Oficjalne ostrzeżenie! Oszuści uderzają natychmiast, Polacy tracą cały majątek [19.06.2025]

Komisja Nadzoru Finansowego przedstawiła dane, które obnażają dramatyczną skalę zagrożeń cybernetycznych w Polsce, gdzie rok 2024 zapisał się jako okres bezprecedensowego wzrostu oszustw internetowych wymierzonych bezpośrednio w portfele obywateli oraz ich bezpieczeństwo finansowe. Zespół CSIRT KNF zidentyfikował w minionym roku ponad pięćdziesiąt jeden tysięcy niebezpiecznych domen internetowych, co stanowi wzrost o siedemdziesiąt procent w porównaniu z rokiem poprzednim i pokazuje, iż polska cyberprzestrzeń przekształca się w pole minowe pełne pułapek finansowych czyhających na nieświadomych użytkowników sieci.

Fot. Warszawa w Pigułce

Perspektywa historyczna tej eskalacji zagrożeń pozostało bardziej niepokojąca, ponieważ porównanie z rokiem 2021 pokazuje pięciokrotny wzrost liczby oszukańczych stron internetowych z niecałych jedenastu i pół tysiąca do ponad pięćdziesięciu jeden tysięcy w 2024 roku, co oznacza iż cyberprzestępczość w Polsce przechodzi okres eksplozywnego rozwoju wykorzystującego zarówno postęp technologiczny jak i rosnącą cyfryzację życia codziennego Polaków. Ta dynamika wzrostu sugeruje, iż zjawisko nie ma charakteru przejściowego, ale stanowi systematyczną transformację krajobrazu zagrożeń, z którymi muszą zmierzyć się zwykli obywatele korzystający z internetu w celu zakupów, bankowości czy poszukiwania możliwości inwestycyjnych.

Skala problemu staje się jeszcze bardziej widoczna w kontekście ogólnokrajowych statystyk cyberbezpieczeństwa, gdzie domeny zgłoszone przez CSIRT KNF stanowiły ponad połowę wszystkich niebezpiecznych stron wpisanych na listę CERT Polska, co oznacza iż oszustwa finansowe i bankowe dominują w strukturze polskich cyberzagrożeń oraz wskazuje na systematyczne celowanie przestępców w oszczędności i inwestycje obywateli jako główny obiekt ataków. Ten fakt jest szczególnie niepokojący w kontekście rosnącego zainteresowania Polaków inwestowaniem oraz korzystaniem z usług finansowych online, co może oznaczać iż coraz większa część społeczeństwa staje się potencjalnym celem cyberprzestępców.

Analiza struktury wykrytych zagrożeń ujawnia zdecydowaną dominację jednego typu oszustw, ponieważ prawie dziewięćdziesiąt procent wszystkich zgłoszonych przez CSIRT KNF niebezpiecznych domen dotyczyło fałszywych ofert inwestycyjnych, co oznacza iż ponad czterdzieści pięć tysięcy stron internetowych zostało stworzonych wyłącznie w celu wyłudzania pieniędzy od osób poszukujących możliwości pomnażania swoich oszczędności. Ta koncentracja na oszustwach inwestycyjnych nie jest przypadkowa, ale wynika z rosnącej popularności inwestowania wśród Polaków, zwiększonej dostępności platform inwestycyjnych oraz ogólnej tendencji do poszukiwania alternatywnych źródeł dochodu w obliczu inflacji i niepewności ekonomicznej.

Przestępcy wykorzystują wszystkie dostępne kanały dystrybucji swoich oszukańczych treści, szczególnie media społecznościowe, które stały się głównym narzędziem dotarcia do potencjalnych ofiar poprzez targetowane reklamy wykorzystujące dane demograficzne i behawioralne użytkowników do precyzyjnego kierowania ofert na osoby mogące być zainteresowane inwestowaniem. Równie istotnym kanałem są wyniki w wyszukiwarkach internetowych, gdzie oszukańcze strony często pojawiają się na wysokich pozycjach dzięki agresywnym technikom SEO oraz zakupom płatnych reklam, co może wprowadzać w błąd użytkowników ufających pozycji w wynikach wyszukiwania jako wskaźnikowi wiarygodności.

