizuje dostarczone dane i w przypadku podejrzeń co do legalności transakcji może wszcząć postępowanie wyjaśniające. Działania te mają na celu wykrycie potencjalnych przypadków prania pieniędzy, finansowania terroryzmu lub innych przestępstw finansowych.

Wewnętrzne polityki banków mogą być bardziej restrykcyjne

Warto zauważyć, iż niektóre instytucje finansowe w Polsce stosują bardziej rygorystyczne limity niż ustawowe 15 tysięcy euro. W ramach własnych polityk bezpieczeństwa banki mogą zgłaszać i dokładniej weryfikować transakcje już od kwoty 10 tysięcy euro. Oznacza to, iż w zależności od banku, w którym klient posiada rachunek, poziom kontroli może się różnić.

Przy większych przelewach instytucja finansowa może zażądać dodatkowych dokumentów lub wyjaśnień potwierdzających legalność transakcji oraz źródło pochodzenia środków. Jest to standardowa procedura, mająca na celu zapewnienie zgodności z przepisami AML i nie powinna budzić niepokoju, jeżeli transakcja ma legalne źródło i cel.

Procedury weryfikacyjne i potencjalne konsekwencje

W przypadku przeprowadzania większych transakcji, szczególnie jeżeli są one nietypowe dla danego profilu klienta, bank może wdrożyć dodatkowe procedury weryfikacyjne. Mogą one obejmować prośbę o dostarczenie dokumentów potwierdzających źródło pochodzenia środków, wyjaśnienie celu transakcji, a choćby bezpośredni kontakt z klientem.

To jednak nie wszystko, bo bank i urząd skarbowy mogą się zainteresować innymi nietypowymi aktywnościami np. przelewami po kilkaset zł regularnie na konta danych osób. Może to sugerować np. działalność zarobkową. Osoby dokonujące przelewów powinny zawczasu przygotować odpowiednią dokumentację, która może być pomocna w sytuacji, gdy bank poprosi o wyjaśnienia. Dobrą praktyką jest przechowywanie dokumentów potwierdzających źródło i cel transakcji, szczególnie tych o większej wartości.

W sytuacji, gdy bank ma poważne wątpliwości co do legalności transakcji, może zdecydować o wstrzymaniu operacji lub choćby zamrożeniu środków do czasu wyjaśnienia sprawy. Niedopełnienie obowiązków informacyjnych przez klienta lub przedstawienie nieprawdziwych informacji może prowadzić do poważnych konsekwencji, włącznie z sankcjami finansowymi.

Monitoring urzędów skarbowych

Od 2022 roku polskie urzędy skarbowe posiadają rozszerzone uprawnienia w zakresie monitorowania kont bankowych obywateli. W ramach tych uprawnień mogą analizować transakcje bez konieczności informowania właściciela rachunku o prowadzonej kontroli.

Co istotne, kontrola ta może obejmować operacje finansowe przeprowadzone choćby pięć lat wstecz. Oznacza to, iż transakcje z przeszłości mogą stać się przedmiotem zainteresowania organów podatkowych, jeżeli pojawią się wątpliwości co do ich zgodności z przepisami podatkowymi.

W przypadku wykrycia nieprawidłowości, takich jak niezgłoszone dochody czy próby unikania opodatkowania, urząd skarbowy ma prawo nałożyć sankcje finansowe, które mogą obejmować nie tylko zaległe podatki, ale również odsetki i kary.

Darowizny także podlegają kontroli

Przekazywanie darowizn w Polsce podlega regulacjom wynikającym z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Obdarowany ma obowiązek zgłosić otrzymaną darowiznę do urzędu skarbowego, jeżeli jej wartość przekracza określone limity.

W przypadku osób należących do zerowej grupy podatkowej (najbliższa rodzina, w tym małżonkowie, dzieci, rodzice, wnuki, dziadkowie, rodzeństwo), istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku. Wymaga to jednak dopełnienia formalności i zgłoszenia darowizny we właściwym terminie, zwykle sześciu miesięcy od jej otrzymania.

Gotówka wciąż popularna wśród Polaków

Mimo rosnącej kontroli nad przepływami finansowymi, Polacy przez cały czas przywiązani są do tradycyjnych form płatności. Jak wynika z badania przeprowadzonego dla portalu o2.pl, zdecydowana większość obywateli nie wyobraża sobie całkowitego odejścia od gotówki i realizacji transakcji wyłącznie dzięki elektronicznych środków płatniczych.

Eksperci zwracają uwagę na praktyczne aspekty korzystania z gotówki, szczególnie z perspektywy drobnych przedsiębiorców. Za terminale płatnicze trzeba płacić, a po transakcji bezgotówkowej sprzedawca musi czekać kilka dni na rozliczenie. W przypadku płatności gotówką, co jest szczególnie istotne dla małych bazarków i sklepików, przedsiębiorca dysponuje utargiem niemal natychmiast.

Polacy powinni zwracać uwagę na to, co dzieje się na koncie

W obliczu rosnących regulacji dotyczących przepływów finansowych, Polacy powinni zwracać większą uwagę na dokumentowanie źródeł dochodów i celów większych transakcji. Dotyczy to zarówno przelewów bankowych, jak i operacji gotówkowych.

Warto pamiętać, iż większość procedur kontrolnych ma na celu przeciwdziałanie przestępczości finansowej i ochronę systemu bankowego przed nadużyciami. Dla osób prowadzących legalną działalność i dokonujących uczciwych transakcji, procedury te nie powinny stanowić istotnej przeszkody, choć mogą czasem powodować pewne niedogodności.

Kluczowe jest przechowywanie dokumentacji finansowej przez odpowiednio długi czas oraz świadomość obowiązujących przepisów, szczególnie w kontekście większych transakcji, które mogą przyciągnąć uwagę instytucji kontrolnych.