Polska w stanie alarmowym. Służby ostrzegają przed zagrożeniem

Rząd Donalda Tuska podjął bezprecedensową decyzję o wprowadzeniu drugiego stopnia alarmowego na terytorium całej Rzeczypospolitej Polskiej obowiązującego przez kompletny okres wakacyjny do końca sierpnia 2025 roku. Wprowadzone zarządzenia ustanawiające stan BRAVO oraz BRAVO-CRP reprezentują kompleksową odpowiedź polskiego państwa na systematycznie nasilające się działania hybrydowe prowadzone przez Federację Rosyjską oraz Republikę Białorusi przeciwko Polsce i pozostałym członkom Unii Europejskiej oraz Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Fot. Warszawa w Pigułce

Decyzja o ogłoszeniu stanu podwyższonej gotowości bezpieczeństwa narodowego została oparta na przepisach ustawy o działaniach antyterrorystycznych z roku 2016 i obejmuje swoim zasięgiem nie tylko całe terytorium Polski, ale również polską infrastrukturę energetyczną oraz strategiczne obiekty gospodarcze zlokalizowane poza granicami krajowymi. Ten rozszerzony zasięg terytorialny odzwierciedla współczesny międzynarodowy charakter zagrożeń bezpieczeństwa oraz transnarodową naturę działań wymierzonych w stabilność państwa polskiego.

Czasowe ramy wprowadzonych środków bezpieczeństwa zostały ustalone na okres największej intensywności życia społecznego oraz gospodarczego w Polsce, kiedy ruch turystyczny osiąga swoje roczne maksimum, a jednocześnie organizowane są liczne wydarzenia kulturalne, sportowe oraz społeczne gromadzące znaczne liczby uczestników. Okres letni charakteryzuje się również zwiększoną aktywnością w sektorze transportu oraz logistyki, co może stwarzać dodatkowe wyzwania dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne.

Wprowadzenie stopnia alarmowego BRAVO skutkuje znaczącymi zmianami w sposobie funkcjonowania polskich służb bezpieczeństwa oraz porządku publicznego na terenie całego kraju. Umundurowani funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej oraz Żandarmerii Wojskowej uzyskali formalne uprawnienia do stałego noszenia broni długiej oraz środków ochrony osobistej w postaci kamizelek kuloodpornych podczas wykonywania obowiązków służbowych związanych z zabezpieczaniem obiektów uznawanych za potencjalne cele ataków terrorystycznych lub sabotażowych.

Mieszkańcy polskich miast oraz miejscowości będą mogli obserwować znaczące wzmocnienie obecności służb porządkowych w przestrzeni publicznej, co ma na celu zarówno odstraszenie potencjalnych sprawców działań o charakterze terrorystycznym, jak i zwiększenie subiektywnego poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli. Patrole służb mundurowych będą prowadzone z wykorzystaniem wzmocnionego wyposażenia oraz według intensyfikowanych procedur operacyjnych dostosowanych do podwyższonego poziomu zagrożenia.

Służby bezpieczeństwa otrzymały rozszerzone kompetencje umożliwiające im przeprowadzanie szczegółowych kontroli w miejscach charakteryzujących się dużymi skupiskami ludności oraz obiektach zaliczanych do kategorii użyteczności publicznej. W praktyce oznacza to systematyczną intensyfikację działań kontrolnych w obiektach handlowych, centrach rozrywki, dworcach wszystkich rodzajów transportu publicznego, portach lotniczych oraz morskich, obiektach sportowych, salach widowiskowych oraz innych lokalizacjach regularnie gromadzących znaczną liczbę osób.

Dodatkowe kontrole bezpieczeństwa będą obejmować również pojazdy mechaniczne, osoby przebywające w rejonach uznanych za szczególnie wrażliwe oraz budynki publiczne znajdujące się w obszarach zidentyfikowanych przez służby jako potencjalnie narażone na różnorodne formy zagrożeń bezpieczeństwa. Te wzmożone procedury kontrolne mogą skutkować wydłużeniem czasu obsługi w niektórych obiektach oraz instytucjach, co wymaga cierpliwości i zrozumienia ze strony obywateli korzystających z usług publicznych.

Szczególne wzmocnienie zabezpieczeń zostało wprowadzone w odniesieniu do wszystkich form komunikacji publicznej funkcjonujących na terytorium Polski. Autobusy komunikacji miejskiej oraz międzymiastowej, tramwaje, pociągi regionalne oraz dalekobieżne, a także systemy metra będą objęte stałym nadzorem służb bezpieczeństwa, co może oznaczać regularne obecność dodatkowych patroli zarówno w pojazdach transportu publicznego, jak i na przystankach, peronach oraz w obiektach infrastruktury kolejowej.

