Urząd skarbowy skontroluje osoby, które wysłały taki przelew. Wystarczy choćby mała kwota. Banki zgłosiły 2 miliony przelewów. W przyszłym roku będzie gorzej

Liczba podejrzanych transakcji raportowanych przez banki wzrosła z 1,2 miliona w 2023 roku do ponad 2 milionów w 2024. W 2025 roku liczba może przekroczyć 3 miliony zgłoszeń. System monitoringu finansowego osiągnął skalę, której jeszcze rok temu nikt się nie spodziewał. Każdy przelew powyżej 65 tysięcy złotych trafia automatycznie do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Ale to tylko wierzchołek góry lodowej.

W pierwszej połowie 2025 roku system Elixir, obsługujący większość krajowych przelewów, przetworzył 562 miliony transakcji o łącznej wartości 2,3 biliona złotych. To gigantyczna baza danych dostępna dla fiskusa. Od lipca 2022 roku Krajowa Administracja Skarbowa może żądać informacji o kontach bez wszczynania formalnego postępowania. Do maja 2025 złożono ponad 4 tysiące takich żądań.

41% kontroli przez złe tytuły – to nie mit

Portal Bankingo.pl informuje, iż aż 41% kontroli podatkowych było związanych z niewłaściwymi opisami przelewów. System bankowy nie analizuje już tylko kwot – czyta każde słowo w tytule transakcji.

Algorytmy sztucznej inteligencji pracują bez przerwy. Sprawdzają, czy tytuł pasuje do kwoty, czy odbiorca pojawia się regularnie, czy transakcja wpisuje się we wzorzec wcześniejszych operacji. Każda anomalia generuje raport. Nie trzeba już przekraczać progów finansowych, żeby wzbudzić zainteresowanie. Wystarczy nietypowy opis przy przelewie na 8 tysięcy złotych.

Pani Agnieszka z Gdańska prowadziła korepetycje online. Regularne wpłaty po 200-300 złotych z tytułami „za matematykę” po roku zaowocowały telefonem z urzędu skarbowego. Musiała tłumaczyć, iż to korepetycje zwolnione z podatku do pewnej kwoty. Sprawa zajęła kilka miesięcy i sporo stresu – mimo iż wszystko było legalne.

Smurfing wykrywany natychmiast

Rozbijanie dużych kwot na mniejsze przelewy to jedna z najstarszych metod obchodzenia kontroli. System ma dla tego zjawiska nazwę – smurfing albo strukturyzacja. I wykrywa je błyskawicznie.

Portal Biznes Info informuje, iż od 2025 roku banki raportują również sumy operacji wykonywanych w krótkim czasie przez tego samego klienta. Trzy wpłaty po 10 tysięcy złotych w ciągu tygodnia zostaną potraktowane jak jedna transakcja 30 tysięcy złotych – i automatycznie zgłoszone.

Pani Beata chciała wpłacić 80 tysięcy złotych ze sprzedaży samochodu. Obawiając się kontroli, podzieliła kwotę na osiem transzy po 10 tysięcy. Bank wykrył schemat i zgłosił sprawę do GIIF. Gdyby wpłaciła wszystko jednorazowo z tytułem „sprzedaż samochodu – umowa z 15.09.2025”, nie miałaby problemów. Teraz musi się tłumaczyć przed urzędem.

Co to oznacza dla Ciebie

Jeśli co miesiąc otrzymujesz regularne przelewy powyżej kilku tysięcy złotych, upewnij się, iż tytuły są jasne i spójne. Nieregularne kwoty z różnymi opisami mogą uruchomić automatyczną analizę. System szuka wzorców – jeżeli coś wyłamuje się z normy, trafia na listę do weryfikacji.

Najbezpieczniej jest stosować stałe schematy tytułów. „Wynagrodzenie za usługi księgowe – styczeń 2025”, „Wynagrodzenie za usługi księgowe – luty 2025” – taka konsekwencja pokazuje, iż transakcje mają charakter regularny i legalny. Zmienianie opisów co miesiąc („za księgowość”, „rozliczenie”, „za roboty”) może wzbudzić podejrzenia.

