W świecie rosnącego zainteresowania terapiami psychodelicznymi – od psylocybiny po napój ayahuasca – coraz częściej pojawiają się pytania nie tylko o skuteczność i bezpieczeństwo tych metod, ale również o to, kto adekwatnie ma do nich dostęp.
Na to pytanie próbuje odpowiedzieć Global Psychedelic Health Equity Fund – nowy fundusz uruchomiony przez międzynarodową koalicję organizacji społecznych, którego celem jest wsparcie społeczności dotąd wykluczonych z udziału w „psychodelicznej rewolucji”.
Czym jest Global Psychedelic Health Equity Fund?
Fundusz został powołany przez grupę organizacji zajmujących się zdrowiem publicznym, sprawiedliwością społeczną i ochroną wiedzy społeczności rdzennych. W jego skład wchodzą m.in.:
- Indigenous Medicine Conservation Fund
- ICEERS (International Center for Ethnobotanical Education, Research and Service)
- Chacruna Institute for Psychedelic Plant Medicines
Celem funduszu jest zebranie 50 milionów dolarów, które mają zostać przeznaczone na:
- Edukację i szkolenia dla społeczności rdzennych i mniejszości etnicznych
- Finansowanie badań prowadzonych lokalnie, z poszanowaniem kontekstu kulturowego
- Budowę lokalnej infrastruktury terapeutycznej w krajach Globalnego Południa
- Wspieranie polityk zapewniających równy dostęp do terapii psychodelicznej
Dlaczego równość w dostępie do terapii psychodelicznej ma znaczenie?
Choć badania nad psylocybiną, MDMA czy ayahuascą wykazują coraz większy potencjał terapeutyczny w leczeniu depresji, traumy czy uzależnień, korzyści płynące z tych terapii wciąż trafiają głównie do osób z państw bogatych, posiadających środki na dostęp do prywatnych klinik czy udział w kosztownych badaniach klinicznych.
Tymczasem wiele substancji psychodelicznych – takich jak ayahuasca, ibogaina czy pejotl – ma swoje korzenie w kulturach społeczności rdzennych. Od pokoleń były one wykorzystywane w celach duchowych i leczniczych, często z poszanowaniem natury i wspólnoty. Dziś, gdy te same rośliny są patentowane lub wykorzystywane przez firmy farmaceutyczne, ryzyko „neokolonializmu” w nauce i biznesie psychodelicznym staje się realne.
Etyka, nie tylko efektywność
Jak podkreśla Bia Labate, antropolożka i dyrektorka Chacruna Institute:
„Nie możemy mówić o uzdrawianiu, jeżeli powielamy systemowe nierówności i odbieramy wiedzę tym, którzy ją stworzyli.” (tłum. red.)
Fundusz ma więc nie tylko wymiar finansowy, ale również etyczny i polityczny – stanowi wezwanie do całego sektora psychodelicznego, aby działał odpowiedzialnie, transparentnie i z szacunkiem wobec społeczności, których wiedza została przez dekady marginalizowana.
A co z Polską?
Choć w Polsce psychodeliki przez cały czas pozostają w dużej mierze substancjami kontrolowanymi, debata na temat ich potencjału terapeutycznego staje się coraz bardziej otwarta. W międzynarodowych dyskusjach o dostępie do terapii warto również uwzględniać kwestie sprawiedliwości społecznej, przystępności cenowej i ochrony wiedzy tradycyjnej.
Tego typu inicjatywy, jak Global Psychedelic Health Equity Fund, pokazują, iż przyszłość psychodelików nie musi być wyłącznie domeną wielkich korporacji, ale może – i powinna – być kształtowana wspólnie, z uwzględnieniem najbardziej narażonych społeczności.
Podsumowanie
- Fundusz równości w dostępie do terapii psychodelicznej ma wspierać społeczności marginalizowane
- Cel: 50 milionów dolarów na edukację, badania i dostęp do terapii
- Inicjatywa ma charakter etyczny, społeczny i polityczny
- Wskazuje na konieczność włączenia rdzennych głosów i walkę z neokolonializmem w terapii
Źródło: The Guardian – „New global fund to tackle inequality in psychedelic medicine access” (publikacja: 2 czerwca 2025)
Treść artykułu ma charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. Redakcja GoldenTeacher.pl nie zachęca do samodzielnego stosowania substancji psychoaktywnych, które pozostają w Polsce nielegalne. Przypominamy, iż w Polsce posiadanie oraz używanie substancji psychodelicznych bez odpowiednich zezwoleń jest zabronione i grozi konsekwencjami prawnymi. Zachęcamy do śledzenia międzynarodowych debat z perspektywy naukowej, etycznej i kulturowej.