Uczciwość pod rządami Ziobry

Za rządów PiS prokuratura stała się partyjnym aparatem ochrony interesów obozu władzy

Gdy wiosną 2016 r. PiS przejęło kontrolę nad niezależną prokuraturą, rzecznikom prasowym prokuratur w całej Polsce zadałem prowokacyjne pytanie: czy można być uczciwym prokuratorem pod rządami Zbigniewa Ziobry? Nie wszyscy mieli na tyle odwagi, żeby odpowiedzieć, ale ci, którzy się zdecydowali – a było ich 15 – stwierdzili, iż tak!

Łubu-dubu, niech nam żyje…

Mariusz Marciniak, Prokuratura Regionalna w Gdańsku: „Standardy uczciwości wyznaczają indywidualne cechy osobowości każdego człowieka. Zasady uczciwości prokuratora wyznaczają dodatkowo: ustawa Prawo o prokuraturze oraz uchwała Krajowej Rady Prokuratorów Zbiór zasad etyki zawodowej prokuratorów. Odpowiadając literalnie na Pana pytanie, stwierdzam: tak, zawsze można być uczciwym prokuratorem”.

Tomasz Ozimek, Prokuratura Okręgowa w Częstochowie: „Zgodnie z przepisami Prawa o prokuraturze prokurator jest zobowiązany do kierowania się w postępowaniu zasadami godności i uczciwości”.

Andrzej Majkut, Prokuratura Okręgowa w Gorzowie Wielkopolskim: „(…) zgodnie z treścią (…) ustawy Prawo o prokuraturze (…) na stanowisko prokuratora może być powołany tylko ten kto, między innymi, jest nieskazitelnego charakteru. Uzupełniająco do tego zapisu Zbiór zasad etyki zawodowej prokuratorów nakłada na każdego prokuratora powinność kierowania się zasadami uczciwości, godności i honoru oraz poczuciem obowiązku i odpowiedzialności”.

Włodzimierz Krzywicki, Prokuratura Regionalna w Krakowie: „(…) rota ślubowania składanego przez każdego z nas, prokuratorów (tak w poprzedniej, jak i w w tej chwili obowiązującej ustawie), zawiera jednoznaczne i kategoryczne zobowiązanie do tego, by »w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości«”.

Anna Zimoląg, Prokuratura Regionalna we Wrocławiu: „Uczciwość jest kategorią moralną i jest zależna wyłącznie od adekwatności indywidualnych człowieka. Podkreślić jednak należy, iż o ile chodzi o prokuratorów, to uczciwość nie jest możliwością, ale obowiązkiem każdego prokuratora”.

Minęło osiem lat rządów PiS, zobaczmy więc, jak wyglądała ta uczciwość.

Represje i szykany

Już w styczniu 2016 r., przed uchwaleniem przez PiS nowej ustawy o prokuraturze, która podporządkowała ten organ partii rządzącej, ponad 100 najbardziej doświadczonych śledczych, spodziewając się represji i nacisków politycznych, złożyło wnioski o przejście w stan spoczynku. Zbigniew Ziobro rozpoczął urzędowanie od czystek. Znienawidzeni przez PiS prokuratorzy wojskowi zajmujący się katastrofą smoleńską zostali odsunięci od śledztwa, upokorzeni i przeniesieni do jednostek wojskowych m.in. w Bartoszycach i Hrubieszowie. Ireneusz Szeląg, szef Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie, trafił na najniższy szczebel prokuratorski do Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście.

Mianowany przez Ziobrę szef Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga Paweł Blachowski (wcześniej pracował jako zwykły liniowy śledczy w Prokuraturze Rejonowej w Grodzisku Mazowieckim, a teraz jest już prokuratorem Prokuratury Krajowej) odsunął od obowiązków i skierował do innego wydziału doświadczonego prokuratora Ryszarda Nowickiego, który chciał wszcząć śledztwo w sprawie nieopublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego przez premier Beatę Szydło. Bezpośredni przełożony Nowickiego, prokurator Józef Gacek, w geście solidarności złożył rezygnację. Blachowski publicznie zaatakował Gacka, zarzucając mu manifestację, bo jego zdaniem i tak nie miałby szans przez cały czas być naczelnikiem, gdyż stracił zaufanie nowego kierownictwa z powodu najścia na redakcję „Wprost”. Gacek domagał się od dziennikarzy wydania nielegalnych nagrań polityków, a sąd, który badał akcję we „Wprost”, uznał, iż prokurator nie złamał prawa. Przeciwko napiętnowaniu Gacka list do Blachowskiego podpisało 22 prokuratorów z Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga.

Odebraną Nowickiemu sprawę przydzielono prokuratorowi z ledwie czteroletnim stażem, Remigiuszowi Krynkemu, który został ściągnięty z prokuratury rejonowej i który był wcześniej karany służbowo za uchybienia w prowadzonych śledztwach. Śledztwo dotyczące wstrzymania publikacji wyroku TK przez Szydło zostało oczywiście umorzone.

Blachowski od prowadzenia śledztw odsunął też prokurator Iwonę Zielińską. Nadzorowała ona m.in. postępowanie przeciwko Mariuszowi Kamińskiemu, który jako szef CBA nadużył władzy, organizując nieudolną prowokację wymierzoną w Weronikę Marczuk i Bogusława Seredyńskiego, prezesa Wydawnictw Naukowo-Technicznych.

Szef Prokuratury Apelacyjnej w Warszawie Dariusz Korneluk i jego zastępca Jarosław Onyszczuk zostali zdegradowani do warszawskich prokuratur rejonowych. Prokuratorzy nadzorowali śledztwa w sprawie nielegalnych działań CBA za rządów PiS, a dodatkowo Korneluk chciał postawić przed sądem Antoniego Macierewicza, m.in. za przestępstwa popełnione w związku z działalnością komisji weryfikacyjnej WSI.

Artura Wronę, prokuratora apelacyjnego w Krakowie, zesłano do Prokuratury Rejonowej w Tarnowie. Doświadczony prokurator podpadł PiS, gdyż nadzorował śledztwo w sprawie wyłudzenia z PFRON prawie 15 mln zł przez grupę przestępczą, której mózgiem miał być Marcin Dubieniecki, były mąż Marty Kaczyńskiej. Wrona naraził się również tym, iż podległa mu prokuratura w Ostrowcu Świętokrzyskim umorzyła śledztwo w sprawie śmierci ojca Ziobry.

Prokuratorzy, którzy podpadli nowej władzy, nie tylko zostali zdegradowani, ale także wszczynano wobec nich postępowania dyscyplinarne, a choćby karne. Około 250 śledczych w ramach retorsji (czyli wbrew ich woli) zostało delegowanych do innych, często odległych od miejsca zamieszkania jednostek. Dochodziło do dramatycznych sytuacji. Prokurator pionu śledczego IPN Dariusz Wituszko, który został przeniesiony ze Szczecina do odległej o 800 km delegatury w Rzeszowie, zmarł na zawał. Rodzina prokuratora twierdzi, iż śmierć była wynikiem szykan ze strony przełożonych.

Cały tekst można przeczytać w „Przeglądzie” nr 7/2024, którego elektroniczna wersja jest dostępna dla posiadaczy e-prenumeraty

Fot. Andrzej Hulimka/REPORTER