Reorganizacja so w warszawie –co teraz?

Warszawa, dnia 12 czerwca 2025 r.

KOMUNIKAT INFORMACJNY
Dot. zmian organizacyjnych w XIII Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Warszawie, adekwatnym do rozpoznawania spraw z odwołań osób represjonowanych od decyzji Dyrektora ZER MSWiA.

W styczniu 2025 r. dotarła do nas informacja o planowanych zmianach organizacyjnych w Sądzie Okręgowym w Warszawie, które mogą negatywnie wpłynąć na tempo prowadzonych postępowań sądowych w XIII Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, adekwatnym do rozpoznawania spraw z odwołań od decyzji Dyrektora ZER MSWiA zmniejszających osobom represjonowanych świadczenia emerytalne. W związku z tym w dniu 30 stycznia 2025 r. Przewodniczący FSSM RP – Henryk Budzyński wystąpił do Ministra Sprawiedliwości – Pana Adama Bodnara o podjęcie, w ramach posiadanych kompetencji, możliwych działań, które zapobiegną zmianom negatywnie rzutującym na tempo rozpoznawanych spraw procedowanych w „Sekcji ds. odwołań od decyzji zmniejszających wysokość emerytur i rent byłym funkcjonariuszom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa” XIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SO w Warszawie (TUTAJ).

W wystąpieniu tym wskazaliśmy, iż w naszej ocenie utworzona w strukturze XIII Wydziału SO w Warszawie komórka organizacyjna, o niezbyt szczęśliwej i mylącej nazwie: ”Sekcja ds. odwołań od decyzji zmniejszających wysokość emerytur i rent byłym funkcjonariuszom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa”, okazała się rozwiązaniem relatywnie skutecznym, mimo iż niektóre z zapadłych tam orzeczeń oceniamy jako mocno kontrowersyjne. Sędziowie tej Sekcji poznali często skomplikowaną materię i charakter rozpoznanych spraw, co miało istotny wpływ na czas ich procedowania. To z kolei przeciwdziała zagrożeniom przewlekłości postępowania. Niezależnie od tego zwróciliśmy się o poszukiwanie innych możliwości organizacyjnych przyśpieszających postępowania odwoławcze, dające realne szanse skarżącym na doczekanie rozstrzygnięć sądowych w ich sprawach.

W dniu 14 kwietnia 2025 r. otrzymaliśmy odpowiedź na ww. wystąpienie, sygnowane podpisem Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – Pana Sędziego Dariusza Mazura (TUTAJ). Z odpowiedzi tej wynika, iż sprawy z odwołań od decyzji Dyrektora ZER MSWiA obniżających świadczenia emerytalno-rentowe pozostają w stałym zainteresowaniu Ministerstwa Sprawiedliwości. Natomiast zmiany organizacyjne dot. adekwatności Wydziałów Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Sądzie Okręgowym w Warszawie, połączone z likwidacją „Sekcji ds. odwołań od decyzji zmniejszających wysokość emerytur i rent byłym funkcjonariuszom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa” podyktowane są spadkiem liczby spraw rozpoznawanych w tej Sekcji oraz dążeniem do równomiernego obciążenia sędziów orzekających w pionie pracy i ubezpieczeń społecznych tego Sądu. Jednocześnie, jak czytamy w otrzymanej odpowiedzi, projektowane zmiany organizacyjne nie spowodują zagrożenia przedłużenia postępowań w sprawach z ww. odwołań od decyzji Dyrektora ZER MSWiA.

W dniu 10 czerwca 2025 r. otrzymaliśmy drogą e-mailową pismo informacyjne przesłane przez Sędziego Krzysztofa Kopciewskiego, przestawiające skutki zmian organizacyjnych wdrożonych w Wydziałach Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SO w Warszawie, mających znaczenie dla osób represjonowanych, których sprawy pozostają jeszcze na etapie procedowania (TUTAJ).

Na obecną chwilę nie jesteśmy w stanie ocenić realnych skutków i wpływu wdrażanych zmian organizacyjno-personalnych w Sądzie Okręgowym w Warszawie na sytuację osób odwołujących się od decyzji Dyrektora ZER MSWiA. Nie mamy też wystarczających podstaw do twierdzenia, iż spowodują one wydłużenie czasu oczekiwania na końcowe orzeczenia w tych sprawach. Będziemy jednak monitorować stan tych spraw i reagować w zależności od sytuacji i otrzymywanych sygnałów ze strony osób represjonowanych, których sprawy oczekują w tym sądzie na rozpoznanie.

