Urzędnicy nie muszą już zaglądać przez płot. „Wielki Brat” patrzy z kosmosu, a drony liczą metry kwadratowe na Twojej działce. Tysiące Polaków dostanie wezwanie do dopłaty

Myślisz, iż to, co postawiłeś za domem, to Twoja słodka tajemnica? Że nikt nie zauważył nowej wiaty na samochód, zabudowanego tarasu albo tego, iż Twój dom jest w rzeczywistości o 20 metrów większy niż w papierach sprzed dekady? Jesteś w błędzie. Gminy w całej Polsce, szukając pieniędzy w dziurawych budżetach, sięgnęły po broń ostateczną. Nie wysyłają już ludzi z miarkami. Wysyłają drony i kupują zdjęcia satelitarne. Trwa cicha akcja uszczelniania podatku od nieruchomości, a systemy porównujące mapy z rzeczywistością są bezlitosne. jeżeli Twoja deklaracja podatkowa kłamie, fiskus upomni się o pieniądze za 5 lat wstecz.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

To zjawisko widać już w gminach pod Krakowem, na Dolnym Śląsku i w pasie nadmorskim, ale fala „cyfrowych kontroli” rozlewa się właśnie na całą Polskę. Samorządowcy odkryli, iż w ewidencji gruntów i budynków panuje bałagan, na którym tracą miliony złotych rocznie. Metoda „na piechotę” była zbyt wolna. Metoda „z powietrza” pozwala prześwietlić całą gminę w tydzień.

Proceder jest prosty i przerażająco skuteczny. Specjalistyczne oprogramowanie nakłada na siebie dwie warstwy: oficjalną mapę ewidencyjną (to, co zgłosiłeś i od czego płacisz podatek) oraz aktualną ortofotomapę (zdjęcie lotnicze lub satelitarne wysokiej rozdzielczości). Każda „czerwona plama”, która pojawia się na ekranie komputera, to obiekt, który istnieje fizycznie, ale nie istnieje w systemie podatkowym. Dla urzędu to sygnał: „Wyślij wezwanie”.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Niewidzialny audyt. Co widzi satelita, a czego nie ma w papierach?

Wielu Polaków żyje w przekonaniu, iż podatek od nieruchomości płaci się tylko od „głównego domu”. Przez lata na działkach powstawały więc garaże blaszane, solidne wiaty, ogrody zimowe, budynki gospodarcze czy baseny, które nigdy nie zostały zgłoszone do opodatkowania. Często nie ze złej woli, ale z niewiedzy. Właściciele uznawali, iż skoro coś nie jest trwale związane z gruntem (np. „blaszak”), to nie trzeba tego zgłaszać.

Tymczasem algorytmy wyłapują bezbłędnie:

• Dobudówki i ganki: Zmieniłeś obrys domu? Dobudowałeś wiatrołap? Komputer widzi różnicę w powierzchni dachu rzędu kilkudziesięciu centymetrów.
• Zmiana użytkowania poddasza: Drony termowizyjne, latające w okresie grzewczym, potrafią wykryć, iż „nieużytkowy strych” (niższy podatek) jest w rzeczywistości ogrzewanym piętrem mieszkalnym (wyższy podatek).
• Kostka brukowa i utwardzenia: W przypadku firm, podatek płaci się też od budowli. Wielkie place wyłożone kostką, które w papierach są łąką, to dla gminy żyła złota.
• Baseny i korty: To obiekty, które najłatwiej wychwycić z góry, a które drastycznie zmieniają wartość i przeznaczenie terenu.

Rachunek grozy. 5 lat wstecz plus odsetki

Kiedy system wytypuje Twoją działkę do kontroli, nie spodziewaj się wizyty urzędnika z ciastem. Otrzymasz urzędowe wezwanie do złożenia wyjaśnień lub skorygowania deklaracji IN-1 (Informacja o Nieruchomościach i Obiektach Budowlanych). jeżeli okaże się, iż stan faktyczny różni się od zadeklarowanego, machina rusza.

Zgodnie z Ordynacją podatkową, zobowiązania podatkowe przedawniają się dopiero po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego. Co to oznacza w praktyce? Że gmina nie naliczy Ci podatku tylko „od teraz”. Każą Ci zapłacić zaległy podatek za lata 2020, 2021, 2022, 2023 i 2024. Do tego dojdą odsetki za zwłokę (obecnie bardzo wysokie, wynoszące kilkanaście procent w skali roku).

Przykład? Niezgłoszony garaż wolnostojący i zaadaptowane poddasze. Różnica w podatku to np. 600 zł rocznie. Przez 5 lat robi się z tego 3000 zł należności głównej + ponad 1000 zł odsetek. Nagle, za „zapominalstwo”, musisz przelać na konto gminy 4000 zł w trybie natychmiastowym.

„Podatek od deszczu” też wchodzi do gry

Zdjęcia lotnicze służą nie tylko do weryfikacji budynków. Gminy (a zwłaszcza Wody Polskie) coraz częściej wykorzystują je do naliczania tzw. podatku od deszczu (opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej). jeżeli „zabetonowałeś” swoją działkę kostką brukową, zbudowałeś duży taras i podjazd, a nie masz systemu retencji wody – system to widzi. Z góry widać idealnie stosunek powierzchni biologicznie czynnej (trawa) do powierzchni uszczelnionej (beton). To kolejny rachunek, który może Cię zaskoczyć w 2026 roku.