Cisza nie chroni. Jak reagować na przemoc domową?

Na terenie gminy Kolbuszowa funkcjonuje system wsparcia, który obejmuje zarówno pomoc doraźną, jak i długofalowe działania profilaktyczne oraz edukacyjne. Jego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobom doznającym przemocy oraz przeciwdziałanie temu zjawisku w lokalnej społeczności.

Różne oblicza przemocy

Przemoc domowa to nie tylko bicie. To także wyzwiska, poniżanie, kontrolowanie, izolowanie od rodziny i znajomych, ograniczanie dostępu do pieniędzy czy zmuszanie do określonych zachowań. Przemoc nie tylko polega na działaniu, czasem przybiera formę zaniechania. Zaniechanie, czyli świadome lub długotrwałe nie wywiązywanie się z obowiązku opieki, wsparcia, czy reagowania na potrzeby drugiego człowieka. Zaniechanie jest szczególnie groźne wobec osób zależnych – dzieci, osób starszych, z niepełnosprawnościami, które same nie są w stanie zadbać o swoje bezpieczeństwo. Długotrwałe zaniedbania mogą powodować opóźnienia rozwojowe, obniżenie poczucia bezpieczeństwa oraz trwałe konsekwencje zdrowotne.

Jedną z jej często pomijanych, a również niezwykle dotkliwych form jest niealimentacja, czyli uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Choć bywa postrzegana wyłącznie jako problem finansowy, w rzeczywistości jest formą przemocy ekonomicznej, która prowadzi do poważnych konsekwencji społecznych i psychologicznych. Najdotkliwiej skutki niealimentacji odczuwają dzieci – ograniczony dostęp do edukacji, zajęć dodatkowych czy opieki zdrowotnej bezpośrednio wpływa na ich rozwój i poczucie własnej wartości.

Dziecko – milczący świadek to także osoba doznająca przemocy

Niezwykle ważne jest zrozumienie, iż dziecko, które „tylko” patrzy na przemoc lub słyszy awantury, nie jest jedynie obserwatorem. Dziecko będące świadkiem przemocy jest osobą, która doświadcza przemocy. Życie w ciągłym napięciu i lęku powoduje nieodwracalne zmiany w rozwoju emocjonalnym, trudności w nauce oraz problemy w budowaniu relacji w przyszłości. Reagując na przemoc domową, ratujemy przede wszystkim przyszłość najmłodszych mieszkańców naszej gminy.

Dlaczego interwencja jest ważna ?

Przemoc niszczy poczucie bezpieczeństwa, godność i zdrowie. Reagowanie w porę – zgłoszenie zdarzenia, wsparcie psychologiczne czy pomoc socjalna – może uratować czyjeś życie i pozwolić na odbudowę stabilizacji. Dlatego tak ważne jest, aby nie bagatelizować sygnałów i reagować możliwie jak najwcześniej.

Szukanie pomocy to nie oznaka słabości, ale pierwszy krok do odzyskania spokoju. Przemoc rzadko ustaje sama – z czasem mechanizm ten ulega nasileniu. Wiele osób boi się zgłosić swoją sytuację z obawy przed osobą stosującą przemoc domową lub oceną otoczenia. Warto jednak wiedzieć, iż zgłoszenie przemocy nie wymaga „dowodów” ani formalnego wniosku – wystarczy sygnał, który uruchamia procedury pomocowe.

Niebieska Karta - narzędzie ochrony nie kary

Procedura „Niebieskie Karty" to podstawowe narzędzie reagowania na przemoc domową. Jest uruchamiana w sytuacji podejrzenia stosowania przemocy – nie tylko wtedy, gdy przemoc jest potwierdzona, ale również wtedy, gdy istnieją uzasadnione sygnały, iż może do niej dochodzić. Jej celem jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie doświadczającej przemocy oraz uruchomienie systemowej pomocy.

Procedurę „Niebieskiej Karty" mogą wszcząć przedstawiciele służb, które mają bezpośredni kontakt z mieszkańcami: policja, pracownicy pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia, a także członkowie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Co istotne, zgoda osoby doznającej przemocy nie jest warunkiem rozpoczęcia procedury – liczy się przede wszystkim jej bezpieczeństwo.

Apel do mieszkańców: Twoja czujność ratuje życie

Przemoc domowa to problem całego społeczeństwa — milczenie, obojętność, wahanie mogą kosztować czyjeś zdrowie lub życie.

Jeśli słyszysz niepokojące krzyki za ścianą, jeżeli widzisz, iż sąsiadka nagle unika kontaktu i chodzi zastraszona, jeżeli dziecko znajomych boi się wrócić do domu – zareaguj!

Zgłoszenie podejrzenia przemocy to nie „donosicielstwo”. To dojrzała postawa obywatelska i wyraz najwyższej troski. Możesz zgłosić sprawę anonimowo. Często jeden telefon, jedna rozmowa z pracownikiem socjalnym lub dzielnicowym staje się początkiem nowego, bezpiecznego życia dla całej rodziny.

Nie bądź obojętny - często jedno dobre słowo lub telefon może uratować czyjeś życie.

Gdzie szukać pomocy w Gminie Kolbuszowej ?

Osoby doświadczające przemocy domowej w gminie Kolbuszowa mogą liczyć na wsparcie wielu instytucji, które współpracują ze sobą w ramach lokalnego systemu pomocy.

Miejsko‑Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kolbuszowej (M‑G OPS) ul. Obrońców Pokoju 21a , tel. 17 2271 133

Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty", poradnictwo socjalne, rodzinne, psychologiczne i terapeutyczne; wsparcie materialne i rzeczowe; pomoc w uzyskaniu schronienia; interwencja kryzysowa.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kolbuszowej (PCPR) / Punkt Interwencji Kryzysowej ul. 11-go Listopada 10, tel. 691 162 010 / 17 744 57 59

Kryzysowe schronienie (hostel, możliwość pobytu do 3 miesięcy); konsultacje psychologiczne, rodzinne; grupy wsparcia dla osób doznających przemocy; programy korekcyjno‑edukacyjne dla osób stosujących przemoc; wsparcie prawne, wszczęcie procedury „Niebieskie Karty".

Komenda Powiatowa Policji w Kolbuszowej (KPP) Plac Wolności 1, tel. 47 8 22 13 10 całodobowo

Przyjmowanie zgłoszeń przemocy domowej, podejmowanie interwencji, zabezpieczenie bezpieczeństwa osób doświadczających przemocy — a jeżeli zajdzie potrzeba, zatrzymanie osoby stosującej przemoc, izolacja, wydanie zakazu zbliżania się, wszczęcie procedury „Niebieskie Karty".

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kolbuszowej (GKRPA) ul. Obrońców Pokoju 21a, tel. 17 2271 333

Wsparcie w sytuacjach, gdy przemoc wiąże się z problemem alkoholowym — możliwość skierowania osoby stosującej przemoc na leczenie odwykowe; pomoc i poradnictwo dla rodziny, wszczęcie procedury „Niebieskie Karty".

Oprócz powyższych działają również inne podmioty: ochrona zdrowia, oświata, kuratorzy sądowi, organizacje pozarządowe — w zależności od konkretnej potrzeby (wsparcia psychologicznego, pomocy prawnej, wsparcia dla dzieci, itp.).