Mieszkańcy Podlaskiego używają kilku kalendarzy w życiu religijnym

W zależności od wyznania, różnych kalendarzy używają w życiu religijnym mieszkańcy województwa podlaskiego

Oprócz powszechnie używanego gregoriańskiego, w którym rozpoczął się rok 2025, są to kalendarze juliański i księżycowy. Według tych kalendarzy, nowy rok dopiero nadejdzie.

Województwo podlaskie jest uważane za region najbardziej zróżnicowany narodowościowo i religijnie. Są tu największe w kraju skupiska prawosławnych oraz wyznawców islamu.

Formalnie Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (PAKP) korzysta w roku liturgicznym z kalendarza juliańskiego, czyli tzw. starego stylu. Jak szacują prawosławni hierarchowie, ponad 90 proc. cerkiewnych parafii obchodzi święta religijne właśnie według tego kalendarza.

Oznacza to, iż święta wiernych tego Kościoła (ale np. nie Wielkanoc, której data wyliczana jest w nieco inny sposób, a w tym roku wypadnie w tym samym terminie, co u katolików) są o trzynaście dni przesunięte w stosunku do powszechnego kalendarza gregoriańskiego.

Wigilia Bożego Narodzenia przypada w kalendarzu gregoriańskim 6 stycznia (czyli 24 grudnia w kalendarzu juliańskim), a ostatni dzień starego roku juliańskiego i pierwszy nowego – odpowiednio 13 i 14 stycznia.

Dlatego przynajmniej część prawosławnych w woj. podlaskim, w nocy z wtorku na środę, czyli z 31 grudnia na 1 stycznia, nie uczestniczyła w okolicznościowych imprezach sylwestrowych i ten moment świętowała skromnie lub wcale, bo trwa u nich post przygotowujący do świąt Bożego Narodzenia, które są dopiero przed nimi.

W jeszcze innym terminie przypada początek roku w kalendarzu księżycowym, którego w życiu religijnym używają polscy wyznawcy islamu, a wśród nich – polscy Tatarzy. Największe ich skupiska także są w województwie podlaskim.

Kalendarz księżycowy bierze swój początek od ucieczki (zwanej też emigracją lub wywędrowaniem) Mahometa z Mekki do Medyny w 622 r. według kalendarza gregoriańskiego. Do tego rok w kalendarzu księżycowym jest krótszy od tradycyjnego (ma 354 dni), więc główne święta islamskie i sam początek roku ulegają ciągłym przesunięciom względem kalendarza powszechnego.

Jak podał Muzułmański Związek Religijny w RP (MZR), najbliższy muzułmański Nowy Rok przypadnie 26 czerwca. Będzie oznaczał rozpoczęcie 1447 roku według kalendarza księżycowego.

Wszystkie te daty nowego roku uwzględnia wielokulturowy i wielowyznaniowy kalendarz wydawany przez miasto Białystok. Są w nim oznaczone nie tylko święta państwowe, ale też religijne: katolickie, prawosławne, żydowskie i muzułmańskie.

Prawosławie jest drugim, co do liczby wiernych, wyznaniem w Polsce. Hierarchowie PAKP liczbę wiernych w kraju szacują na 450-500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 roku przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.

Przedstawiciele władz MZR szacują, iż do związku należy ok. 5 tys. osób, przede wszystkim polskich Tatarów. W ostatnim spisie powszechnym przynależność do tego związku wyznaniowego zadeklarowało 2,2 tys. osób.(PAP)