Uwaga na kontrole! Skarbówka weryfikuje polskie konta bankowe – ryzyko wysokich kar

Przekazałeś dziecku pieniądze na mieszkanie lub pomogłeś rodzicom w trudnej sytuacji finansowej? Uważaj, bo niewinny gest może zamienić się w kosztowny koszmar podatkowy. Fiskus rozpoczął intensywne kontrole darowizn przekazywanych między członkami rodzin, a konsekwencje pozornie drobnych błędów formalnych mogą być zaskakująco dotkliwe. Przekonało się o tym już wielu Polaków, którzy mimo szczerych intencji wpadli w sidła skomplikowanych przepisów podatkowych.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Powszechnie panuje przekonanie, iż przekazywanie majątku między najbliższymi członkami rodziny jest proste i wolne od obciążeń podatkowych. W praktyce jednak droga od darowizny do zwolnienia z podatku usiana jest formalnymi pułapkami, które skarbówka skrupulatnie weryfikuje. Historia pewnej kobiety, która otrzymała od ojca pieniądze na zakup mieszkania, doskonale ilustruje ten problem. Mimo posiadania umowy darowizny i złożenia stosownej deklaracji w urzędzie skarbowym, kobieta wpadła w tarapaty. Dlaczego? Ponieważ ojciec przekazał jej gotówkę do ręki, którą dopiero później wpłaciła na swoje konto. Ten z pozoru nieistotny szczegół stał się podstawą do zakwestionowania zwolnienia z podatku od darowizny.

Podobny los spotkał córkę, której matka pomagała spłacać kredyt mieszkaniowy. W tym przypadku pieniądze trafiły na rachunek techniczny, którego córka była współwłaścicielką, ale nie mogła z niego wypłacać środków, ponieważ konto służyło wyłącznie do gromadzenia pieniędzy na spłatę kredytu. Urząd skarbowy uznał, iż warunek zwolnienia z podatku od darowizny nie został spełniony, mimo iż intencje obu stron były czyste.

Aby uchronić się przed takimi problemami, konieczne jest zrozumienie, czym w świetle prawa jest darowizna. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem własnego majątku. Nie jest to więc zwykłe przekazanie pieniędzy, ale sformalizowana czynność prawna, która rządzi się określonymi regułami.

Przepisy podatkowe dzielą obdarowanych na trzy grupy, dla których obowiązują różne limity zwolnień z podatku. Do pierwszej grupy, z najwyższym limitem wynoszącym 36 120 złotych, należą najbliżsi krewni: małżonkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, a także pasierbowie, zięciowie, synowe, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie. Druga grupa, z limitem 27 090 złotych, obejmuje dalszych krewnych: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków oraz małżonków innych zstępnych. Do trzeciej grupy, z najniższym limitem 5 733 złotych, zaliczają się wszyscy pozostali obdarowani.

W przypadku darowizn przekazywanych osobom z pierwszej grupy podatkowej sytuacja wydaje się najprostsza. Przekroczenie limitu wiąże się jedynie z koniecznością złożenia zgłoszenia informacyjnego do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2, co należy uczynić w terminie sześciu miesięcy od otrzymania darowizny. Teoretycznie możemy przekazać bliskiej osobie dowolną kwotę bez konieczności zapłaty podatku, pod warunkiem zachowania wszystkich procedur. Oprócz wspomnianego zgłoszenia, najważniejsze jest przekazanie pieniędzy przelewem bankowym z wyraźnym oznaczeniem – w tytule przelewu powinno znaleźć się określenie „darowizna” oraz dane osoby obdarowanej.

Co się stanie, jeżeli nie dopełnimy formalności? Konsekwencje mogą być bardzo dotkliwe. Przede wszystkim, będziemy zobowiązani do zapłaty podatku wraz z odsetkami. W przypadku przekroczenia limitu dla drugiej i trzeciej grupy podatkowej, stawka podatku wynosi od 3 do 20 procent wartości darowizny. Jednak niezgłoszenie darowizny przekraczającej limit może skutkować nałożeniem przez urząd skarbowy maksymalnej, dwudziestoprocentowej stawki podatku, dodatkową grzywną za naruszenie przepisów skarbowych, a choćby wszczęciem postępowania karno-skarbowego.

Co szczególnie istotne, fiskus liczy limit darowizn w okresie pięciu lat wstecz. Oznacza to, iż pod uwagę brane są wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w tym okresie. Ten fakt często umyka świadomości podatników, którzy mylnie sądzą, iż każda pojedyncza darowizna jest rozpatrywana oddzielnie. W rzeczywistości choćby serie mniejszych darowizn, które łącznie przekraczają limit, podlegają zgłoszeniu.