Analogiczne wzmocnienie procedur bezpieczeństwa dotyczy wszystkich obiektów państwowych, instytucji rządowych na szczeblu centralnym oraz regionalnym, a także elementów infrastruktury krytycznej dla funkcjonowania państwa polskiego. Te strategiczne obiekty otrzymały dodatkowe zabezpieczenia fizyczne oraz proceduralne mające na celu ochronę przed potencjalnymi aktami sabotażu, działaniami dywersyjnymi lub atakami terrorystycznymi wymierzonymi w stabilność funkcjonowania administracji publicznej oraz gospodarki narodowej.

W sektorze edukacji na wszystkich poziomach kształcenia wprowadzono restrykcyjne ograniczenia dostępu dla osób niebędących bezpośrednio związanymi z działalnością edukacyjną poszczególnych placówek. Przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły zawodowe oraz uczelnie wyższe zostały objęte kategorycznym zakazem wstępu dla osób postronnych niebędących uczniami, studentami, pracownikami naukowymi lub administracyjnymi tych instytucji. Ta decyzja ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa dzieci oraz młodzieży w środowisku edukacyjnym oraz minimalizacji ryzyka potencjalnych zagrożeń w miejscach szczególnie wrażliwych społecznie.

Administratorzy oraz zarządcy obiektów użyteczności publicznej otrzymali formalne zobowiązania do wdrożenia i utrzymywania wzmożonej kontroli bezpieczeństwa oraz implementacji zaostrzonych procedur antyterrorystycznych w zarządzanych przez siebie obiektach. Personel odpowiedzialny za procedury bezpieczeństwa w tych obiektach musi funkcjonować w trybie stałej podwyższonej gotowości operacyjnej przez całą dobę, pozostając przygotowany do natychmiastowej reakcji na potencjalne zagrożenia oraz incydenty bezpieczeństwa.

Pracownicy wszystkich instytucji publicznych oraz obiektów strategicznych zostali szczegółowo poinformowani o charakterze aktualnych zagrożeń bezpieczeństwa oraz otrzymali precyzyjne instrukcje dotyczące konieczności zachowania szczególnej czujności oraz wzmożonej uwagi podczas wykonywania swoich codziennych obowiązków zawodowych. Procedury te obejmują również zasady postępowania w sytuacjach podejrzanych oraz sposoby komunikowania potencjalnych zagrożeń adekwatnym służbom bezpieczeństwa.

Równolegle z fizycznymi środkami bezpieczeństwa wprowadzony został specjalistyczny stopień alarmowy BRAVO-CRP koncentrujący się wyłącznie na ochronie polskiej cyberprzestrzeni przed systematycznie intensyfikującymi się atakami cybernetycznymi pochodzącymi z terenu Federacji Rosyjskiej oraz Republiki Białorusi. Te cybernetyczne działania agresywne stanowią w tej chwili jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania kluczowych systemów państwowych, infrastruktury teleinformatycznej o znaczeniu krytycznym oraz szerokiego spektrum usług publicznych świadczonych obywatelom w formie elektronicznej.

Polskie systemy teleinformatyczne obsługujące funkcjonowanie administracji publicznej, sektora finansowego oraz infrastruktury krytycznej wymagają w tej chwili maksymalnego poziomu ochrony cybernetycznej ze względu na zaawansowany charakter oraz profesjonalne wykonanie cyberataków stosowanych przez obce podmioty państwowe oraz grupy hakerskie działające w ich imieniu. Zagrożenia cybernetyczne obejmują szeroki zakres działań od prostych ataków na dostępność systemów, przez próby kradzieży danych wrażliwych, aż po zaawansowane operacje mające na celu trwałe uszkodzenie infrastruktury teleinformatycznej.

Wszystkie organy administracji publicznej funkcjonujące na szczeblu centralnym, regionalnym oraz lokalnym, a także operatorzy infrastruktury krytycznej oraz przedsiębiorstwa świadczące usługi o znaczeniu strategicznym zostały zobowiązane do wprowadzenia całodobowego monitorowania swoich systemów teleinformatycznych z wykorzystaniem najnowocześniejszych dostępnych narzędzi wykrywania zagrożeń cybernetycznych oraz analizy ruchu sieciowego pod kątem potencjalnych anomalii.

Prowadzone są w tej chwili ciągłe oraz systematyczne kontrole techniczne mające na celu wczesną identyfikację prób nieautoryzowanego dostępu do systemów informatycznych, włamań do baz danych, ataków na infrastrukturę komunikacyjną oraz innych form cyberprzestępczości o charakterze szpiegowskim lub sabotażowym. Administratorzy systemów teleinformatycznych obsługujących funkcje najważniejsze dla bezpieczeństwa oraz funkcjonowania państwa polskiego wprowadzili całodobowe dyżury specjalistów od cyberbezpieczeństwa pozostających w trybie stałej gotowości do reagowania na incydenty bezpieczeństwa informatycznego.

