Skutki zastrzeżenia numeru PESEL

Zdjęcie: Skutki zastrzeżenia numeru PESEL

Możliwość zastrzeżenia numerów PESEL zostało wprowadzone ustawą z 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz.U. z 2023 r., poz. 1394). Zastrzeżenie numeru PESEL chroni nas przed niektórymi negatywnymi skutkami kradzieży tożsamości. Procedura zastrzegania numeru PESEL została wprowadzona w celu ochrony naszych danych, a co z tym związane – naszych pieniędzy przed działaniami oszustów.

Od 1 czerwca 2024 roku wszystkie instytucje finansowe takie jak banki i firmy pożyczkowe, SKOK-i, operatorzy komórkowi oraz notariusze mają obowiązek weryfikować – na przykład przy zawieraniu umowy kredytowej albo umowy na świadczenie usług telekomunikacyjnych – czy numer PESEL danego klienta został zastrzeżony. Informacja taka widnieje w Rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, który prowadzi Ministerstwo Cyfryzacji. PESEL możemy zastrzec w dowolnym momencie i cofnąć zastrzeżenie, jeżeli planujemy załatwić jakąś sprawę urzędową czy czynność finansową.

Konsekwencje zastrzeżenia numeru PESEL a czynności notarialne

Zastrzeżenie numeru PESEL ma wpływ na czynności notarialne. Dla części czynności notarialnych obowiązkowe jest sprawdzenie przez notariusza, czy dokonano zastrzeżenia numeru PESEL. Notariusz ma obowiązek sprawdzić w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL, czy numer PESEL jest zastrzeżony, w przypadku czynności dotyczących:

· nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,

· sporządzenia pełnomocnictwa do nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich.

Jeśli numer PESEL jest zastrzeżony, to notariusz ma obowiązek odmowy dokonania tych czynności. W przypadku innych czynności notarialnych, notariusz nie ma obowiązku weryfikacji numeru PESEL w Rejestrze Zastrzeżeń, ale może to zrobić i ma prawo odmówić dokonania czynności, gdy PESEL jest zastrzeżony.

Tak więc, osoby, które zastrzegły numer PESEL, a są umówieni u notariusza powinny odwołać zastrzeżenie. Po wizycie mogą ponownie zastrzec numer PESEL.

Zastrzeżenie numeru PESEL a czynności bankowe

Zastrzeżenie numeru PESEL ma wpływ na możliwość dokonania wypłaty gotówkowej w placówce banku przez posiadacza rachunku bankowego będącego konsumentem. Dotyczy to wypłaty, która pojedynczo albo jako kolejna powoduje, iż suma wypłat gotówkowych dokonanych w danym dniu we wszystkich placówkach danego banku przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Limit wynosi więc:

· do 30 czerwca 2024 r. – 12 726 zł

· od 1 lipca 2024 r. – 12 900 zł.

Jeśli właściciel rachunku będzie chciał wypłacić w oddziale kwotę przekraczającą ten limit, a jego numer PESEL jest zastrzeżony, to bank musi wstrzymać możliwość dokonywania wypłat gotówkowych z rachunku na 12 godzin. Aby dokonać wypłaty, właściciel będzie musiał cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL, przy czym cofnięcie w tym czasie zastrzeżenia numeru PESEL nie spowoduje automatycznie zdjęcia blokady możliwości dokonywania wypłat przez 12 godzin. Wypłata będzie możliwa dopiero po upływie 12 godzin.

Zastrzeżenie numeru PESEL nie ma wpływu na wypłaty z bankomatów czy dokonywanie przelewów.

Zastrzeżenie numeru PESEL powoduje również zablokowanie możliwości zaciągania kredytów i pożyczek. Banki zobowiązane są do weryfikacji numeru PESEL m.in. w przypadku:

zawarcia umowy rachunku oszczędnościowego i ROR (konta osobistego),

zawarcia umowy o świadczenie usługi płatniczej (jeśli wiąże się z możliwością pożyczania środków),

zawarcia umowy kredytu, pożyczki, leasingu,

aneksowania umów kredytu, pożyczki, leasingu, gdy następuje zwiększenie dostępnego salda zadłużenia.

Jeśli okaże się, iż PESEL jest zastrzeżony, to bank powinien odmówić zawarcia umowy, a osoby chcące dokonać takiej czynności bankowej będą musiały tymczasowo cofnąć zastrzeżenie. Po dokonaniu czynności, będzie można ponowne zastrzec numer PESEL. jeżeli instytucja finansowa udzieli pożyczki pomimo zastrzeżenia numeru PESEL, osoba poszkodowana, której dane skradziono, nie będzie musiała spłacać zadłużenia zaciągniętego przez oszustów.

Zastrzeżenie numeru PESEL a usługi telekomunikacyjne

Zastrzeżenie numeru PESEL ma też wpływ na usługi telekomunikacyjne, chroni m.in. przed wyłudzeniem duplikatu karty SIM. Dostawcy usług telekomunikacyjnych muszą sprawdzić, czy numer PESEL nie jest zastrzeżony, przed wydaniem kopii lub wtórnika karty lub innego urządzenia, służących do identyfikacji abonenta w publicznej sieci telekomunikacyjnej lub ich cyfrowego odwzorowania.

Podstawa prawna:

Art. 105d ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 2488).

Art. 36 ust. 2a ustawy z 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 512).

Art. 85a ustawy z 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 1001).

Art. 60c ustawy z 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 34).