Pozostałe kategorie zagrożeń, choć znacznie mniejsze liczbowo, również zasługują na uwagę ze względu na różnorodność stosowanych metod oraz potencjalne konsekwencje dla ofiar, przy czym fałszywe ankiety i konkursy stanowiły ponad cztery tysiące wykrytych domen i często służą jako punkt wejścia do bardziej złożonych oszustw poprzez wyłudzenie danych osobowych lub nakłonienie do wykonania pozornie niewielkich płatności. Oszustwa związane z usługami kurierskimi i pocztowymi, które objęły ponad pięćset domen, wykorzystują powszechność zakupów online oraz naturalną tendencję do szybkiego reagowania na informacje dotyczące przesyłek, co czyni je szczególnie skutecznymi w okresach wzmożonych zakupów internetowych.

Metody uwiarygodniania oszustw stosowane przez cyberprzestępców pokazują wyrafinowane zrozumienie psychologii społecznej oraz mechanizmów budowania zaufania, gdzie bezprawne wykorzystanie wizerunku znanych polityków w jednej czwartej przeanalizowanych przypadków wskazuje na świadome wykorzystywanie autorytetu oraz rozpoznawalności publicznych postaci do przekonania potencjalnych ofiar o wiarygodności oferowanych inwestycji. Użycie wizerunku celebrytów oraz osób medialnych w czternastu procentach przypadków pokazuje podobną strategię opartą na rozpoznawalności oraz sympatii, którą darzą ich fani i obserwatorzy.

Szczególnie niepokojące jest wykorzystywanie nazw oraz logotypów Spółek Skarbu Państwa w jedenastru procentach oszustw, ponieważ tego typu manipulacja może być szczególnie skuteczna wobec osób starszych oraz mniej doświadczonych w rozpoznawaniu oszustw, które instynktownie ufają instytucjom państwowym oraz mogą nie dostrzegać subtelnych różnic między oryginalną stroną a jej fałszywą kopią. Równie często spotykane są obietnice pomocy w odzyskaniu wcześniej utraconych środków finansowych, co tworzy szczególnie cyniczny rodzaj oszustwa wymierzonego w osoby, które już wcześniej padły ofiarą cyberprzestępców i są szczególnie podatne na manipulacje oferujące nadzieję na odzyskanie straconych pieniędzy.

Rosnąca rola sztucznej inteligencji w tworzeniu oszustw stanowi nowy wymiar zagrożenia, który fundamentalnie zmienia możliwości cyberprzestępców w zakresie tworzenia przekonujących treści wizualnych, tekstowych oraz dźwiękowych zdolnych wprowadzić w błąd choćby ostrożnych i świadomych zagrożeń użytkowników internetu. Technologie deepfake umożliwiają tworzenie realistycznych nagrań wideo z wizerunkami znanych osób, które mogą wydawać się rekomendować oszukańcze inwestycje, co stanowi jakościowy skok w możliwościach manipulacji oraz oznacza, iż tradycyjne metody weryfikacji wiarygodności treści mogą okazać się niewystarczające.

Ewolucja oszustw inwestycyjnych w kierunku coraz większego wyrafinowania oznacza, iż przestępcy już nie ograniczają się do prostych obietnic szybkiego zysku, ale tworzą kompleksowe ekosystemy fałszywych platform inwestycyjnych wyposażone w profesjonalne interfejsy użytkownika, zaawansowane narzędzia analityczne oraz pozornie działające systemy monitorowania inwestycji pokazujące początkowo niewielkie zyski mające na celu wzbudzenie zaufania oraz skłonienie ofiary do wpłacania coraz większych kwot. Te platformy często oferują również materiały edukacyjne, webinary oraz wsparcie klienta, co czyni je praktycznie nieodróżnialnymi od legalnych serwisów finansowych dla przeciętnego użytkownika nieposiadającego specjalistycznej wiedzy o rynkach finansowych.