W tym miejscu nie sposób nie wspomnieć o sprawach oczekujących na rozpoznanie od wielu już lat, choćby oznaczonych sygnaturami z 2018 r. Wg naszej wiedzy takie przypadki istnieją, choć nie znamy dokładnej ich liczby. Są to najprawdopodobniej sprawy pozostające w zawieszeniu od ok. 7 lat, wg danych MS na koniec 2024 r. w liczbie 1034. Postępowania takie już dawno powinny być podjęte z urzędu i zakończone, niezależnie od wniosku zainteresowanego. Stąd w naszej ocenie prawo do sądu, rozumiane jako prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez sąd bez nieuzasadnionej zwłoki, zostało w takich sytuacjach naruszone. W związku z powyższym po raz kolejny przypominamy o konstytucyjnym prawie do sądu zapisanym w art. 45 Konstytucji RP kreującym fundamentalną zasadę demokratycznego państwa prawa.

Przypominamy też o prawie do ewentualnego złożenia tzw. „Skargi na przewlekłość postępowania” na podstawie ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Ustawa ta potwierdza odpowiedzialność państwa za sprawne działania organów wymiaru sprawiedliwości i stworzenie warunków, także materialnych, poszczególnym sądom, a także odpowiednich rozwiązań proceduralnych zapewniających sprawność i stabilność wydawanych orzeczeń. Przepisy tej ustawy stosuje się do działania lub bezczynności między innymi sądu, gdy w następstwie jego zachowania doszło do naruszenia naszego prawa, jako strony, do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Dla ułatwienia odsyłamy potencjalnie zainteresowanych do naszej Informacji Prawnej z 30 czerwca 2019 r. (tutaj) oraz do opublikowanych tam wzorów pism procesowych.

Wnosząc skargę na przewlekłość postępowania na podstawie ww. ustawy można też rozważać złożenie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPCz), czyli sądu międzynarodowego orzekającego w sprawie skarg na naruszenie praw i wolności zawartych w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz jej Protokołach dodatkowych. Skarga taka, to inaczej wniosek skierowany do tego Trybunału, który ma na celu stwierdzenie naruszenia prawa do rozsądnego terminu w postępowaniu sądowym lub administracyjnym. Składanie takiej skargi jest możliwe po wyczerpaniu środków prawnych na poziomie krajowym, czyli po wykorzystaniu możliwości jakie daje ww. ustawa z 17 czerwca 2004 r. o skardze …… . Jej celem jest uzyskanie zadośćuczynienia za naruszenie prawa.

Termin złożenia skargi do ETPCz wynosi 4 miesiące od daty podjęcia ostatecznej decyzji na poziomie krajowym. W tym przypadku „Ostateczna decyzja” to decyzja sądu, od której nie przysługuje już dalszy środek zaskarżenia w krajowym systemie prawnym.

Skarga do ETPCz może znaleźć swój pozytywny finał na skutek ugody po deklaracji Rządu RP, w której przyznaje, iż doszło do przewlekłości postępowania lub na skutek wydanego przez ETPCz wyroku uznającego przewlekłość. Sumy zasądzane na rzecz skarżących zależą od tego, jaki okres trwania procesu zostanie uznany za przewlekły.

Przypomnijmy jednak, aby wnieść skuteczną skargę do ETPCz na przewlekłość postępowania należy poprawnie wypełnić stosowny formularz pobrany ze strony Trybunału i załączyć istotne dokumenty w sprawie, które wskazują jak długo toczy się postępowanie sądowe, a zwłaszcza potwierdzają wcześniejsze wykorzystanie krajowych środków prawnych.

Każdy ma prawo wnieść skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu osobiście, bez konieczności angażowania profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Jednakże na późniejszym etapie procedury, gdy skarga zostanie zakomunikowana Rządowi RP, skarżący powinien być już reprezentowany przez takiego pełnomocnika w dalszym toku postępowaniu przed Trybunałem.
Więcej istotnych informacji pod adresem: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/nowy-termin-wniesienia-skargi-do-europejskiego-trybunalu-praw-czlowieka

Bywa, iż po tzw. „komunikacji sprawy”, gdy do sądu krajowego pozostającego w zwłoce dotrze informacja, iż skarga na przewlekłość została do Trybunału złożona, wówczas postępowanie w danej sprawie przed sądem polskim wyraźnie przyśpiesza.

Zespół Prawny FSSM RP