Przyjdzie na świat w Strawczynie, gdzie jego rodzice - Wincenty i Franciszka Józefa - dzierżawili majątek. Tu rodzinę zastanie Powstanie Styczniowe, a Wincenty - mimo, ze czynnego udziału w powstaniu nie brał, zostanie wydany przez okolicznych chłopów w ręce carskiego wroga. Solą w ich oku stała się pomoc Wincentego, której udzielał oddziałom powstańczym. Ojciec Stefana uniknie zsyłki, ale cenę rodzina zapłaci wysoką - w dosłownym znaczeniu.
Miejscem, w którym Żeromscy zakotwiczą będą Góry Świętokrzyskie - najpierw miejscowość Krajno, a potem znane wszystkim Ciekoty. W międzyczasie Wincenty Żeromski będzie ukrywał się w Rudzie Zajączkowskiej, u swojej siostry Józe