Stan alarmowy znów w całym kraju. Służby na ulicach, szkoły zamknięte dla obcych

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenie przedłużające obowiązywanie stopni alarmowych BRAVO i BRAVO-CRP do 30 listopada 2025 roku. To oznacza, iż Polska pozostaje w stanie podwyższonej gotowości przez kolejne dwa miesiące. Dlaczego rząd utrzymuje stan zwiększonego zagrożenia i co to znaczy dla codziennego życia Polaków?

Trzy stopnie alarmowe przedłużone do końca listopada

Prezes Rady Ministrów podpisał zarządzenie, które do 30 listopada 2025 roku przedłuża obowiązywanie trzech stopni alarmowych:

• BRAVO-CRP (2. stopień zagrożenia) – na terytorium całego kraju
• BRAVO (2. stopień zagrożenia) – na terytorium całego kraju
• BRAVO (2. stopień zagrożenia) wobec polskiej infrastruktury energetycznej mieszczącej się poza granicami kraju

To kolejne przedłużenie stanu podwyższonej gotowości, który obowiązuje w Polsce niemal nieprzerwanie od inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Stopnie alarmowe są przede wszystkim sygnałem dla służb, żeby były gotowe do działania.

BRAVO – drugi stopień w skali zagrożenia

Stopień BRAVO jest drugim w czterostopniowej skali stopni alarmowych (ALFA, BRAVO, CHARLIE, DELTA). Wprowadza się go w sytuacji zaistnienia zwiększonego i przewidywalnego zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym, kiedy jednak konkretny cel ataku nie został zidentyfikowany.

Stopień ma charakter prewencyjny i został wprowadzony w związku z inwazją Rosji na Ukrainę oraz wzmożonym ruchem na polsko-ukraińskiej granicy. Oznacza to, iż służby mają informację o potencjalnym zagrożeniu, ale nie wiedzą dokładnie, gdzie i kiedy może dojść do ataku.

Co muszą robić służby podczas BRAVO?

Zadania organów państwa związane z wprowadzeniem stopni alarmowych zostały określone w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 25 lipca 2016 roku. Do kluczowych obowiązków w przypadku stopnia BRAVO należą:

Wzmożone kontrole i patrole:

• Prowadzenie przez Policję, Straż Graniczną lub Żandarmerię Wojskową wzmożonej kontroli dużych skupisk ludzkich
• Wzmożona kontrola obiektów użyteczności publicznej oraz innych obiektów potencjalnie mogących stać się celem ataków terrorystycznych
• Dodatkowe kontrole pojazdów, osób oraz budynków publicznych w rejonach zagrożonych

Zwiększone środki bezpieczeństwa:

• Obowiązek noszenia broni długiej oraz kamizelek kuloodpornych przez umundurowanych funkcjonariuszy lub żołnierzy zabezpieczających najważniejsze obiekty
• Wzmocnienie ochrony środków komunikacji publicznej oraz ważnych obiektów publicznych
• Zapewnienie dostępności w trybie alarmowym personelu do wdrażania procedur antyterrorystycznych

Ograniczenia dostępu:

• Wprowadzenie zakazów wstępu do przedszkoli, szkół i uczelni osobom postronnym
• Ostrzeżenie personelu o możliwych zagrożeniach

BRAVO-CRP – ochrona cyberprzestrzeni

Stopnie alarmowe CRP dotyczą zagrożenia w cyberprzestrzeni. BRAVO-CRP oznacza, iż administracja publiczna jest zobowiązana do prowadzenia wzmożonego monitoringu stanu bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych.

Kluczowe zadania w ramach BRAVO-CRP:

• Wzmożone monitorowanie systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej i infrastruktury krytycznej
• Monitorowanie i weryfikowanie czy nie doszło do naruszenia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej
• Sprawdzenie dostępności usług elektronicznych
• Zapewnienie dostępności personelu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo systemów
• Wprowadzenie całodobowych dyżurów administratorów systemów kluczowych

Co to oznacza dla Ciebie?

Przedłużenie stopni alarmowych do końca listopada wpływa na codzienne życie Polaków w kilku kluczowych obszarach:

W szkołach i placówkach edukacyjnych:

• Osoby postronne nie mogą wchodzić do przedszkoli, szkół i uczelni
• Zaostrzono procedury kontroli osób wchodzących na teren placówek
• Wzmożone kontrole podczas wydarzeń i uroczystości szkolnych

W transporcie publicznym:

• Częstsze patrole i kontrole w środkach komunikacji publicznej
• Wzmożona ochrona ważnych węzłów komunikacyjnych
• Dodatkowe środki bezpieczeństwa na dworcach i lotniskach

W obiektach publicznych:

• Dokładniejsze kontrole w urzędach i instytucjach państwowych
• Zaostrzony dostęp do budynków rządowych i samorządowych
• Wzmożone patrole w okolicach obiektów strategicznych

W cyberprzestrzeni:

• Całodobowe monitorowanie systemów rządowych
• Wzmożone zabezpieczenia infrastruktury cyfrowej
• Szybsza reakcja na incydenty cybernetyczne

Dlaczego stopnie alarmowe są przez cały czas potrzebne?

