Premier wprowadził stan alarmowy w Polsce. Kontrole pojazdów, żołnierze z długą bronią [07.08.2025]

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenia przedłużające stopnie alarmowe BRAVO i BRAVO-CRP na terenie całej Polski do 31 sierpnia 2025 roku. To kolejne przedłużenie środków bezpieczeństwa wprowadzonych w odpowiedzi na zagrożenia hybrydowe i cybernetyczne. Sprawdzamy, jak stopnie alarmowe wpływają na codzienne życie obywateli i funkcjonowanie administracji publicznej.

Fot. Shutterstock

Premier Donald Tusk podpisał 28 maja 2025 roku trzy zarządzenia przedłużające obowiązywanie stopni alarmowych na terenie całego kraju. Zarządzenie nr 19 dotyczy stopnia BRAVO, zarządzenie nr 20 wprowadza stopień BRAVO-CRP, a zarządzenie nr 21 obejmuje polską infrastrukturę energetyczną znajdującą się poza granicami kraju. Wszystkie będą obowiązywać do 31 sierpnia 2025 roku.

Czym są stopnie alarmowe i kiedy się je wprowadza

Stopnie alarmowe to mechanizm przewidziany w ustawie o działaniach antyterrorystycznych. Premier może je wprowadzać własnym zarządzeniem, bez potrzeby zgody Sejmu czy prezydenta – w przeciwieństwie do stanu wyjątkowego z Konstytucji.

Polska ma czterostopniową skalę: ALFA, BRAVO, CHARLIE i DELTA. Stopień BRAVO jest drugim poziomem zagrożenia i wprowadza się go w przypadku zwiększonego i przewidywalnego zagrożenia wystąpieniem zdarzenia terrorystycznego, gdy konkretny cel ataku nie został jednak zidentyfikowany.

BRAVO-CRP to odpowiednik dla cyberprzestrzeni – drugi stopień w skali zagrożeń cyberterroryzmem. Oznacza zwiększone i przewidywalne zagrożenie wystąpieniem zdarzenia terrorystycznego dotyczącego systemów teleinformatycznych, również bez wskazania konkretnego celu ataku.

Konkretne obowiązki służb i administracji

Wprowadzenie stopnia BRAVO oznacza szereg konkretnych działań ze strony służb bezpieczeństwa i administracji publicznej:

Dla służb mundurowych:

• Obowiązek noszenia broni długiej oraz kamizelek kuloodpornych przez członków służb zabezpieczających obiekty administracji publicznej i infrastruktury krytycznej
• Wzmożone kontrole w miejscach użyteczności publicznej i dużych skupisk ludzi
• Kontrole pojazdów, osób oraz budynków publicznych w zagrożonych regionach
• Zwiększona ochrona środków komunikacji publicznej

Dla administracji w ramach BRAVO-CRP:

• Wzmożone monitorowanie stanu bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej oraz infrastruktury krytycznej
• Monitorowanie i weryfikowanie czy nie doszło do naruszenia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej
• Zapewnienie dostępności w trybie alarmowym personelu odpowiedzialnego za bezpieczeństwo systemów
• Wprowadzenie całodobowych dyżurów administratorów kluczowych systemów

Skutki dla obywateli w codziennym życiu

Stopnie alarmowe wpływają na funkcjonowanie wielu instytucji publicznych. Krajowa Informacja Skarbowa informuje o możliwych utrudnieniach w obsłudze klientów, takich jak:

• Kontrole pojazdów wjeżdżających oraz osób wchodzących na teren obiektów KIS
• Ustalanie przez pracowników ochrony celu wizyty przy wejściach do obiektów
• Kontrola wybranych interesantów oraz wykonawców zewnętrznych w zakresie wnoszonych przedmiotów i zawartości bagaży
• Ograniczenia dostępności obiektów dla osób wchodzących w celach innych niż służbowe

Podobne procedury mogą obowiązywać w innych instytucjach publicznych, co może oznaczać dłuższy czas oczekiwania na załatwienie spraw urzędowych i bardziej restrykcyjne kontrole bezpieczeństwa.

Historia przedłużeń stopni alarmowych

Aktualne przedłużenie to kolejne w ciągu ostatnich miesięcy. Stopnie alarmowe BRAVO i BRAVO-CRP były już przedłużane:

• Do 28 lutego 2025 roku (zarządzenia z listopada 2024)
• Do 31 maja 2025 roku (zarządzenia z lutego 2025)
• Do 31 sierpnia 2025 roku (aktualne zarządzenia z maja 2025)

Premier uzasadnia decyzje zagrożeniami hybrydowymi i cybernetycznymi ze strony Rosji i Białorusi oraz koniecznością ochrony procesów wyborczych przed obcą ingerencją.

