Fiskus ma szerokie uprawnienia do monitorowania kont bankowych Polaków. Banki są zobowiązane do raportowania podejrzanych transakcji, a fiskus może analizować operacje choćby do pięciu lat wstecz. W szczególności pod lupę trafiają przelewy zagraniczne, duże wpłaty gotówkowe oraz podejrzane przelewy wewnętrzne, zwłaszcza te oznaczone jako darowizny.

Fot. Shutterstock
Uprawnienia skarbówki
Banki oraz instytucje finansowe mają obowiązek informowania GIIF o przelewach budzących podejrzenia. Dotyczy to zwłaszcza transakcji przekraczających określone limity kwotowe, jak również operacji powtarzających się z niejasnym przeznaczeniem. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości urząd skarbowy może przeprowadzić szczegółową kontrolę, a choćby cofnąć się do operacji sprzed kilku lat.
Wzmożonemu nadzorowi podlegają szczególnie transakcje, które mogą sugerować pranie pieniędzy, unikanie opodatkowania lub ukrywanie dochodów. Dotyczy to zarówno osób prywatnych, jak i przedsiębiorców. Wprowadzone regulacje mają na celu ograniczenie oszustw podatkowych, jednak w wielu przypadkach fiskus może podjąć działania choćby wobec osób, które nieświadomie naruszyły przepisy.
Przelewy zagraniczne pod szczególną kontrolą
Szczególnie uważnie analizowane są przelewy międzynarodowe. Banki zobowiązane są do raportowania wszystkich transakcji zagranicznych, których wartość przekracza równowartość 15 tysięcy euro, czyli około 65 tysięcy złotych. Wiele instytucji finansowych stosuje jednak bardziej restrykcyjne limity i zgłasza już transakcje przekraczające 10 tysięcy euro.
Podejrzenia urzędników budzą zwłaszcza przelewy otrzymywane z państw uznawanych za raje podatkowe lub państw, w których przejrzystość finansowa jest ograniczona. jeżeli właściciel konta nie jest w stanie udokumentować legalnego pochodzenia środków, może zostać zobowiązany do zapłaty podatku od nieujawnionych dochodów wraz z odsetkami. W skrajnych przypadkach sprawa może trafić do prokuratury.
Darowizny i przelewy rodzinne na celowniku
Przelewy oznaczone jako darowizny również znajdują się pod ścisłą kontrolą skarbówki. Choć przekazywanie pieniędzy między członkami najbliższej rodziny jest zwolnione z podatku do określonych limitów, to ich przekroczenie wymaga zgłoszenia do urzędu skarbowego.
Obowiązujące limity wynoszą:
- 36 120 złotych dla najbliższej rodziny (małżonka, dzieci, rodziców, rodzeństwa),
- 27 090 złotych dla dalszej rodziny (wujków, ciotek, pasierbów),
- 5 733 złote dla osób niespokrewnionych.
Jeśli suma darowizn otrzymanych od jednej osoby w ciągu pięciu lat przekroczy wskazane limity, obdarowany musi zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy. Niezgłoszenie darowizny skutkuje koniecznością zapłaty podatku w wysokości 20 procent jej wartości.
Regularne przelewy na mniejsze kwoty również mogą wzbudzić podejrzenia
Nie tylko pojedyncze duże transakcje są analizowane przez fiskusa. Regularne przelewy na stosunkowo niewielkie kwoty mogą także zostać uznane za podejrzane, szczególnie jeżeli ich suma wskazuje na ukrywane źródło dochodu.
Dotyczy to na przykład osób, które wykonują pracę na zlecenie bez rejestrowania działalności gospodarczej i regularnie otrzymują przelewy od różnych osób. W takich sytuacjach urząd skarbowy może uznać, iż mamy do czynienia z niezgłoszoną działalnością gospodarczą, co oznacza konieczność zapłaty zaległych podatków wraz z odsetkami.
Gotówka na rachunku bankowym a fiskus
Wpłaty gotówkowe również podlegają ścisłej kontroli. Banki raportują wpłaty przekraczające 10 tysięcy euro, jednak podejrzane mogą być również mniejsze kwoty, jeżeli są wpłacane regularnie i nie mają pokrycia w dochodach właściciela konta.
Osoby, które często wpłacają duże sumy gotówki, mogą zostać poproszone o udokumentowanie ich źródła. jeżeli fiskus uzna, iż pieniądze pochodzą z nieopodatkowanych źródeł, może zażądać uregulowania należnych podatków wraz z sankcjami finansowymi.
Co grozi za nieprawidłowości?
W przypadku wykrycia nieprawidłowości fiskus może nałożyć różne sankcje, od obowiązku zapłaty zaległego podatku po poważniejsze konsekwencje prawne. W skrajnych sytuacjach skarbówka może nałożyć blokadę rachunku bankowego na 72 godziny, a jeżeli podejrzenia się potwierdzą, blokada może zostać przedłużona choćby do trzech miesięcy.
Osoby, które świadomie lub nieświadomie unikają opodatkowania, mogą zostać zobowiązane do zapłaty wysokich kar finansowych. W najpoważniejszych przypadkach sprawy trafiają do sądów, a właściciele kont mogą zostać oskarżeni o przestępstwa skarbowe.
Jak uniknąć problemów z urzędem skarbowym?
Aby uniknąć problemów z fiskusem, warto stosować się do kilku kluczowych zasad. Każdy przelew powinien mieć jednoznaczny opis, który jasno wskazuje jego cel. W przypadku darowizn warto zgłaszać większe transakcje do urzędu skarbowego, choćby jeżeli pochodzą od członków najbliższej rodziny.
Osoby prowadzące działalność zarobkową powinny zadbać o jej formalną rejestrację, aby uniknąć ryzyka uznania ich przelewów za nieopodatkowany dochód. Warto także unikać dużych wpłat gotówkowych, a jeżeli są one konieczne, dobrze jest posiadać dokumentację potwierdzającą ich źródło.
Transparentność kluczem do uniknięcia kontroli
System kontroli finansowej w Polsce jest coraz bardziej rygorystyczny, a fiskus ma coraz więcej narzędzi do wykrywania nieprawidłowości. W obliczu rosnącej liczby kontroli warto dbać o transparentność swoich transakcji finansowych i unikać sytuacji, które mogą wzbudzić podejrzenia urzędników skarbowych.
W razie wątpliwości dotyczących większych przelewów lub rozliczeń warto skonsultować się z doradcą podatkowym. Prawidłowe zarządzanie finansami może uchronić przed nieprzyjemnymi konsekwencjami i zapewnić spokój w kontaktach z urzędem skarbowym.