Od 7 lipca 2025 roku Polska wprowadziła kontrole na granicy z Niemcami i Litwą. „To odpowiedź rządu na zmieniającą się sytuację migracyjną oraz działania Berlina, który kontynuuje restrykcyjną politykę graniczną wobec migrantów.” – podkreślał premier Donald Tusk.

Chociaż Polska stała się uczestnikiem układu z Schengen w dniu wejścia do Unii, czyli 1 maja 2004 r., to pełnoprawnym członkiem strefy bez granic została dopiero 21 grudnia 2007 r. Wówczas umożliwiono Polakom przekraczanie granic z innymi krajami należącymi do Schengen bez przechodzenia kontroli granicznych. To było spore ułatwienie w podróżach, czy to tych do pracy, czy wypadach na urlop. Z tego komfortu korzystaliśmy przez dwie dekady, co oznacza, iż wielu młodych ludzi choćby nie zdaje sobie sprawy z utrudnień, jakie generują kontrole. Jednak zdaniem rządu obecna sytuacja polityczna wymagała reakcji.

Działania Polski na zachodniej granicy, to odpowiedź na działania strony niemieckiej, która na swoich granicach od niemal dwóch lat prowadzi takie kontrole. Niemcy kontrolują osoby przekraczające granice z Francją, Luksemburgiem, Belgią, Holandią, Danią, Austrią, Szwajcarią, Czechami oraz Polską. W ocenie rządu niemieckiego, głównym powodem jest ukrócenie tak zwanego szlaku migracyjnego przez Białoruś i Polskę w głąb Unii Europejskiej.

– Od mniej więcej miesiąca praktyka działania na granicy polsko-niemieckiej uległa wyraźnej korekcie. Strona niemiecka tak naprawdę odmawia wpuszczania na swój teren – inaczej niż to było przez ostatnich 10 lat – migrantów, którzy z różnych kierunków zmierzają do Niemiec, ubiegając się na przykład o azyl – wyjaśniał powody przywrócenia przez Polskę analogicznych kontroli na granicy szef rządu.

Punktualnie o północy z 6 na 7 lipca punkty kontrole ruszyły m.in. na dolnośląskich przejściach granicznych:

• Porajów – Zittau – wieś Porajów leży w powiecie zgorzeleckim;
• Sieniawka – Zittau – wieś Sieniawka (gmina Bogatynia, powiat zgorzelecki);
• Sieniawka (tranzyt – Zittau) – ten sam punkt tranzytowy;
• Krzewina Zgorzelecka – Hirschfelde – Krzewina Zgorzelecka leży w pow. zgorzeleckim;
• Radomierzyce – Hagenwerder – Radomierzyce również w gminie Zgorzelec
• Zgorzelec – Görlitz (kolejowe) – Zgorzelec jest w woj. dolnośląskim, graniczne ruch koleją do Görlitz
• Zgorzelec – Görlitz (ul. Bohaterów Getta / Berlińska) – drogowy punkt w Zgorzelcu;
• Zgorzelec – Görlitz (Most Staromiejski) – pieszy most w Zgorzelcu;
• Jędrzychowice – Ludwigsdorf (autostrada A4 / E40) – Jędrzychowice leżą na odcinku autostrady A4;
• Pieńsk – Deschka – Pieńsk w powiecie zgorzeleckim;
• Węgliniec – Horka (kolejowe) – Węgliniec;
• Bielawa Dolna – Zentendorf – Bielawa Dolna: wieś w gminie Pieńsk

Wprawdzie Straż Graniczna zapowiada, iż kontrole będą wyrywkowe i będzie się starała zapewnić płynność ruchu, to jak wiemy, każde zatrzymanie celem kontroli będzie generowała czas i może tworzyć korki.

– Kontrole będą prowadzone na kierunku wjazdowym do Polski, obejmując województwa lubuskie i dolnośląskie. Działania te mają także na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz utrzymanie porządku publicznego na naszym pograniczu. Priorytetem Straży Granicznej jest bezpieczeństwo obywateli. W związku z tym, kontrola będzie miała charakter wyrywkowy i nie powinna powodować utrudnień w swobodnym przepływie osób i towarów. Strażnicy graniczni będą dokonywać kontroli granicznej wytypowanych osób przekraczających granicę na głównych szlakach komunikacyjnych, mostach granicznych oraz w rejonach byłych przejść granicznych. Nasi funkcjonariusze będą też obecni na tzw. zielonej granicy. – wskazuje por. SG Paweł Biskupik Rzecznik prasowy Komendanta Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej.

Jak wskazuje GDDKiA, na przejściu w Jędrzychowicach „ruch pojazdów zostanie zwężony do prawego (wolnego) pasa ruchu. Nastąpi również ograniczenie prędkości do 40 km/h. Kontrola graniczna będzie się odbywać w w tej chwili istniejącym punkcie kontrolnym służb mundurowych, który znajduje się na pasie awaryjnym, około 1 km od granicy polsko-niemieckiej. Ruch w kierunku Niemiec będzie odbywał się tak jak dotychczas.”

Apel do podróżnych oraz w przypadku kontroli:

• przygotuj dokumenty przed dojazdem do punktu kontroli,
• uchyl szybę – to ułatwi i przyspieszy kontrolę,
• zatankuj auto, zabierz wodę i prowiant – szczególnie na dłuższą trasę,
• stosuj się do poleceń służb i oznakowania – możliwe są objazdy,
• w przypadku zatoru na drodze twórz korytarz życia,
• włącz funkcję TA w radiu samochodowym – by otrzymywać komunikaty drogowe,
• zainstaluj aplikację Regionalny System Ostrzegania (RSO) – aby być na bieżąco z informacjami.

O tym, czy wyrywkowe kontrole poprawiły bezpieczeństwo, czy tylko są swoistą „flagą” na maszcie, przekonamy się za kilka tygodni, może choćby miesięcy, jak Straż Graniczna ujawni ich efekty. Podobnie będziemy mogli wówczas ocenić, jak duże utrudnienia w ruchu one generują.

Na razie rząd nie wskazuje, do kiedy na granicach Polski i Niemiec oraz Polski i Litwy będą punkty kontrolne.