Jak przestępczość zorganizowana zmienia młodzież w narzędzie terroru?

Zdjęcie: https://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/jak-przestepczosc-zorganizowana-zmienia-mlodziez-w-narzedzie-terroru/

Zamiast romantycznych wizji przestępczego świata współczesne gangi oferują brutalną rzeczywistość – rekrutację nastolatków do wykonywania zadań, które kiedyś zlecano zawodowym bandytom. Teraz młodzi stają się narzędziami w zbrodniczych machinacjach.

Osiem państw europejskich zjednoczyło siły, by stawić czoła niepokojącemu trendowi: przestępczości oferowanej jako usługa. Zjawisko to – znane jako VaaS (Violence as a Service) – polega na zlecaniu przemocy profesjonalnym wykonawcom, którzy za pieniądze realizują groźby, napaści, a choćby zabójstwa.

Kluczową rolę w tym przestępczym modelu odgrywają młodzi ludzie, coraz częściej rekrutowani do działań, których celem jest zastraszanie lub eliminacja konkurencji w podziemnym świecie.

W odpowiedzi na to zagrożenie powstała Operacyjna Grupa Zadaniowa GRIMM, której liderem jest Szwecja. W skład inicjatywy wchodzą także służby z Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii i Norwegii. Całość nadzoruje Europol, oferując wsparcie w analizie danych, koordynacji operacji i dzieleniu się informacjami wywiadowczymi.

Dzieci wciągane do świata przemocy

Zorganizowane grupy przestępcze od dawna stosują taktykę rekrutacji osób niepełnoletnich, jednak w tej chwili zjawisko to nabrało nowego wymiaru. Jak wykazał raport EU-SOCTA 2025, młodzież staje się kluczowym elementem strategii unikania wykrycia. Niepełnoletni są postrzegani jako łatwiejsi do zmanipulowania, trudniejsi do oskarżenia i mniej podejrzani w oczach organów ścigania.

Rekrutacja nie ma nic wspólnego z przypadkowością – to działanie wysoce zorganizowane i przemyślane. Młodzi ludzie są kuszeni luksusowym stylem życia, obietnicą szybkich pieniędzy i iluzją przynależności. Przestępcy wykorzystują media społecznościowe i szyfrowane komunikatory, posługując się językiem memów i gamifikacją zadań. Wciąganie dzieci odbywa się więc nie tylko dzięki gróźb, ale także mechanizmów znanych z gier komputerowych – co czyni je tym bardziej skutecznymi.

Przemoc, która nie zna granic

Nowy model działalności przestępczej opiera się na działaniach transgranicznych. Młodzi sprawcy często nie znają swoich zleceniodawców, a całe operacje koordynowane są zdalnie. Zdarza się, iż młody człowiek z jednego kraju wykonuje zlecenie przestępców z zupełnie innego – nie mając pełnej świadomości, w jakiej sieci się znalazł.

Według śledczych zadania powierzane młodym ludziom obejmują nie tylko klasyczne akty przemocy, ale również cyberataki, handel narkotykami czy wymuszenia.

Co więcej, przestępcy coraz częściej skupiają się na eksploatacji emocjonalnej i psychicznej swoich „rekrutów”, wciągając ich w zależność finansową i emocjonalną. Wszystko to prowadzi do sytuacji, w której granica między ofiarą a sprawcą zaczyna się zacierać.

Strategiczna odpowiedź Europolu

Powstanie OTF GRIMM ma być punktem zwrotnym w walce z nowym modelem przestępczości.

Grupa ma kilka jasno określonych zadań. Przede wszystkim zamierza koordynować działania śledcze pomiędzy krajami, by sprawnie wymieniać się informacjami i wspólnie prowadzić dochodzenia. Celem jest również dokładne zmapowanie metod rekrutacji, kanałów komunikacji i sposobów finansowania zbrodni.

Kluczowym zadaniem OTF GRIMM będzie także identyfikacja dostawców przestępczych „usług” – czyli osób i struktur, które zawodowo zajmują się pośrednictwem w zlecaniu przemocy.

Istotna będzie kooperacja z firmami technologicznymi, zwłaszcza tymi zarządzającymi platformami społecznościowymi, by zidentyfikować i zablokować mechanizmy wykorzystywane do rekrutacji.

Europol, będąc centralnym węzłem operacji, dostarcza narzędzi analitycznych, umożliwia bieżącą koordynację działań oraz prowadzi wspólne dochodzenia. Już teraz opublikowano oficjalne powiadomienie wywiadowcze, które rozkłada na czynniki pierwsze cały system rekrutacyjny: od użycia zakodowanego języka, przez styl życia promowany w mediach społecznościowych, aż po wykorzystanie aplikacji do gier i komunikatorów.

Jak chronić młodzież?

Chociaż działania Europolu koncentrują się na ściganiu przestępców, równie ważna jest prewencja. Rodzice i opiekunowie powinni wiedzieć, na co zwracać uwagę.

Sygnałem ostrzegawczym mogą być nieoczekiwane zmiany w zachowaniu, bogactwo – drogie przedmioty, których dziecko nie powinno być w stanie sobie kupić – oraz zanik potrzeby proszenia o kieszonkowe.

Jak podkreśla Europol, celem nie jest łapanie dzieci „na gorącym uczynku”, ale ich ratowanie przed całkowitym wciągnięciem w świat przestępczy. Dlatego też przygotowano specjalny poradnik dla rodzin, który zawiera listę sygnałów ostrzegawczych. To narzędzie ma pomóc we wczesnym wykrywaniu problemów i stanowić pierwszy krok w kierunku interwencji.

OTF GRIMM dopiero zaczyna swoje działania, a ich efekty będą ujawniane sukcesywnie. Już teraz wiadomo jednak, iż skala zjawiska jest niepokojąca, a jego charakter wymaga ponadnarodowej współpracy i nowoczesnych metod.

Przestępczość zorganizowana nie tylko zmienia swoje oblicze, ale też coraz śmielej wkracza w życie najmłodszych – dlatego reakcja musi być szybka, stanowcza i pełna determinacji.