To dobry punkt startowy na Połoniny Wetlińską i Caryńską. w okresie jest tam tłoczno

Zdjęcie: Brzegi Górne | foto Kamil Mielnikiewicz

Brzegi Górne, do 1968 roku znane jako Berehy Górne, to niewielka wieś w gminie Lutowiska, położona pomiędzy Wetliną a Ustrzykami Górnymi. Mimo niewielkiej liczby stałych mieszkańców i skromnej zabudowy miejsce od lat pełni funkcję praktycznego zaplecza dla turystów wybierających się na popularne grzbiety Bieszczadów – Połoninę Wetlińską i Połoninę Caryńską.

Brzegi Górne dziś – baza dla turysty

Brzegi Górne funkcjonują głównie jako punkt obsługi ruchu turystycznego. Przy wjeździe znajduje się parking, zdolny pomieścić około stu pojazdów, a także sezonowy punkt informacyjno-kasowy Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz pole namiotowe. W miejscowości zachowała się tylko jedna zagospodarowana posesja gospodarcza. Dzięki temu, iż parking i punkt obsługi znajdują się niemal przy samym starcie szlaków, Brzegi Górne są wygodnym rozwiązaniem dla osób, które chcą rozpocząć wędrówkę.

Szlaki z Brzegów Górnych

Szlak na Połoninę Caryńską

https://wbieszczady.pl/szlaki-sciezki-bezdroza/bieszczadzki-klasyk-w-pigulce-polonina-carynska-zdjecia/asdN18poIDFPXQpTLMdB

Start: po przeciwnej stronie jezdni względem parkingu.

Przebieg: Na początku szlak prowadzi przez łąkę, po czym mijamy stary cmentarz i zabezpieczoną podmurówkę cerkwi, a następnie wchodzimy w odcinek leśny. Po około 20 minutach podejście staje się strome – na trasie znajduje się wiata przygotowana przez Bieszczadzki Park Narodowy umożliwiająca krótki odpoczynek. Po kilkunastu minutach marszu wychodzimy na grzbiet połoniny i kontynuujemy podejście w kierunku Kruhlego Wierchu (1297 m n.p.m.), najwyższego punktu Połoniny Caryńskiej.

Czas przejścia: średnio około 1 godzina 15 minut.

Szlak na Połoninę Wetlińską

https://wbieszczady.pl/szlaki-sciezki-bezdroza/polonina-wetlinska/eRNMl1v6Bkh0EE93ObMW

Start: bezpośrednio przy parkingu.

Przebieg: Pierwszy etap szlaku prowadzi przez drewniany mostek nad potokiem Prowcza, a następnie delikatnie wznosi się przez częściowo zalesiony teren. Już tutaj można zauważyć walory widokowe, bowiem przy sprzyjającej pogodzie zza drzew widoczna jest Połonina Caryńska i inne szczyty. Po krótkim przejściu przez niewielką polanę, droga ponownie wchodzi w las. Ten odcinek cechuje się jeszcze umiarkowanym nachyleniem, jednak w dalszej części podejście staje się wyraźnie bardziej strome. Na najbardziej wymagających fragmentach pojawiają się drewniane poręcze i schodki, które pomagają w zachowaniu stabilności, szczególnie przy mokrym podłożu. Teren staje się miejscami kamienisty, co wymaga odpowiedniego obuwia. Mimo to, trasa pozostaje dostępna dla szerokiego grona turystów, w tym rodzin z dziećmi.

Około 30 minut przed dotarciem do celu szlak opuszcza zwartą część leśną. To moment, w którym charakter wędrówki ulega zmianie. Otwierają się szerokie panoramy i zaczyna się podejście grzbietem Połoniny Wetlińskiej. Odcinek ten, pozbawiony większych utrudnień terenowych, jest jednym z najprzyjemniejszych na całej trasie. Widoczność obejmuje rozległe obszary Bieszczadów, a przy dobrej pogodzie możliwe jest dostrzeżenie dalszych pasm górskich.

Czas przejścia: średnio około 1 godzina 30 minut.

Dostępność i logistyka

Do Brzegów Górnych można dojechać samochodem, korzystając z sieci dróg lokalnych – od strony Ustrzyk Górnych, od strony Wetliny oraz Nasicznego. Alternatywą są połączenia komunikacji publicznej, a kursy warto sprawdzić między innymi na stronach poświęconych rozkładom, np. (e-podróżnik.pl). w okresie i poza nim funkcjonują także prywatne busy i kursy dowożące turystów między punktami startowymi szlaków, co ułatwia organizację wycieczek bez własnego samochodu.

Rys historyczny Brzegów Górnych (Berehów Górnych)

Berehy Górne to miejscowość lokowana na prawie wołoskim przez Kmitów, należąca do dóbr sobieńskich i wzmiankowana po raz pierwszy w 1580 roku. Nazwa wsi pochodzi od ukraińskiego słowa bereh, czyli brzeg, strome zbocze. Około 1618 roku, gdy ówczesną właścicielką Berehów była Helena Kiszkowa jej dwaj poddani Iwan Paszkowy i Ostysz Lismaninowy zostali oskarżeni o kradzież bydła w okolicznych wsiach i prawdopodobnie skazani na śmierć. Następne lata przyniosły na mieszkańców ogromne nieszczęście, a stało się to za sprawą przekazania wsi w dzierżawę łowczemu sanockiemu Andrzejowi Boguckiemu. Przez okres jego rządzenia, dokonał on tylu nadużyć, iż właścicielka musiała go podać do sądu. W latach 1580 – 1618 część wsi należała do rodziny Aleksandra Fredry.

W 1921 roku przeprowadzono spis, z którego wynika, iż Berehy Górne zamieszkiwało wówczas 445 osób narodowości rusińskiej oraz 82 Polaków. Wieś ciągnęła się przez 4 kilometry pomiędzy Wierchem Wyżniańskim a przełęczą nad Berehami. Od 1944 roku teren tej miejscowości pozostawał poza kontrolą polskiej administracji ze względu na przewagę UPA. Ludność przesiedlono w czerwcu 1946 roku do ZSRR. Wywieziono mieszkańców 128 gospodarstw, a całą zabudowę zniszczono wraz z cerkwią parafialną. (źródło: lutowiska.pl)

Dla kogo są Brzegi Górne?

Brzegi Górne to punkt startowy przeznaczony przede wszystkim dla turystów pieszych planujących wejścia na połoniny. Dzięki parkingowi i punktowi BdPN nadaje się zarówno dla osób indywidualnych, jak i grup zorganizowanych. Trasy z Brzegów Górnych prowadzą przez odcinki leśne i połoninowe o średnim stopniu trudności. Wymagają podstawowej kondycji i odpowiedniego wyposażenia, zwłaszcza w gorszych warunkach pogodowych.