Eksperci podatkowi zwracają uwagę na rosnącą liczbę kontroli dotyczących darowizn rodzinnych. Urzędy skarbowe dysponują coraz lepszymi narzędziami analitycznymi, które pozwalają im identyfikować podejrzane transakcje. Dodatkowo, zgodnie z przepisami, banki są zobowiązane do raportowania dużych wpłat na konta osobiste, co daje fiskusowi możliwość krzyżowego sprawdzania informacji.

Jak w praktyce uchronić się przed problemami związanymi z darowiznami rodzinnymi? Przede wszystkim, należy zawsze dokonywać transferów bezgotówkowych, z odpowiednim opisem w tytule przelewu. jeżeli przekazujemy darowiznę o znacznej wartości, warto sporządzić pisemną umowę darowizny, choćby jeżeli przepisy tego bezpośrednio nie wymagają. W przypadku przekroczenia limitów, bezwzględnie należy dopełnić obowiązku zgłoszenia w terminie sześciu miesięcy od otrzymania darowizny.

Warto również rozważyć rozłożenie większych darowizn na mniejsze transze, które nie przekroczą limitów zwolnień podatkowych. Trzeba jednak pamiętać o pięcioletnim okresie, w którym darowizny są sumowane dla celów podatkowych. Strategia ta może być skuteczna tylko przy długoterminowym planowaniu.

Kolejnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę, jest fakt, iż darowizny między małżonkami są w pełni zwolnione z podatku, bez względu na ich wartość. Ta zasada wynika z uznania małżeństwa za wspólnotę majątkową, w której transfery finansowe są naturalne i nie powinny podlegać opodatkowaniu. Niemniej jednak, choćby w tym przypadku zaleca się zachowanie formalności, takich jak dokumentowanie przelewów i w przypadku dużych kwot – sporządzanie umów darowizny.

Coraz częstszym zjawiskiem jest pomoc finansowa udzielana przez rodziców dzieciom przy zakupie nieruchomości lub spłacie kredytów hipotecznych. W takich sytuacjach szczególnie istotne jest prawidłowe udokumentowanie darowizny i przestrzeganie wszystkich wymagań formalnych. Warto pamiętać, iż w przypadku darowizny pieniężnej na zakup nieruchomości, obdarowany może dodatkowo skorzystać z ulg podatkowych przy nabyciu nieruchomości, pod warunkiem zachowania określonych procedur.

Specjaliści z zakresu prawa podatkowego podkreślają, iż najczęstszym błędem popełnianym przez podatników jest przekazywanie darowizn w gotówce, bez odpowiedniego udokumentowania. W erze cyfryzacji i bankowości elektronicznej fiskus oczekuje transparentności finansowej, a transakcje gotówkowe są trudniejsze do zweryfikowania i budzą większe podejrzenia urzędników skarbowych.

Innym częstym błędem jest niedopełnienie obowiązku zgłoszenia darowizny w terminie, choćby jeżeli dotyczy ona osób z pierwszej grupy podatkowej, które są zwolnione z podatku. Niektórzy podatnicy błędnie interpretują przepisy, uznając, iż skoro nie muszą płacić podatku, to nie muszą również składać żadnych deklaracji. W rzeczywistości brak zgłoszenia może skutkować utratą prawa do zwolnienia.

Warto również pamiętać, iż darowizny rzeczowe, takie jak samochody, dzieła sztuki czy biżuteria, również podlegają tym samym zasadom co darowizny pieniężne. W przypadku takich darowizn najważniejsze jest adekwatne określenie ich wartości rynkowej, co może wymagać wyceny przez rzeczoznawcę.

Podsumowując, darowizny między członkami rodziny, mimo pozornej prostoty, są obszarem obfitującym w pułapki podatkowe. Skarbówka coraz skrupulatniej kontroluje te transakcje, a konsekwencje błędów formalnych mogą być bardzo dotkliwe finansowo. Aby uniknąć problemów, warto zawsze dokumentować darowizny, przestrzegać terminów zgłoszeń i konsultować się z doradcą podatkowym w przypadku większych transferów majątkowych. Pamiętajmy, iż podatek od darowizny, choć możliwy do uniknięcia w ramach bliskiej rodziny, wymaga przestrzegania określonych reguł gry, których fiskus pilnuje z rosnącą skutecznością.

źródło: www.infor.pl/Warszawa w Pigułce