Rekordowa liczba kontroli telefonów komórkowych na granicy USA

Nowe statystyki pokazują, iż amerykańscy strażnicy graniczni przeszukują telefony i inne urządzenia elektroniczne podróżnych częściej niż kiedykolwiek wcześniej.

Według najnowszych danych Służby Celnej i Ochrony Granic (CBP), w okresie od kwietnia do czerwca tego roku skontrolowano 14 899 urządzeń elektronicznych. To wzrost o 21% względem poprzedniego kwartału i o prawie 17% więcej niż dotychczasowy rekord z początku 2022 roku, gdy przeszukano 12 766 sprzętów. „To naprawdę niepokojące” – stwierdził James Hayes, prawnik imigracyjny z Vancouver, komentując te dane dla Global News.

Amerykańscy funkcjonariusze posiadają bardzo szerokie uprawnienia do kontrolowania urządzeń przyjezdnych, bez względu na ich narodowość. Statystyki CBP pokazują, iż od dekady liczba takich przeszukań systematycznie rośnie. Dane nie wskazują jednak dokładnie, jakie urządzenia – telefony, laptopy, tablety czy aparaty – były kontrolowane. Według CBP mniej niż 0,01% wszystkich przyjezdnych jest poddawanych kontroli elektronicznej, a jeszcze mniejszy odsetek kończy się konfiskatą urządzenia. W ostatnim roku fiskalnym sprawdzono nieco ponad 47 tys. sprzętów spośród ponad 420 mln podróżnych odprawionych na granicach.

Od czasu ponownego objęcia urzędu przez Donalda Trumpa większą wagę przykłada się jednak do analizy cyfrowej przeszłości cudzoziemców. W czerwcu Departament Stanu ogłosił, iż osoby ubiegające się o wizę studencką muszą udostępnić swoje konta w mediach społecznościowych do weryfikacji – w przeciwnym razie mogą spotkać się z odmową.

Kanadyjski rząd już na początku roku zaktualizował ostrzeżenia dla obywateli podróżujących do USA, zaznaczając, by byli przygotowani także na kontrolę ich urządzeń elektronicznych. Tymczasem Departament Bezpieczeństwa Krajowego zaprzecza, jakoby wzrost liczby kontroli wynikał z decyzji Trumpa. „Nie ma dowodów, by nasze działania były związane ze zmianą administracji” – napisał rzecznik w odpowiedzi dla Global News. Podkreślił przy tym, iż obecna polityka graniczna ma uczynić granicę „najbezpieczniejszą w historii” i nie powinna budzić obaw legalnie podróżujących osób.

W lipcu CBP ogłosiło, iż poszukuje nowych narzędzi analitycznych do przetwarzania danych cyfrowych uzyskanych podczas kontroli, obejmujących m.in. pliki tekstowe, kontakty, zdjęcia czy wideo. Agencja spodziewa się dalszego rozszerzania zdolności w dziedzinie informatyki śledczej. Aktualne wytyczne dla agentów CBP obowiązują od 2018 roku – również z czasów pierwszej kadencji Trumpa – i zabraniają m.in. dostępu do danych przechowywanych w „chmurze”. Podróżny jest jednak zobowiązany do odblokowania swojego urządzenia i udostępnienia haseł, jeżeli funkcjonariusz tego zażąda.

Biuro kanadyjskiego komisarza ds. prywatności potwierdza, iż amerykańscy pogranicznicy mogą domagać się haseł do telefonów, tabletów czy laptopów, a do przeprowadzenia takiej kontroli nie są potrzebne żadne dowody przestępstwa. Odmowa może skutkować zatrzymaniem, cofnięciem prawa wjazdu, a choćby deportacją. Hayes ostrzega, iż podróżni mogą też utracić prawo wjazdu bezwizowego, co oznacza konieczność ubiegania się o wizę przy każdej kolejnej podróży.

Eksperci radzą, by osoby podróżujące chroniły swoją prywatność, np. czyszcząc historię przeglądarki, ograniczając synchronizację danych z chmurą czy usuwając aplikacje mediów społecznościowych przed wyjazdem. Zaleca się także unikanie przechowywania zdjęć lub rachunków związanych z marihuaną, która jest w USA nielegalna na poziomie federalnym. Organizacje broniące praw obywatelskich proponują choćby używanie specjalnych urządzeń przeznaczonych wyłącznie do podróży, które nie zawierają prywatnych danych.

Według prawników najważniejsze jest, aby w czasie kontroli odpowiadać jasno na pytania i mieć przygotowane dokumenty. Hayes podkreśla jednak, iż nowa praktyka budzi szczególne obawy wśród Kanadyjczyków: „Do tej pory traktowano ich inaczej, teraz muszą liczyć się z identycznym podejściem, jak wobec innych podróżnych. To niepotrzebne i rodzi niechęć”.