Dramat Polaków narasta. Oszczędności znikają w oczach, a władze są bezsilne

W obliczu bezprecedensowego wzrostu cyberataków i oszustw internetowych, każdy polski internauta powinien wyposażyć się w podstawową wiedzę na temat technik obrony przed cyberprzestępcami.

fot. Warszawa w Pigułce

Przede wszystkim, rozpoznawanie podejrzanych ofert inwestycyjnych wymaga zdrowego sceptycyzmu. Zapamiętaj złotą zasadę: jeżeli coś brzmi zbyt dobrze, aby było prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest. Legitymizacja firm inwestycyjnych to absolutna podstawa – każda firma oferująca usługi finansowe w Polsce musi posiadać stosowne zezwolenia i być zarejestrowana w Komisji Nadzoru Finansowego. Przed przekazaniem jakichkolwiek środków, sprawdź firmę w rejestrach KNF dostępnych na oficjalnej stronie internetowej instytucji. Brak wpisu w rejestrze powinien być natychmiastowym sygnałem alarmowym. Równie istotne jest weryfikowanie adresu strony internetowej – legalne serwisy finansowe zwykle posiadają bezpieczne połączenie HTTPS, a także profesjonalnie wyglądającą stronę bez błędów językowych czy literówek.

Zabezpieczenie bankowości elektronicznej stanowi kolejny najważniejszy aspekt ochrony. Silne hasło to absolutna podstawa – powinno zawierać minimum 12 znaków, łączyć wielkie i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne. Unikaj używania tych samych haseł na różnych stronach, ponieważ wyciek z jednego serwisu może spowodować przejęcie wszystkich twoich kont. Warto rozważyć korzystanie z menedżera haseł, który generuje i przechowuje silne, unikalne hasła dla wszystkich serwisu. Włączenie uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA) we wszystkich usługach, które to umożliwiają, szczególnie w bankowości elektronicznej, stanowi dodatkową warstwę zabezpieczeń. Dzięki 2FA, choćby jeżeli ktoś pozna twoje hasło, nie będzie mógł zalogować się bez dostępu do twojego telefonu czy innego dodatkowego urządzenia uwierzytelniającego.

Szczególną ostrożność należy zachować przy otrzymywanych wiadomościach. Phishing to jedna z najstarszych, a zarazem przez cały czas niezwykle skutecznych metod ataków. Nigdy nie klikaj w podejrzane linki przesłane mailem, SMS-em czy przez komunikatory, choćby jeżeli wiadomość wydaje się pochodzić od zaufanej instytucji. Zamiast tego, odwiedź oficjalną stronę banku czy innej instytucji, wpisując jej adres bezpośrednio w przeglądarkę. Banki i instytucje finansowe nigdy nie proszą o podanie pełnych danych logowania, haseł czy kodów jednorazowych przez email lub telefon. jeżeli otrzymasz taką prośbę, możesz być pewien, iż masz do czynienia z próbą oszustwa. W razie wątpliwości, zawsze kontaktuj się bezpośrednio z infolinią twojego banku, używając numeru telefonu dostępnego na oficjalnej stronie instytucji lub na odwrocie karty płatniczej.

Aktualizacje systemu operacyjnego i systemu to czynność, którą wielu użytkowników lekceważy, a która stanowi fundamentalną linię obrony przed cyberatakami. Regularnie aktualizuj system operacyjny, przeglądarkę internetową oraz wszystkie aplikacje, szczególnie te związane z bankowością czy płatnościami. Aktualizacje często zawierają poprawki zabezpieczeń, które chronią przed najnowszymi typami ataków. Korzystanie z systemu antywirusowego oraz zapory sieciowej (firewall) to dodatkowa warstwa ochrony, która może zablokować złośliwe oprogramowanie zanim wyrządzi ono szkody.

Podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi zachowaj szczególną ostrożność. Unikaj logowania się do bankowości elektronicznej czy dokonywania płatności online w kawiarniach, hotelach czy innych miejscach oferujących darmowe Wi-Fi. jeżeli musisz skorzystać z bankowości będąc poza domem, rozważ użycie danych komórkowych zamiast publicznej sieci Wi-Fi. Alternatywnie, korzystaj z wirtualnej sieci prywatnej (VPN), która szyfruje twoje połączenie z internetem, utrudniając przechwycenie przesyłanych danych.

Regularne monitorowanie kont bankowych i kart kredytowych to proste, ale skuteczne działanie prewencyjne. Przeglądaj regularnie historię transakcji na swoich kontach, zwracając uwagę na nieznane lub podejrzane operacje, choćby te na niewielkie kwoty. Przestępcy często testują skradzione dane karty małymi transakcjami, zanim przystąpią do większych wyłudzeń. Wiele banków oferuje możliwość włączenia powiadomień SMS lub push o każdej transakcji, co pozwala na natychmiastową reakcję w przypadku podejrzanej aktywności.