Ochrona infrastruktury energetycznej za granicą

Trzecie zarządzenie dotyczy polskiej infrastruktury energetycznej mieszczącej się poza granicami kraju. To pierwsza taka decyzja w historii Polski i dotyczy prawdopodobnie strategicznych obiektów polskich firm energetycznych działających za granicą, gazociągów, połączeń elektroenergetycznych czy innych elementów infrastruktury krytycznej.

Objęcie ochroną obiektów zagranicznych sygnalizuje międzynarodowy wymiar postrzeganych zagrożeń i może być związane z bezpieczeństwem dostaw energii czy ochroną inwestycji strategicznych.

Różnica między stopniami alarmowymi a stanem wyjątkowym

Ważne jest rozróżnienie między stopniami alarmowymi a stanami nadzwyczajnymi z Konstytucji. Stany nadzwyczajne (stan wojenny, stan wyjątkowy, stan klęski żywiołowej) wymagają zgody Sejmu i mogą ograniczać konstytucyjne prawa obywateli.

Stopnie alarmowe nie ograniczają praw konstytucyjnych obywateli, ale wprowadzają procedury bezpieczeństwa dla administracji publicznej i służb. Są to środki prewencyjne, które mają zwiększyć gotowość państwa na potencjalne zagrożenia.

Co to oznacza dla ciebie – praktyczne konsekwencje

W urzędach i instytucjach publicznych: Spodziewaj się dodatkowych kontroli bezpieczeństwa, weryfikacji tożsamości i celu wizyty. Załatwianie spraw może trwać dłużej z powodu dodatkowych procedur.

W miejscach publicznych: Możesz spotkać więcej umundurowanych funkcjonariuszy wyposażonych w broń długą i kamizelki kuloodporne. To część standardowych procedur bezpieczeństwa.

W pracy, jeżeli związana z administracją publiczną: Mogą obowiązywać dodatkowe procedury bezpieczeństwa IT, ograniczenia w dostępie do systemów czy obowiązek zgłaszania incydentów bezpieczeństwa.

Przy organizacji wydarzeń masowych: Spodziewaj się zwiększonych wymagań bezpieczeństwa i dodatkowych kontroli ze strony służb.

W sytuacjach podejrzanych: Zgłaszaj wszelkie podejrzane sytuacje pod numer 112. Służby są przygotowane na zwiększoną liczbę zgłoszeń i każde traktują poważnie.

Koszty utrzymywania stopni alarmowych

Długoterminowe utrzymywanie stopni alarmowych wiąże się ze znacznymi kosztami budżetowymi. Wzmożone dyżury służb, dodatkowy personel, całodobowe monitorowanie systemów IT, zwiększone środki bezpieczeństwa – wszystko to wymaga dodatkowych nakładów finansowych.

Brak jest oficjalnych danych o konkretnych kosztach, ale eksperci wskazują, iż utrzymywanie całego kraju w stanie podwyższonej gotowości przez miesiące to wydatek rzędu setek milionów złotych rocznie.

Perspektywy na przyszłość

Przyczyny wprowadzenia stopni alarmowych – wojna w Ukrainie, zagrożenia hybrydowe ze strony Rosji i Białorusi, ryzyko cyberataków na infrastrukturę krytyczną – wskazują na długoterminowy charakter wyzwań bezpieczeństwa.

Szczególnie istotny może być kontekst procesów wyborczych, które premier wskazuje jako jeden z obszarów wymagających ochrony. Nadchodzące wybory samorządowe w 2026 roku mogą być kolejnym czynnikiem wpływającym na decyzje dotyczące stopni alarmowych.

Decyzje o ewentualnych kolejnych przedłużeniach będą podejmowane na bieżąco, w zależności od oceny sytuacji bezpieczeństwa przez służby odpowiedzialne za monitoring zagrożeń.

Jak się przystosować do nowej sytuacji

Stopnie alarmowe stały się elementem codziennej rzeczywistości w Polsce. Obywatele powinni przygotować się na:

• Dłuższy czas załatwiania spraw w urzędach z powodu dodatkowych kontroli
• Częstsze kontrole bezpieczeństwa w miejscach publicznych
• Obecność większej liczby funkcjonariuszy w przestrzeni publicznej
• Możliwe ograniczenia w dostępie do niektórych obiektów publicznych
• Konieczność noszenia dokumentów tożsamości przy wizytach w instytucjach

Najważniejsze jest zachowanie spokoju i kooperacja ze służbami bezpieczeństwa. Wprowadzone środki mają charakter prewencyjny i służą zwiększeniu bezpieczeństwa wszystkich obywateli w obliczu realnych zagrożeń zewnętrznych.