Oszustwa oparte na fałszywych ankietach i konkursach wykorzystują naturalną skłonność ludzi do uczestnictwa w pozornie łatwych sposobach wygrania atrakcyjnych nagród, gdzie strony często podszywają się pod znane marki oraz oferują wartościowe produkty elektroniczne lub vouchery w zamian za kilka minut wypełniania kwestionariusza, podczas gdy rzeczywistym celem jest wyłudzenie danych osobowych mogących zostać wykorzystane do dalszych ataków lub kradzieży tożsamości. Szczególnie niebezpieczne są przypadki, gdzie ofiara jest proszona o wykonanie mikropłatności rzekomo służącej weryfikacji tożsamości przed odbiorem nagrody, ponieważ może to prowadzić do nieuprawnionego dostępu do konta bankowego lub karty płatniczej.

Cyberprzestępcy wyspecjalizowani w oszustwach związanych z usługami kurierskimi wykorzystują powszechność zakupów online oraz naturalną tendencję do szybkiego reagowania na informacje dotyczące przesyłek, tworząc fałszywe powiadomienia o konieczności dopłaty do paczki lub potwierdzenia danych adresowych, które prowadzą do stron internetowych łudząco przypominających oficjalne witryny znanych firm kurierskich. Te strony są często tak dobrze przygotowane, iż zawierają prawdziwe logotypy, kolory firmowe oraz układ graficzny odpowiadający oryginalnym witrynom, co może skutecznie wprowadzić w błąd choćby doświadczonych użytkowników internetu.

Fałszywe bramki płatności oraz strony podszywające się pod portale społecznościowe, choć stanowiące mniejszą część wykrytych zagrożeń, reprezentują najbardziej bezpośrednie ryzyko dla bezpieczeństwa finansowego użytkowników, ponieważ w pierwszym przypadku prowadzą do natychmiastowej kradzieży danych karty płatniczej lub przekierowania środków na konta przestępców, podczas gdy w drugim przypadku mogą umożliwić przejęcie kontroli nad kontami w mediach społecznościowych, które następnie mogą być wykorzystane do oszustw wobec znajomych ofiary lub do wymuszania okupu za odzyskanie dostępu.

Społeczne konsekwencje tej fali cyberprzestępczości wykraczają daleko poza bezpośrednie straty finansowe poszczególnych ofiar, ponieważ tworzą one klimat nieufności wobec nowych technologii oraz usług finansowych online, co może hamować cyfryzację gospodarki oraz ograniczać dostęp obywateli do nowoczesnych rozwiązań finansowych. Osoby starsze oraz mniej doświadczone technologicznie mogą całkowicie rezygnować z korzystania z bankowości elektronicznej lub zakupów online z obawy przed oszustwami, co może prowadzić do ich wykluczenia cyfrowego oraz ograniczenia możliwości ekonomicznych.

Ekonomiczne konsekwencje rosnącej cyberprzestępczości obejmują nie tylko bezpośrednie straty poniesione przez ofiary oszustw, ale także koszty związane z wzmacnianiem systemów bezpieczeństwa przez banki oraz firmy oferujące usługi online, co może prowadzić do wzrostu opłat oraz ograniczenia dostępności niektórych usług. Instytucje finansowe muszą inwestować znaczne środki w systemy wykrywania oszustw, edukację klientów oraz kompensacje dla ofiar, co ostatecznie przekłada się na koszty ponoszone przez wszystkich użytkowników usług bankowych.

Wpływ na rynek inwestycyjny może być szczególnie znaczący, ponieważ powszechność oszustw inwestycyjnych może zniechęcać obywateli do podejmowania legalnych inwestycji oraz korzystania z licencjonowanych platform inwestycyjnych, co może ograniczać rozwój rynku kapitałowego oraz dostęp przedsiębiorstw do finansowania od inwestorów indywidualnych. Ta sytuacja może również osłabiać konkurencyjność polskiego rynku finansowego w regionie oraz ograniczać możliwości rozwoju innowacyjnych produktów finansowych.