Każda piąta darowizna niezgłoszona

Portal Bankingo.pl podaje alarmujące dane – jedna piąta Polaków otrzymała w ubiegłym roku darowizny przekraczające 10 tysięcy złotych. Ale tylko niespełna jedna czwarta z nich prawidłowo zgłosiła to do urzędu skarbowego.

W 2025 roku spodziewane są masowe kontrole dotyczące tego typu transakcji. Szczególnie pod lupą będą darowizny związane z wkładami własnymi na mieszkania – rodzice wspierają dzieci, ale dokumentacja pozostawia wiele do życzenia.

Pan Jakub otrzymał od cioci 60 tysięcy złotych na ślub. Nie zgłosił darowizny – myślał, iż limit dotyczy każdej darowizny osobno, a nie sumy z ostatnich pięciu lat. Podczas kontroli urząd wyliczył, iż łącznie z wcześniejszą darowiznąod cioci przekroczył próg. Kara wyniosła 12 tysięcy złotych.

Limity w 2025 roku to 36 120 zł dla najbliższej rodziny, 27 090 zł dla dalszej rodziny i 5 733 zł dla pozostałych osób. Kluczowa zasada: sumują się z ostatnich pięciu lat. Każda złotówka powyżej limitu wymaga zgłoszenia na formularzu SD-Z2.

Błędne tytuły, które kończą się kontrolą

Portal Gazeta Krakowska ostrzega, iż tytuł przelewu może zostać wykorzystany jako dowód w postępowaniu skarbowym. Nie tylko wysokie kwoty przyciągają uwagę – nietypowe opisy przy niższych sumach też.

„Za koncert” przy przelewie 50 tysięcy złotych wzbudziło podejrzenia banku. Transakcja została zablokowana, właściciel konta musiał przedstawiać dokumentację. Chodziło o legalną płatność dla organizatora wydarzenia, ale nieprecyzyjny tytuł uruchomił całą procedurę kontrolną.

Problematyczne są tytuły zawierające słowa typu „bez faktury”, „pod stołem”, „na czarno”. Każde takie określenie to sygnał dla analityka, iż transakcja może dotyczyć szarej strefy. choćby jeżeli to żart między znajomymi – system nie ma poczucia humoru.

Równie ryzykowne są żartobliwe tytuły. „Za organy”, „łapówka”, „przekupstwo” – to prosta droga do blokady konta i wyjaśnień w urzędzie. Portal Warszawa w Pigułce cytuje przypadek przelewu 20 złotych z tytułem sugerującym przestępstwo – transakcja została wstrzymana, mimo symbolicznej kwoty.

Jak prawidłowo opisywać przelewy

Zasada jest prosta – im większa kwota, tym bardziej szczegółowy opis. Przy 100 złotych „obiad” wystarczy. Przy 5 tysiącach potrzebne są szczegóły – „zwrot kosztów obiadu służbowego – spotkanie z klientem 15.10.2025”.

Darowizny należy opisywać pełnymi danymi. Zamiast „od taty” – „Darowizna od ojca Jana Kowalskiego na zakup mieszkania”. Zamiast „dla córki” – „Darowizna dla córki Anny Nowak zgodnie z umową z 10.10.2025”.

Pożyczki wymagają odniesienia do umowy. „Pożyczka zgodnie z umową z 10.10.2025” przy przekazaniu środków. „Spłata pożyczki – rata 3/12 zgodnie z umową z 10.10.2025” przy zwrocie. Konsekwencja w opisach tworzy czytelną historię transakcji.

Przelewy biznesowe powinny zawierać numer faktury. „Faktura VAT 102/10/2025 – materiały budowlane” jednoznacznie łączy płatność z dokumentem księgowym. „Zaliczka 30% – zamówienie 45/2025” pokazuje, iż to część większej transakcji.

Dokumentacja chroni przed karami

Portal Głos Szczeciński podkreśla, iż przechowywanie dokumentów przez minimum 5 lat to podstawa. Każdy przelew wykonany dziś może stać się przedmiotem kontroli za 3-4 lata. Urząd skarbowy ma prawo sięgnąć wstecz i porównać wydatki z dochodami w całym pięcioletnim okresie.

