Czy Elanex będzie wpisany do rejestru zabytków? – decyzja już w kwietniu

Ciągnąca się od dłuższego czasu batalia o przyszłość niszczejącego z roku na rok Elanexu może się już niedługo zakończyć. Najprawdopodobniej w kwietniu zapadnie decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach o ewentualnym wpisie lub odmowie wpisu kompleksu przemysłowego do rejestru zabytków.

Jednym z etapów procedury prowadzonej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jest wizja lokalna obiektów, która odbyła się we wtorek, 25 marca. Uczestniczyli w niej przedstawiciele Miasta, likwidator spółki Elanex oraz przedstawiciel Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach Michał Bulsa:
– Postępowanie o ewentualny wpis do rejestru zabytków zostało wszczęte pod koniec zeszłego roku, w 2024. w tej chwili trwa jedna z czynności, czyli oględziny pod kątem zbadania substancji, zachowania substancji zabytkowej obiektów wchodzących w skład zespołu zabudowy właśnie fabryki Elanex. Natomiast rozstrzygnięcie tego postępowania najprawdopodobniej będzie w kwietniu. No tutaj jaka będzie decyzja, tego też jeszcze nie wiemy. To zależy od materiału zgromadzonego w sprawie. Decyzja rozstrzygająca, mogą być trzy rodzaje: ewentualny wpis do rejestru bądź odmowa wpisu lub wpis częściowy. Oględziny dotyczą stanu zachowania substancji zabytkowej. Stan techniczny nas nie interesuje. Interesuje nas, ile w cudzysłowie “zabytku w zabytku” przetrwało. Ewentualny wpis do rejestru zabytków to najwyższa, najbardziej restrykcyjna forma ochrony. Porównując, taka forma ochrony, jak na przykład klasztoru na Jasnej Górze. Natomiast będzie się wiązała ewentualnie z tym, iż wszelkie prace przy obiektach będą wymagały pozwolenia konserwatora wojewódzkiego. w tej chwili takiego pozwolenia nie wymagają.

Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków będzie swego rodzaju „być, albo nie być” dla przemysłowej części Elanexu. w tej chwili obiekt jest objęty częściową ochroną:
– w tej chwili część obiektów jest wpisana do rejestru zabytków, ale są to obiekty mieszkalne. Natomiast o ile chodzi o obiekty przemysłowe dawnej fabryki, są to obiekty, które na tę chwilę są chronione wojewódzką ewidencją zabytków, czyli tą mniej restrykcyjną forma ochrony. w tej chwili prowadzone postępowanie dotyczy ewentualnego wpisu, a więc dotyczy kwestii ewentualnego zwiększenia formy ochrony, bardziej restrykcyjnej formy ochrony. Czy taka będzie, czy też nie, okaże się pewnie w kwietniu, dopiero wtedy, kiedy cały materiał dowodowy zostanie zgromadzony, przeanalizowany i wojewódzka konserwator zabytków podejmie wtedy decyzję rozstrzygającą.

Przeciwne ewentualnej decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wpisie do rejestru są władze Częstochowy. Stanowisko Miasta przedstawił uczestniczący w wizji lokalnej na terenie Elanexu wiceprezydent Częstochowy Łukasz Pabiś:
– Jako miasto opowiadamy się za tym, żeby nie rozszerzać, żeby konserwator nie rozszerzał ochrony obiektów na Elanex-ie po to, żebyśmy mogli tak naprawdę przystąpić do procedury sprzedaży tego obiektu. W tej chwili priorytetem jest dla nas doprowadzenie do końca tych procesów, które się toczą. Między innymi niedopuszczenie do tego, żeby konserwator wpisał te obiekty do rejestru zabytków, żeby rozszerzył tą ochronę. Uważamy, iż ta ochrona, którą objęte są te zabytki w tym momencie, czyli wpis do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków są wystarczające.

Tereny Elanexu rozważane były m.in. w kontekście lokalizacji stadionu piłkarskiego, którego budowa właśnie w tym miejscu wskazana została, jako najkorzystniejsza dla miasta. Pojawiają się również informacje, iż omawiany teren jest bardzo łakomym kąskiem dla firm developerskich – zarówno położenie w centrum miasta, jak i świetne skomunikowanie z siecią drogową (budowane połączenie ul. Krakowskiej z ul. 1 Maja) podnosi atrakcyjność inwestycyjną tych terenów. W opozycji do tych koncepcji są propozycje społeczników, m.in. z Grupy Elanex, którzy proponują modernizację kompleksu i jego rewitalizację, i stworzenie tutaj np. centrum kulturalno-handlowego. Czym zakończy się batalia o Elanex – przekonamy się prawdopodobnie za kilka tygodni.