Urzędy skarbowe sprawdzają konta. Ten błąd może kosztować cię fortunę. Musisz mieć jeden dokument

Masowe kontrole darowizn rodzinnych w całej Polsce nabierają tempa. Fiskus szczególnie przygląda się młodym ludziom kupującym mieszkania oraz transferom pieniężnym między członkami rodzin. Jeden błąd formalny może oznaczać konieczność zapłacenia choćby 20% podatku od całej kwoty, którą otrzymałeś od rodziców czy dziadków.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Urzędy skarbowe nie odpuszczają choćby drobnych kwot. Kontrole obejmują nie tylko duże darowizny związane z zakupem nieruchomości, ale również mniejsze sumy przekazywane w rodzinach. Nieświadomość przepisów kosztuje już niektórych Polaków dziesiątki tysięcy złotych kar.

Gotówka od rodziców? Stracisz zwolnienie z podatku

Najczęstszym błędem okazuje się przekazywanie pieniędzy w gotówce zamiast przelewem bankowym. Naczelny Sąd Administracyjny jednoznacznie orzekł, iż przekazanie gotówki, choćby jeżeli później została wpłacona na konto bankowe, nie uprawnia do zwolnienia z podatku.

Jak informuje portal Money.pl, w jednym z przypadków ojciec podarował córce środki na zakup mieszkania, jednak wręczył je „do ręki”, zamiast przelać na jej konto. W rezultacie darowizna została uznana za niezgłoszoną, co oznaczało konieczność zapłacenia podatku.

Podobną sytuację opisuje Portal Przedsiębiorcy – matka spłaciła część kredytu córki, wpłacając pieniądze bezpośrednio na rachunek techniczny banku. Fiskus uznał, iż ponieważ przelew nie został dokonany bezpośrednio na konto córki, nie spełnia wymagań formalnych.

Aktualne limity na 2025 rok – sprawdź, czy nie przekraczasz

W 2025 roku obowiązują te same limity darowizn co w roku poprzednim. Zostały one znacznie podwyższone w lipcu 2023 roku:

• Grupa I (najbliższa rodzina) – małżonkowie, dzieci, rodzice, rodzeństwo, dziadkowie: 36 120 zł w ciągu pięciu lat
• Grupa II (dalsi krewni) – wujkowie, ciotki, siostrzeńcy, teściowie: 27 090 zł
• Grupa III (pozostałe osoby) – znajomi, konkubenci: 5 733 zł

Kluczowe jest to, iż limity dotyczą łącznej wartości darowizn otrzymanych od tej samej osoby w okresie 5 lat. jeżeli rodzice dali ci w 2020 roku 20 tys. zł na studia, a teraz dają kolejne 20 tys. zł na mieszkanie, przekraczasz limit i musisz zgłosić darowiznę.

Ten dokument może cię uratować przed karą

Dla najbliższej rodziny istnieje specjalne zwolnienie z podatku – ale tylko pod warunkiem spełnienia konkretnych wymogów. By skorzystać ze zwolnienia, trzeba:

• Zgłosić darowiznę w urzędzie skarbowym na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy
• W przypadku darowizn pieniężnych – udokumentować otrzymanie środków dowodem przelewu bankowego

Bez formularza SD-Z2 złożonego w terminie, darowizna od rodziców czy dziadków będzie opodatkowana jak od obcej osoby. To oznacza podatek od 3% do 20% wartości przekraczającej limit.

Urzędy kontrolują zakupy mieszkań i spłaty kredytów

Kontrole skarbowe koncentrują się przede wszystkim na młodych osobach kupujących nieruchomości. W sytuacjach gdy ktoś kupuje mieszkanie i jednocześnie nie ma udokumentowanych źródeł finansowania, urzędy analizują, skąd pochodziły środki.