Psychologiczne konsekwencje padnięcia ofiarą oszustwa internetowego często obejmują długotrwały stres, poczucie winy oraz utratę zaufania do własnej zdolności oceny sytuacji, co może prowadzić do całkowitej rezygnacji z korzystania z internetu do celów finansowych oraz izolacji społecznej wynikającej z wstydu związanego z byciem oszukanym. Te efekty mogą być szczególnie dotkliwe dla osób starszych oraz znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, które mogą nie mieć możliwości skorzystania z profesjonalnej pomocy psychologicznej.

Odpowiedź instytucjonalna na rosnące zagrożenia wymaga systemowego podejścia obejmującego nie tylko działania reaktywne polegające na wykrywaniu oraz blokowania oszukańczych stron, ale także proaktywne inicjatywy edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństwa o metodach stosowanych przez cyberprzestępców oraz sposobach ochrony przed nimi. najważniejsze znaczenie ma dotarcie z programami edukacyjnymi do grup szczególnie narażonych na oszustwa, w tym osób starszych, które często stanowią główny cel przestępców ze względu na mniejsze doświadczenie w korzystaniu z nowoczesnych technologii.

Technologiczne rozwiązania problemu cyberbezpieczeństwa powinny obejmować rozwój zaawansowanych systemów sztucznej inteligencji zdolnych do automatycznego wykrywania oszukańczych treści oraz wzorców charakterystycznych dla cyberprzestępców, ale także implementację rozwiązań umożliwiających szybką weryfikację autentyczności stron internetowych oraz komunikatów przez zwykłych użytkowników. Istotne jest również wdrożenie mechanizmów szybkiego reagowania pozwalających na natychmiastowe blokowanie dostępu do oszukańczych stron po ich wykryciu.

Międzynarodowa kooperacja w zwalczaniu cyberprzestępczości staje się koniecznością ze względu na globalny charakter zagrożeń oraz fakt, iż sprawcy często działają spoza terytorium Polski, wykorzystując międzynarodową naturę internetu do unikania odpowiedzialności prawnej. Skuteczna walka z cyberprzestępcami wymaga harmonizacji przepisów prawnych, szybkiej wymiany informacji operacyjnych oraz koordynacji działań organów ścigania na poziomie międzynarodowym.

Długoterminowa strategia przeciwdziałania cyberprzestępczości powinna obejmować także zmiany w systemie edukacji mające na celu włączenie zagadnień cyberbezpieczeństwa do programów nauczania na wszystkich poziomach kształcenia, aby przyszłe pokolenia były lepiej przygotowane do bezpiecznego funkcjonowania w cyfrowym świecie. Równie istotne jest wzmocnienie kompetencji organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości w zakresie cyberprzestępczości, co może wymagać specjalistycznych szkoleń oraz inwestycji w nowoczesne technologie śledcze.

Rola mediów oraz platform internetowych w przeciwdziałaniu oszustwom powinna obejmować nie tylko usuwanie oszukańczych treści, ale także proaktywne działania edukacyjne oraz implementację mechanizmów weryfikacji reklam przed ich publikacją, szczególnie tych dotyczących usług finansowych oraz inwestycyjnych. Platformy społecznościowe powinny również rozważyć wprowadzenie dodatkowych ostrzeżeń dla użytkowników przed kliknięciem w linki prowadzące do zewnętrznych stron oferujących usługi finansowe.

Przedstawione przez CSIRT KNF dane wskazują na potrzebę fundamentalnej zmiany podejścia do cyberbezpieczeństwa w Polsce, gdzie tradycyjne metody reaktywnego reagowania na zagrożenia okazują się niewystarczające wobec skali oraz dynamiki rozwoju cyberprzestępczości. Przyszłość bezpieczeństwa w polskiej cyberprzestrzeni będzie zależała od umiejętności budowania odporności społecznej poprzez edukację, rozwój technologicznych rozwiązań bezpieczeństwa oraz skuteczną współpracę wszystkich interesariuszy w ramach spójnej strategii przeciwdziałania zagrożeniom cybernetycznym.