Sąd Kasacyjny anulował nakaz aresztowania Baszara al-Asada

Sąd Kasacyjny we Francji anulował w piątek nakaz aresztowania byłego prezydenta Syrii Baszara al-Asada oskarżonego o zbrodnie przeciwko ludzkości w związku z atakami z użyciem broni chemicznej. Sąd uznał, iż nie można uchylić immunitetu osobistego chroniącego Asada, gdy był jeszcze prezydentem.

Będący odpowiednikiem polskiego Sądu Najwyższego Sąd Kasacyjny wydał decyzję prawomocną. We Francji i za granicą śledziły ją organizacje broniące praw człowieka zaangażowane w walkę na drodze prawnej przeciwko przywódcom podejrzewanym o zbrodnie wobec własnych obywateli. Piątkowe posiedzenie sądu wyjątkowo transmitowane było przez internet.

Anulując nakaz aresztowania Asada sąd uznał, iż nie istnieją wyjątki, które pozwoliłyby cofnąć immunitet osobisty przysługujący głowie państwa. Zwrócił uwagę, iż nakaz aresztowania wydano w 2023 roku, gdy Asad był urzędującym prezydentem Syrii.

Tym samym, Sąd Kasacyjny nie podtrzymał decyzji sądu apelacyjnego, który w 2024 roku – jeszcze przed obaleniem Asada – podtrzymał nakaz aresztowania. Sąd nie poszedł też drogą proponowaną przez prokuratora generalnego Remy’ego Heitza, który proponował podtrzymać nakaz aresztowania i uchylić immunitet osobisty na tej podstawie, iż od 2012 roku Francja nie uznawała Asada za prawowitego prezydenta ze względu na zbrodnie, których dopuszczał się reżim w Damaszku.

Anulując nakaz aresztowania, Sąd Kasacyjny uznał jednocześnie, iż w odniesieniu do Asada mogą zostać wydane nowe nakazy za działania, które być może stanowiły zbrodnie wojenne czy zbrodnie przeciwko ludzkości. Postępowanie dotyczące Asada, który po upadku jego rządów schronił się w Rosji, może więc być kontynuowane.

Sąd Kasacyjny wydał też jeszcze jedną ważna decyzję: po raz pierwszy uznał, iż możliwe jest uchylenie immunitetu chroniącego funkcjonariuszy państwowych ze względu na działania należące do ich funkcji. Uznał, iż immunitet ten może być uchylony, gdy zarzuty dotyczą zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni wojennych. Na tej podstawie sąd podtrzymał nakaz aresztowania byłego prezesa banku centralnego Syrii i byłego ministra gospodarki, Adiba Malajeha.

Nakaz aresztowania Asada z 2023 roku dotyczył przypadków użycia broni chemicznej przeciwko cywilom w 2013 roku. To przede wszystkim atak w Gucie Wschodniej z 21 sierpnia 2013 roku, w którym zginęło ponad 1000 osób. Postępowanie w tej sprawie wszczęto we Francji w 2021 roku.

W sprawach dotyczących Syrii i domniemanych popełnionych tam zbrodni podlegających prawu międzynarodowemu nie może orzekać Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK). Syria nie jest bowiem stroną traktatów rzymskich, na mocy których utworzono MTK. (PAP)