W przypadku wykrycia próby oszustwa lub podejrzanej aktywności na swoim koncie, natychmiastowa reakcja jest kluczowa. jeżeli podejrzewasz, iż padłeś ofiarą cyberprzestępstwa, natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem, aby zablokować konto lub kartę. Zachowaj wszystkie dowody oszustwa, takie jak emaile, zrzuty ekranu czy numery telefonów. Zgłoś incydent na policję, składając formalne zawiadomienie o przestępstwie. Warto również poinformować CSIRT KNF o podejrzanej stronie internetowej lub próbie oszustwa, wysyłając zgłoszenie przez formularz dostępny na ich stronie. Im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na zminimalizowanie strat lub odzyskanie utraconych środków.

Ochrona prywatności w mediach społecznościowych to często pomijany, ale istotny element cyberbezpieczeństwa. Zastanów się, ile osobistych informacji udostępniasz publicznie – cyberprzestępcy mogą wykorzystać te dane do personalizacji ataków phishingowych lub do odpowiadania na pytania weryfikacyjne przy próbie przejęcia kont. Regularnie przeglądaj ustawienia prywatności na swoich profilach w mediach społecznościowych, ograniczając widoczność osobistych informacji tylko do zaufanych osób. Uważaj również na aplikacje i quizy w mediach społecznościowych, które proszą o dostęp do twoich danych – wiele z nich może być wykorzystywanych do zbierania informacji o użytkownikach.

Wdrożenie zasady minimalnych uprawnień na urządzeniach osobistych może znacząco zwiększyć poziom bezpieczeństwa. Unikaj korzystania z konta administratora podczas codziennego użytkowania komputera. Instaluj aplikacje tylko z oficjalnych źródeł, jak Google Play czy App Store, a przed instalacją sprawdzaj, jakich uprawnień żąda aplikacja. Czy kalkulator naprawdę potrzebuje dostępu do twoich kontaktów, kamery czy lokalizacji? jeżeli nie, odmów przyznania takich uprawnień lub rozważ wybór innej aplikacji.

Edukacja w zakresie cyberbezpieczeństwa to inwestycja, która przynosi wymierne korzyści. Bądź na bieżąco z najnowszymi rodzajami zagrożeń, śledząc raporty bezpieczeństwa publikowane przez CERT Polska, CSIRT KNF czy Niebezpiecznik.pl. Edukuj swoich bliskich, szczególnie starszych członków rodziny, którzy mogą być mniej świadomi cyfrowych zagrożeń. W przypadku seniorów warto rozważyć ustawienie powiadomień o transakcjach na ich kontach, które będą przychodzić również do młodszych, bardziej doświadczonych cyfrowo członków rodziny.

Zaawansowane zabezpieczenia warto rozważyć, jeżeli przechowujesz znaczne środki w walucie cyfrowej lub prowadzisz działalność biznesową. Rozważ zakup fizycznego klucza bezpieczeństwa, takiego jak YubiKey, który służy jako dodatkowe urządzenie uwierzytelniające. Dla przedsiębiorców i osób pracujących zdalnie warto zainwestować w dedykowany router z zaawansowanymi funkcjami bezpieczeństwa oraz rozważyć szyfrowanie dysku, które zabezpieczy dane choćby w przypadku kradzieży urządzenia.

Regularne tworzenie kopii zapasowych ważnych plików to ostatnia, ale nie mniej istotna praktyka bezpieczeństwa. W przypadku ataku ransomware, który szyfruje pliki i żąda okupu za ich odblokowanie, aktualna kopia zapasowa może być jedynym sposobem na odzyskanie danych bez płacenia cyberprzestępcom. Stosuj zasadę 3-2-1: przechowuj trzy kopie danych, na co najmniej dwóch różnych nośnikach, z czego jedna kopia powinna być przechowywana poza główną lokalizacją (np. w chmurze lub zewnętrznym dysku przechowywanym w innym miejscu).

Pamiętaj, iż w cyfrowym świecie nie ma stuprocentowych zabezpieczeń, ale stosując się do powyższych wskazówek, znacząco zmniejszasz ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców. Bezpieczeństwo online to proces ciągły, wymagający stałej czujności i aktualizacji wiedzy w obliczu ewoluujących zagrożeń. Inwestycja czasu w zabezpieczenie swojej cyfrowej tożsamości to jedno z najmądrzejszych działań, jakie możesz podjąć w dzisiejszym, coraz bardziej złożonym cyfrowym krajobrazie.