Sprawiedliwość po persku – recepta na dzisiejsze czasy ?

Zdjęcie: Sprawiedliwość Kambyzesa

W mrocznych zakamarkach Muzeum Groeninge w Brugii, Gerard David pozostawił po sobie obraz, który drży od moralnego napięcia. „Sprawiedliwość Kambyzesa” to dzieło surowe i brutalne, opowiadające historię, gdzie korupcja spotyka się z rozwiązaniem tak radykalnym, iż w XXI wieku byłoby tematem bardziej pikantnym niż wszystkie reality show razem wzięte.

Wyobraźcie sobie to na chwilę: skorumpowany sędzia, Sisamnas, przyłapany na braniu łapówek, zostaje oskórowany żywcem na rozkaz króla. Ale to nie koniec spektaklu ! Skórę delikwenta przerabia się na obicie sędziowskiego fotela, na którym zasiada jego sukcesor – syn. Czyż to nie subtelne przypomnienie, by nie iść śladami ojca ?

obraz Sprawiedliwość Kambyzesa z XV wieku przedstawiający oskórowanie skorumpowanego sędziego

Teraz przenieśmy się w nasze czasy. Sędzia przyjmuje kopertę, polityk obiecuje „załatwienie sprawy”, a potem wszyscy zgodnie zasiadają w swoich wygodnych, skórzanych fotelach, dyskutując o „reformach”. Może tu tkwi problem – fotele za wygodne, a przypomnienia o konsekwencjach brak.

A gdybyśmy wrócili do metod Kambyzesa? Nie mówię, żeby od razu zamawiać skórzane tapicerki w duchu staroperskim – w końcu prawa człowieka, organizacje międzynarodowe, no i kto by to oglądał na żywo, skoro Netflix ma ciekawsze rzeczy. Ale może wystarczyłoby coś symbolicznego ? Fotele w sądach mogłyby być pokryte syntetyczną imitacją skóry z wyrytymi napisami: „Pamiętaj o Kambyzesie !”.

Ludzie gwałtownie uczą się na cudzych błędach, zwłaszcza gdy te błędy wiszą nad nimi w postaci dosadnych obrazów z przeszłości. Może więc naród powinien wprowadzić odrobinę tej historycznej grozy do naszego systemu prawnego? Bo jeżeli Gerard David czegoś nas nauczył, to tego, iż sprawiedliwość bywa bolesna, ale jej efekty – niezapomniane.

Z pewnością jedno jest pewne: świat potrzebuje więcej foteli, które skłaniają do refleksji. W końcu czy nie lepiej siedzieć na lekcji historii, niż na ławie oskarżonych ?