Decyzja o przedłużeniu stopni alarmowych do końca listopada świadczy o tym, iż rząd przez cały czas ocenia sytuację bezpieczeństwa jako niepewną. najważniejsze czynniki to:

Sytuacja geopolityczna:

• Trwający konflikt zbrojny na Ukrainie
• Działania hybrydowe Rosji i Białorusi
• Napięcia na arenie międzynarodowej

Zagrożenia wewnętrzne:

• Wzmożony ruch na granicy z Ukrainą
• Ryzyko infiltracji przez elementy niebezpieczne
• Możliwe prowokacje i działania destabilizujące

Zagrożenia cybernetyczne:

• Ciągłe próby ataków na polskie systemy rządowe
• Rosnąca liczba cyberataków na infrastrukturę krytyczną
• Działania dezinformacyjne w internecie

Wyższe stopnie alarmowe – co oznaczają?

System stopni alarmowych obejmuje cztery poziomy, z których każdy kolejny oznacza większe zagrożenie:

CHARLIE (trzeci stopień) wprowadza się w przypadku:

• Wystąpienia zdarzenia potwierdzającego prawdopodobny cel ataku terrorystycznego
• Uzyskania wiarygodnych informacji o planowanym zamachu
• Zagrożenia dla obywateli polskich za granicą

DELTA (czwarty, najwyższy stopień) aktywuje się gdy:

• Wystąpiło zdarzenie o charakterze terrorystycznym
• Uzyskano informacje o zaawansowanej fazie przygotowań do ataku
• Istnieje bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa

Na szczęście Polska nie musiała wprowadzać tak wysokich stopni alarmowych, pozostając na poziomie BRAVO.

Jak zachować się podczas stopnia alarmowego?

Bezpieczeństwo w czasie obowiązywania stopnia alarmowego zależy nie tylko od działania służb, ale też od czujności obywateli. Należy zwracać uwagę na:

Podejrzane sytuacje:

• Nietypowo zachowujące się osoby
• Pakunki, torby lub plecaki pozostawione bez opieki w miejscach publicznych
• Samochody (szczególnie transportowe) zaparkowane w pobliżu miejsc zgromadzeń

Co robić w przypadku zagrożenia:

• Natychmiast powiadomić służby dzwoniąc na numer 112
• Nie lekceważyć żadnej informacji o zagrożeniu
• Współpracować z funkcjonariuszami podczas kontroli
• Zachować spokój i stosować się do poleceń służb

Koszty utrzymania stanu BRAVO

Utrzymywanie stopni alarmowych przez prawie trzy lata generuje znaczne koszty dla budżetu państwa:

Zwiększone wydatki na bezpieczeństwo:

• Dodatkowe patrole i dyżury służb
• Wzmocnienie ochrony obiektów strategicznych
• Całodobowe monitorowanie systemów IT
• Dodatkowe wyposażenie dla funkcjonariuszy

Wpływ na gospodarkę:

• Utrudnienia w dostępie do niektórych obiektów
• Dodatkowe procedury kontrolne
• Koszty zabezpieczenia wydarzeń publicznych

Jednak rząd uznaje te koszty za uzasadnione w obliczu istniejących zagrożeń.

Perspektywy na przyszłość

Przedłużenie stopni alarmowych do końca listopada sugeruje, iż rząd nie spodziewa się szybkiej poprawy sytuacji bezpieczeństwa. Prawdopodobne scenariusze to:

Kolejne przedłużenie – jeżeli sytuacja geopolityczna się nie stabilizuje, można spodziewać się dalszego utrzymywania stopni alarmowych.

Podwyższenie poziomu – w przypadku eskalacji zagrożeń możliwe jest wprowadzenie wyższych stopni alarmowych.

Powrót do normalności – tylko znacząca poprawa sytuacji bezpieczeństwa mogłaby doprowadzić do zniesienia stopni alarmowych.

Na razie wszystko wskazuje na to, iż Polska będzie funkcjonować w stanie podwyższonej gotowości jeszcze przez dłuższy czas. To „nowa normalność” w obliczu niestabilnej sytuacji geopolitycznej w regionie.

Obywatele powinni przyzwyczaić się do wzmożonych środków bezpieczeństwa, zachowując przy tym normalną aktywność życiową i nie poddając się panice. Stopnie alarmowe to przede wszystkim narzędzie prewencyjne, które ma zapobiec potencjalnym zagrożeniom, a nie sygnał o bezpośrednim niebezpieczeństwie.