Szczególną uwagę poświęcono ochronie ciągłej dostępności usług elektronicznych świadczonych przez instytucje publiczne dla obywateli oraz przedsiębiorców, ponieważ ataki typu odmowa usługi oraz inne formy cyberzagrożeń mogą prowadzić do poważnych zakłóceń w funkcjonowaniu systemów informatycznych obsługujących potrzeby społeczne oraz gospodarcze. Zakłócenia w dostępności usług elektronicznych mogą skutkować nie tylko niedogodnościami dla obywateli, ale również stratami ekonomicznymi oraz utratą zaufania do elektronicznych form komunikacji z administracją publiczną.

Wzmocnionej ochronie zostały poddane systemy płatnicze obsługujące transakcje finansowe, rozległe bazy danych zawierające informacje osobowe obywateli oraz infrastruktura telekomunikacyjna stanowiąca podstawę funkcjonowania współczesnego społeczeństwa informacyjnego. Te elementy infrastruktury cyfrowej stanowią fundament gospodarki cyfrowej oraz administracji elektronicznej, dlatego ich ochrona przed cyberatakami ma strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego Polski.

Wprowadzenie obu stopni alarmowych stanowi przemyślaną oraz proporcjonalną reakcję polskiego rządu na dynamicznie zmieniającą się sytuację geopolityczną w regionie Europy Środkowo-Wschodniej oraz systematycznie nasilające się działania klasyfikowane jako ataki hybrydowe prowadzone przez Federację Rosyjską oraz Republikę Białorusi przeciwko Polsce oraz pozostałym krajom członkowskim NATO oraz Unii Europejskiej. Te wielowymiarowe działania hybrydowe obejmują szerokie spektrum aktywności wykraczających znacznie poza tradycyjne formy konfliktów zbrojnych, włączając w to zaawansowane cyberataki, systematyczne kampanie dezinformacyjne, sabotaż infrastruktury krytycznej, infiltrację społeczną oraz inne formy niekonwencjonalnych działań wymierzonych w osłabienie spójności społecznej oraz destabilizację państw demokratycznych.

Stopień BRAVO zgodnie z polskimi procedurami antyterrorystycznymi ma wyraźnie prewencyjny charakter oraz jest wprowadzany w sytuacjach zwiększonego oraz przewidywalnego zagrożenia wystąpieniem zdarzeń o potencjalnym charakterze terrorystycznym, przy czym konkretne cele oraz metody potencjalnych ataków nie zostały jeszcze precyzyjnie zidentyfikowane przez służby wywiadowcze oraz kontrwywiadowcze. Stanowi to drugi poziom w obowiązującej w Polsce czterostopniowej skali stopni alarmowych, co oznacza iż władze państwowe oceniają obecne zagrożenie jako poważne oraz wymagające zdecydowanych działań prewencyjnych, choć nie osiągające jeszcze maksymalnego poziomu alertu.

Decyzja premiera uwzględnia również szersze konsekwencje trwającego od lutego 2022 roku konfliktu zbrojnego między Federacją Rosyjską a Ukrainą, który wywiera znaczący wpływ na ogólną sytuację bezpieczeństwa w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej oraz generuje wielorakie dodatkowe zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego Polski jako państwa bezpośrednio graniczącego z terenem działań wojennych. Konflikt ukraiński prowokuje nie tylko potencjalne bezpośrednie zagrożenia militarne, ale również intensyfikuje działania dywersyjne, akcje sabotażowe oraz systematyczne próby destabilizacji społeczeństw oraz gospodarek państw aktywnie wspierających Ukrainę w jej obronie przed rosyjską agresją militarną.

Rząd polski konsekwentnie podkreśla iż rzeczywista skuteczność krajowego systemu działań antyterrorystycznych oraz ochrony przed zagrożeniami hybrydowymi zależy w równym stopniu od profesjonalizmu oraz przygotowania służb bezpieczeństwa, sprawnego funkcjonowania administracji publicznej na wszystkich szczeblach, jak również od aktywnej oraz świadomej postawy obywateli, którzy stanowią niezbędny oraz bardzo istotny element całościowego systemu bezpieczeństwa narodowego współczesnego demokratycznego państwa.

Mieszkańcy Polski otrzymali szczegółowe rekomendacje oraz praktyczne wskazówki dotyczące konieczności zwracania wzmożonej uwagi na nietypowe sytuacje oraz potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa, które mogą zostać zaobserwowane podczas codziennego życia w miejscach publicznych, pracy zawodowej oraz aktywności społecznej. Aktywna postawa obywatelska w zakresie obserwacji oraz zgłaszania podejrzanych sytuacji stanowi najważniejszy element skuteczności systemu wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami bezpieczeństwa publicznego.

