„Najdłuższy marsz”

Zdjęcie: „Najdłuższy marsz”

W niedzielę po godz. 14:05 w cyklu „Historie pisane na nowo” zaprosimy na premierę audycji dokumentalnej „Najdłuższy marsz”. To opowieść o hitlerowskim obozie Grünberg, w którym w czasie II wojny światowej pracowało przymusowo, na potrzeby zakładów włókienniczych, ok. tysiąca kobiet. 29 stycznia 1945 roku zostały wypędzone z obozu w „marszu śmierci”.

W nagraniach do audycji brali udział:

Aleksandra Mrówka Łobodzińska – autorka książki „One szły do maja. Historia najdłuższego marszu II wojny światowej”, działaczka stowarzyszenia Forum-Art,

Szymon Płóciennik – społecznik i regionalista związany z zielonogórską Fundacją Tłocznia,

Andrzej Kirmiel – historyk, założyciel i pierwszy przewodniczący Lubuskiej Fundacji Judaica, dyrektor Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej.

Od 1942 r. na terenie zakładów włókienniczych Deutsche Wollenwaren Manufaktur działał kobiecy obóz pracy przymusowej. Więźniarkami były głównie Żydówki z Polski i Węgier. W lutym 1942 roku przybył tu pierwszy transport polskich Żydówek z obozu przejściowego w Sosnowcu. Od 1 lipca 1944 roku obóz był filią niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Warunki pracy uległy znacznemu pogorszeniu.

28 stycznia, 1945 roku do Grünbergu dotarła grupa około 1700, wycieńczonych węgierskich Żydówek z obozu w Schlesiersee (Sława). 29 stycznia Niemcy ewakuowali obóz w Grünbergu. Wyruszył stąd najdłuższy „marsz śmierci” II wojny światowej. Liczył około 2600 więźniarek, pędzonych kilkaset kilometrów w morderczych warunkach. Gehennę przeżyło zaledwie 300 z nich. Kobiety podzielono na dwie grupy. Pierwszą pędzono ponad 500 km w kierunku obozu w Bergen-Belsen. Drugą – 800 km w kierunku obozu w Dachau, a ostatecznie miejscowości Volary w Czechach. Nieliczne więźniarki, które tam dotarły, 6 maja zostały wyzwolone przez żołnierzy amerykańskich.

W środę 29 stycznia w Zielonej Górze odbędą się uroczystości związane z 80. rocznicą tamtych wydarzeń.

Program uroczystości

Godz. 16:30 Spotkanie na cmentarzu żydowskim (skrzyżowanie ulic Wrocławskiej i Chmielnej). Przywitanie uczestników uroczystości przez Prezydenta Miasta. Rozpoczęcie marszu pamięci. Trasa: cmentarz żydowski, pomnik pamięci (skrzyżowanie ulic Lwowskiej i Wrocławskiej), kamień pamiątkowy w miejscu dawnej synagogi (plac Powstańców Wielkopolskich).

Godz. 18:00 Spotkanie w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Krótki wykład o historii obozu i „marszu śmierci”. Odczytanie wspomnień Gerdy Weissmann-Klein, więźniarki obozu w Grünbergu. Recital fortepianowy Katarzyny Wasiak.