Szczególnie podejrzane dla fiskusa są:

• Zakupy nieruchomości przez osoby o niskich oficjalnych dochodach
• Spłaty kredytów z nieznanych źródeł
• Nagłe wpłaty dużych kwot na konta przed większymi zakupami
• Transakcje gotówkowe powyżej 15 tys. euro

Jeśli wsparcie pochodziło od rodziny, ale nie zostało formalnie zgłoszone, może to skutkować sankcjami podatkowymi. W skrajnych przypadkach grozi stawka sankcyjna 20% całej wartości darowizny.

Co to oznacza dla ciebie?

Jeśli planujesz otrzymać pieniądze od rodziny, pamiętaj o kilku kluczowych zasadach:

Wymagaj przelewu bankowego. choćby jeżeli rodzice chcą dać ci gotówkę, poproś ich o przelew na twoje konto. W tytule przelewu napisz „darowizna od [imię i nazwisko]”.

Sprawdź łączną wartość darowizn z 5 lat. jeżeli w ciągu ostatnich pięciu lat otrzymałeś od tej samej osoby łącznie więcej niż 36 120 zł, musisz zgłosić darowiznę.

Złóż formularz SD-Z2 w terminie. Masz 6 miesięcy od otrzymania darowizny na zgłoszenie jej w urzędzie skarbowym. To nie kosztuje nic, ale chroni przed karami.

Dokumentuj wszystkie transfery. Zachowaj wyciągi bankowe, umowy darowizn i inne dokumenty potwierdzające pochodzenie środków. Urząd może sprawdzić darowizny choćby 5 lat wstecz.

Uważaj na spłaty kredytów. jeżeli rodzice pomagają ci spłacać kredyt, niech przelewają pieniądze na twoje konto, a nie bezpośrednio do banku.

Kary mogą być dotkliwe

Za nieprawidłowo przeprowadzoną darowiznę grożą poważne konsekwencje finansowe:

• Obowiązek zapłaty zaległego podatku wraz z odsetkami
• Dodatkowa sankcja podatkowa w wysokości 20% całej wartości darowizny
• Wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie nieujawnionych dochodów

Jeśli urząd skarbowy uzna, iż doszło do celowego unikania opodatkowania, może wszcząć postępowanie karne skarbowe.

System może wpłynąć na relacje rodzinne

Zaostrzenie kontroli już wpływa na relacje rodzinne. Wzrost obaw przed konsekwencjami podatkowymi sprawia, iż rodzice stają się mniej skłonni do wspierania finansowego swoich dzieci.

Ekonomiści zauważają, iż rynek nieruchomości może odczuć skutki restrykcyjnej polityki fiskusa. Wiele transakcji finansowanych z darowizn może zostać ograniczonych, co wpłynie na liczbę zakupów mieszkań przez młodych ludzi.

Eksperci społeczni przewidują rozwój „darowizn ukrytych” – nieformalne metody przekazywania środków, które omijają przepisy. To jednak może prowadzić do jeszcze poważniejszych problemów prawnych.

Jak naprawić błędy z przeszłości

Jeśli zdajesz sobie sprawę, iż nie zgłosiłeś darowizny w terminie, nie wszystko stracone. Masz możliwość naprawienia błędu przez powołanie się na błąd w rozumieniu czynności prawnej.

Procedura pozwoliłaby na anulowanie darowizny i ponowne jej przeprowadzenie – tym razem zgodnie z wymogami. Jest jednak skomplikowana i nie zawsze akceptowana przez organy podatkowe.

Prawnicy podkreślają, iż brak świadomości przepisów nie zwalnia z obowiązków podatkowych. Dlatego przed przekazaniem większych kwot warto skonsultować się z doradcą podatkowym.

Masowe kontrole darowizn rodzinnych to część szerszej strategii uszczelniania systemu podatkowego. Urzędy skarbowe mają prawo sprawdzać pochodzenie środków choćby 5 lat wstecz. Odpowiednie dokumentowanie transakcji i znajomość przepisów to jedyna skuteczna ochrona przed problemami z fiskusem.