Do kategorii sytuacji uznawanych przez służby bezpieczeństwa za wymagające szczególnej uwagi oraz potencjalnego zgłoszenia odpowiednim organom zaliczają się nietypowo zachowujące się osoby, które mogą prowadzić rozpoznanie obiektów strategicznych, fotografować lub filmować obiekty infrastruktury krytycznej, podejmować próby nieautoryzowanego dostępu do miejsc o ograniczonym dostępie lub zadawać szczegółowe pytania dotyczące procedur bezpieczeństwa w obiektach publicznych. Szczególną uwagę należy zwracać na osoby wykonujące niezrozumiałe czynności w pobliżu obiektów wrażliwych oraz wykazujące nadmierne zainteresowanie systemami bezpieczeństwa lub procedurami ewakuacyjnymi.

Przedmioty pozostawione bez adekwatnej opieki w miejscach publicznych, szczególnie w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów użyteczności publicznej, środków komunikacji publicznej, miejsc organizacji wydarzeń społecznych oraz obiektów administracji państwowej stanowią kolejną kategorię zjawisk wymagających natychmiastowego zgłoszenia służbom bezpieczeństwa. Podejrzane mogą być również pojazdy zaparkowane w nietypowych lokalizacjach, pozostawione na dłuższy czas w pobliżu obiektów strategicznych lub znajdujące się w miejscach gdzie planowane są wydarzenia gromadzące większe grupy ludzi.

W przypadku zauważenia jakichkolwiek sytuacji budzących uzasadnione wątpliwości lub podejrzenia dotyczące potencjalnych zagrożeń bezpieczeństwa, obywatele zostali jednoznacznie poproszeni o niezwłoczne powiadomienie adekwatnych służb za pośrednictwem standardowych numerów alarmowych lub poprzez bezpośredni osobisty kontakt z najbliższym posterunkiem policji, strażą gminną lub innymi dostępnymi służbami mundurowymi. Szybka oraz adekwatna reakcja społeczeństwa na potencjalne zagrożenia może w istotny sposób przyczynić się do zapobieżenia realizacji zamachów terrorystycznych oraz ochrony bezpieczeństwa oraz życia innych obywateli.

Wprowadzone na okres letni stopnie alarmowe stanowią jednoznaczny sygnał dla wszystkich służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa, administracji publicznej oraz operatorów infrastruktury krytycznej do zachowania maksymalnej czujności operacyjnej oraz utrzymywania stałej gotowości do reagowania na potencjalne zagrożenia w okresie charakteryzującym się najwyższą aktywnością społeczną oraz gospodarczą. Miesiące letnie tradycyjnie charakteryzują się intensywnym ruchem turystycznym zarówno krajowym jak i międzynarodowym, organizacją licznych wydarzeń kulturalnych, festiwali, koncertów oraz imprez sportowych, co może stwarzać dodatkowe wyzwania operacyjne dla służb bezpieczeństwa oraz wymagać dostosowania procedur do specyfiki sezonu turystycznego.

Fundamentalnym celem wprowadzonych środków bezpieczeństwa jest skuteczna ochrona przed bezpośrednimi zagrożeniami terrorystycznymi oraz jednoznaczna demonstracja gotowości oraz determinacji polskiego państwa do zdecydowanego reagowania na wszelkie próby destabilizacji porządku publicznego, zakłócenia funkcjonowania instytucji demokratycznych lub zagrożenia bezpieczeństwa obywateli. Poprzez systematyczne wzmacnianie wszystkich elementów krajowego systemu bezpieczeństwa narodowego Polska dąży do skutecznego odstraszenia potencjalnych zagrożeń oraz zapewnienia swoim obywatelom trwałego poczucia stabilności oraz bezpieczeństwa w okresie narastających napięć geopolitycznych w regionie europejskim.

Wprowadzone procedury bezpieczeństwa będą podlegać systematycznej oraz bieżącej ocenie skuteczności oraz ewentualnej modyfikacji w zależności od dynamicznego rozwoju sytuacji międzynarodowej, pojawiania się nowych kategorii zagrożeń oraz zmieniających się metod działania stosowanych przez podmioty prowadzące działania hybrydowe przeciwko interesom bezpieczeństwa narodowego Polski. Służby bezpieczeństwa oraz wywiadowcze pozostają w stałym oraz intensywnym kontakcie z odpowiednimi partnerami zagranicznymi w ramach struktur NATO oraz Unii Europejskiej, systematycznie wymieniając informacje operacyjne o potencjalnych zagrożeniach oraz koordynując wielostronne działania mające na celu ochronę wspólnego bezpieczeństwa demokratycznych państw regionu przed działaniami destabilizacyjnymi prowadzonymi przez autorytarne reżimy.