Oszustwa bankowe w Kanadzie: jak się chronić przed coraz sprytniejszymi przestępcami

Według danych z Kanadyjskiego Centrum Przeciwdziałania Nadużyciom Finansowym (Canadian Anti-Fraud Centre), oszustwa bankowe stanowią poważne zagrożenie w Kanadzie. Co tydzień program informacyjny „Go Public” emitowany przez CBC otrzymuje zgłoszenia od osób, którym cyberprzestępcy wyczyścili konta bankowe. Sposoby działania są różne – od podrobionych wiadomości SMS i fałszywych aplikacji bankowych po kradzież danych osobowych czy nieautoryzowane przelewy.

Instytucje finansowe często nie biorą odpowiedzialności za te incydenty, zrzucając winę na klientów.

Claudiu Popa, ekspert w dziedzinie cyberbezpieczeństwa i specjalista ds. oszustw online, wyraża głębokie rozczarowanie taką postawą. Zwraca uwagę, iż banki wydają się bardziej skupione na ochronie własnej reputacji niż na realnym rozwiązaniu problemu.

Popa wyjaśnia, iż hakerzy często wykorzystują rutynowe zachowania użytkowników i luki w systemach zabezpieczeń. Na szczęście istnieje kilka prostych działań, które każdy może podjąć, aby ograniczyć ryzyko padnięcia ofiarą cyberoszustwa.

1. Używaj silnych i niepowtarzalnych haseł

Jednym z kluczowych elementów ochrony jest tworzenie trudnych do złamania haseł. Dobrą praktyką jest ich regularna zmiana – np. raz na kwartał – oraz unikanie powtarzania ich na różnych stronach.

Firma NordPass zajmująca się zarządzaniem hasłami informuje, iż najczęściej używane hasła w Kanadzie w 2025 roku to „123456” oraz „123456789”. Takie proste kombinacje są bardzo łatwe do złamania.

Popa radzi, by nie traktować hasła jak prostego ciągu znaków, ale jak frazę łatwą do zapamiętania – np. cytat z filmu, do którego dodamy własne znaki specjalne, jak w haśle: H@staLaV1staBaby!

Hasło powinno mieć od 15 do 20 znaków i być unikalne dla każdej usługi. Powielanie tego samego hasła w wielu miejscach to powszechny błąd, który ułatwia hakerom dostęp do danych.

Warto także korzystać z menedżera haseł, który umożliwia kopiowanie i wklejanie hasła bez jego manualnego wpisywania. Dzięki temu tzw. keyloggery – czyli złośliwe programy rejestrujące klawiaturę – nie są w stanie go przechwycić.

2. Włącz uwierzytelnianie dwuskładnikowe i powiadomienia z konta

Nawet najlepiej dobrane hasło może nie wystarczyć, jeżeli przestępca pozyska dostęp do konta w inny sposób. Dlatego tak ważne jest stosowanie dwuskładnikowego uwierzytelniania (2FA).

Ten mechanizm polega na tym, iż oprócz hasła użytkownik musi wpisać kod przesłany na telefon lub wygenerowany przez aplikację, by uzyskać dostęp do konta.

Popa przestrzega jednak przed korzystaniem z kodów wysyłanych SMS-em, które mogą zostać przechwycone. Bezpieczniejszym rozwiązaniem jest aplikacja typu Google Authenticator czy Microsoft Authenticator.

Warto też aktywować wszystkie możliwe alerty bankowe – dotyczące logowania, zmian w ustawieniach konta i każdej transakcji.

„Im szybciej zorientujesz się, iż coś jest nie tak, tym większa szansa, iż bank potraktuje sprawę poważnie i podejmie działanie” – podkreśla Popa.

Dziennikarze „Go Public” zapytali pięć największych kanadyjskich banków (BMO, CIBC, RBC, TD i Scotiabank), czy oferują klientom dwuskładnikowe uwierzytelnianie. Wszystkie potwierdziły, ale okazało się, iż oferują jedynie kody SMS, które są mało bezpieczne.

Tylko bank TD ma w swojej ofercie dodatkową formę zabezpieczenia – powiadomienia typu „push” na urządzenie mobilne, co według Popy powinno być standardem.

Ekspert podkreśla też, iż dwuskładnikowe uwierzytelnianie powinno obejmować wszystkie działania online, nie tylko logowanie do bankowości internetowej. Choć żaden z pięciu głównych banków tego nie oferuje, to przynajmniej umożliwiają ustawienie alertów na każdą operację, co pozwala gwałtownie zareagować na oszustwo.

3. Chroń swoje dane osobowe

Popa ostrzega, iż nie zawsze dochodzi do typowego włamania. Czasem przestępcy po prostu manipulują ludźmi, by dobrowolnie ujawnili poufne informacje.

Coraz częściej pojawiają się skomplikowane oszustwa e-mailowe i telefoniczne. Oszuści potrafią podszywać się pod pracowników banku, próbując wyłudzić dane konta czy numer PIN pod pretekstem zabezpieczenia środków.

Nigdy nie podawaj danych logowania, haseł jednorazowych ani żadnych poufnych informacji osobom, które kontaktują się z tobą niespodziewanie – przez telefon, SMS czy e-mail.

W przypadku wątpliwości zawsze należy skontaktować się z bankiem poprzez numer widniejący na jego stronie internetowej lub z tyłu karty. Należy też unikać klikania w linki z podejrzanych wiadomości, ponieważ często prowadzą one do fałszywych stron imitujących bank.

4. Unikaj korzystania z publicznych sieci Wi-Fi do bankowości

Popa ostrzega przed logowaniem się do banku przez otwarte sieci Wi-Fi, np. w kawiarniach. Takie połączenia są szczególnie narażone na przechwycenie danych.

Zamiast tego warto korzystać z bezpieczniejszego połączenia przez dane komórkowe lub dzięki sprawdzonej sieci VPN, która szyfruje przesyłane informacje.

5. Ostrożnie korzystaj z aplikacji bankowych

Chociaż aplikacje mobilne są wygodne, niosą ze sobą pewne ryzyko, szczególnie jeżeli są pobierane z nieautoryzowanych źródeł lub używane na urządzeniach z wieloma niezabezpieczonymi aplikacjami.

Popa radzi, by aplikacje bankowe ściągać wyłącznie z oficjalnych sklepów, takich jak Google Play lub App Store. Jeszcze lepiej, jeżeli możliwe, korzystać z bankowej strony internetowej na bezpiecznej przeglądarce w domu.

Dodatkowe środki ostrożności

Oto kilka dodatkowych działań, które pomogą zwiększyć bezpieczeństwo:

• Regularnie sprawdzaj historię konta i wyciągi bankowe.
• Niszczenie dokumentów finansowych (np. wyciągów, czeków, formularzy) przed ich wyrzuceniem.
• Zabezpiecz urządzenia: aktualizuj oprogramowanie antywirusowe, włącz automatyczne aktualizacje i ustaw blokadę ekranu na wszystkich urządzeniach.

Oszustwa, którym można zapobiec

Cyberprzestępczość może wydawać się przerażająca, ale wiele przypadków da się łatwo uniknąć. Poprawa nawyków związanych z zarządzaniem kontem i urządzeniami może znacząco obniżyć ryzyko.

„Nie mamy wpływu na działania banków”, mówi Popa. „Ale możemy zdecydować, jak bardzo ułatwimy oszustom dostęp do naszych danych”.

Jeśli chcesz, mogę też przygotować skróconą wersję tego tekstu lub infografikę z kluczowymi punktami.