Kluczowe dokumenty to wyciągi bankowe, umowy pożyczek, faktury, potwierdzenia sprzedaży majątku, dokumenty spadkowe, polisy ubezpieczeniowe z wypłaconymi odszkodowaniami. W przypadku darowizn – formularze SD-Z2 z pieczątką urzędu skarbowego.

Pożyczki od rodziny muszą mieć formę pisemną. Nie wystarczy ustna umowa – choćby między najbliższymi. Dokument powinien zawierać pełne dane obu stron, kwotę, termin spłaty, oprocentowanie oraz podpisy. Bez tego urząd może zakwestionować charakter transakcji i uznać ją za darowiznę.

Kary za błędy rosną lawinowo

Spóźnione zgłoszenie darowizny kosztuje normalny podatek plus odsetki około 8-10% rocznie. Przy darowiźnie wymagającej 2 tysięcy złotych podatku, roczne opóźnienie to dodatkowe 160-200 złotych.

Wykrycie przez kontrolę to zupełnie inna skala. Sankcyjna stawka 20% od całej wartości darowizny – nie tylko od kwoty powyżej limitu. Plus odsetki, plus ewentualna dodatkowa kara administracyjna do 100% podatku.

Najgorsza sytuacja to metoda majątku i wydatków. Urząd porównuje oficjalne dochody z rzeczywistymi wydatkami z ostatnich 5 lat. jeżeli wydano więcej niż zarobiono – każda złotówka nadwyżki wymaga wyjaśnienia. Podatek karny to 75% od nieudokumentowanej kwoty.

Międzynarodowe przelewy pod jeszcze większą lupą

Portal Gazeta Krakowska informuje, iż transfery międzynarodowe podlegają dodatkowej weryfikacji. Szczególnie te do państw spoza Unii Europejskiej lub uznawanych za raje podatkowe.

Każdy przelew powyżej 15 tysięcy euro za granicę jest automatycznie raportowany. Niektóre kierunki – kraje o ryzykownych systemach bankowych – są flagowane choćby przy niższych kwotach. System analizuje nie tylko sumę, ale też cel przelewu i powiązania między stronami.

Przelewy z zagranicy też wzbudzają zainteresowanie. jeżeli otrzymujesz regularne transfery z zagranicznych kont, bank może zażądać wyjaśnienia ich charakteru. choćby jeżeli to legalne wynagrodzenie za pracę zdalną – dokumentacja musi być kompletna.

Co robić, gdy bank blokuje przelew

Zablokowana transakcja to nie koniec świata – jeżeli masz dokumenty. Portal Warszawa w Pigułce radzi, by kontaktować się z bankiem natychmiast. Nie czekać, aż oni zadzwonią – wziąć sprawy w swoje ręce.

Trzeba przygotować pełną dokumentację. Umowa, faktura, korespondencja z kontrahentem, poprzednie przelewy do tego samego odbiorcy, dowód iż odbiorca to legalna firma. Im więcej dowodów, tym szybciej sprawa zostanie wyjaśniona.

Być transparentnym. Próba ukrycia faktów tylko pogorszy sytuację. Banki mają narzędzia do weryfikacji informacji – lepiej od razu powiedzieć prawdę.

W większości przypadków legalne transakcje są odblokowywane w ciągu 3-7 dni roboczych po dostarczeniu dokumentów. Problem pojawia się, gdy dokumentacji brakuje albo jest niespójna z wyjaśnieniami.

System nie wybacza nieświadomości

Obowiązkiem podatnika jest znać przepisy dotyczące własnych transakcji. „Nie wiedziałem, iż trzeba zgłosić” to nie jest obrona akceptowana przez urząd. „Myślałem, iż limit jest wyższy” też nie pomoże.

System monitorowania działa bez przerwy. Technologia pozwala wykrywać wzorce, które jeszcze kilka lat temu były niewidoczne. Era gotówkowych transakcji bez dokumentacji definitywnie się kończy.

Każdy tytuł przelewu to potencjalny dowód w sprawie podatkowej za kilka lat. Warto więc poświęcić kilka minut na zastanowienie się nad prawidłowym opisem niż kilka miesięcy na tłumaczenia przed fiskusem.