Powstanie nowoczesne Centrum. Będzie remont XVII-wiecznej synagogi

Zdjęcie: Powstanie nowoczesne Centrum. Będzie remont XVII-wiecznej synagogi

Urząd Miejski w Łęcznej ogłosił przetarg na remont XVII-wiecznej synagogi. Oprócz biblioteki planowane są tam też wystawy muzealne i wydarzenia kulturalne. Inwestycja warta w sumie ponad 13 mln zł będzie gotowa za dwa lata. Przed wojną Żydzi stanowili ponad połowę mieszkańców Łęcznej.

Władze Łęcznej podpisały w 2024 r. umowę z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego na nieodpłatnie użyczenie zabytkowego obiektu na 50 lat. Dzięki temu gmina mogła złożyć wniosek o dofinansowanie na modernizację zespołu synagog. Łączny koszt inwestycji wyniesie ponad 13 mln zł, z czego 11,3 mln zł stanowią fundusze europejskie.

Burmistrz Łęcznej Leszek Włodarski przekazał Polskiej Agencji Prasowej, iż w środę (26.11) opublikowano przetarg na przebudowę Dużej Synagogi przy ul. Bożniczej. – Zgodnie z założeniami będzie to modernizacja obiektu objętego nadzorem konserwatorskim, ale jednocześnie z nadaniem nowej funkcji. W Dużej Synagodze zlokalizowana zostanie biblioteka. Planowane są też tam wystawy muzealne oraz wydarzenia kulturalne. Czas realizacji inwestycji wynosi dwa lata, więc efekt będzie widoczny pod koniec 2027 r. – powiedział włodarz miasta.

Zaś po modernizacji Małej Synagogi, gdzie pierwotnie działał cheder (obecnie biblioteka), będzie mieścić się izba regionalna oraz siedziba historycznego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej.

Po odnowie zespół tych budynków będzie tworzyć Centrum Dialogu Międzykulturowego. – Nie odcinamy się od historii. Chcemy utworzyć w synagodze ekspozycję stałą upamiętniającą żydowską historię naszego miasta. Przed wojną ponad połowa mieszkańców Łęcznej była pochodzenia żydowskiego – zaznaczył Włodarski.

W trakcie prac remontowych synagoga będzie nieczynna dla zwiedzających. Po przebudowie zostanie ponownie udostępniona dla turystów.– Będzie to dalej obiekt otwarty. Jesteśmy świadomi wartości, jaką mamy u siebie. Mam wrażenie, iż w trakcie remontu wyjdą na jaw pozostałości po historii tego obiektu, bo ząb czasu odsłania kolejne obszary w tej synagodze – przekazał burmistrz.

Pochodząca z połowy XVII wieku Wielka Synagoga w Łęcznej jest jedną z najlepiej zachowanych na Lubelszczyźnie, w której wewnątrz znajduje się Aron ha-Kodesz (szafa ołtarzowa do przechowywania zwojów Tory) i unikalna w skali kraju, czterokolumnowa bima (podium z pulpitem) dekorowana sztukaterią o cechach późnego renesansu oraz polichromią.

Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn. Niszczejący po wojnie budynek miał zostać rozebrany, ale nie było na to pieniędzy. W latach 1953-1964 świątynia przeszła generalny remont. Do 2014 r. mieścił się tam oddział Muzeum Regionalnego w Lublinie, gdzie można było oglądać zbiory judaików.

Na początku XX w. Żydzi stanowili ponad połowę mieszkańców Łęcznej. W czasie II wojny światowej część z nich została rozstrzelana w mieście przez Niemców. Pozostali zginęli w 1943 r. w obozie w Sobiborze. Łącznie w trakcie okupacji niemieckiej zginęło ok. 2,5 tys. łęczyńskich Żydów.

RL / Polska Agencja Prasowa / opr. ToMa

Na zdj. tak mają wyglądać zmodernizowane wnętrza Dużej Synagogi, fot. via Urząd Miasta w Łęcznej