Odkrywanie tajemnic nepomuckich kapliczek

Od wiosny do października tego roku pracownicy Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie prowadzili badania nad zabytkowymi kapliczkami. Niebawem będzie można zapoznać się z efektem ich prac. – Podczas badań zarejestrowano kilka ciekawych przekazów – mówi tajemniczo Mateusz Soroka z krasnostawskiego muzeum.

Na wstępnym etapie projektu zdecydowano o temacie przewodnim, którym zostały małe obiekty architektury sakralnej poświęcone świętemu Janowi Nepomucenowi. Ten czeski duchowny, żyjący w XIV wieku był wikariuszem arcybiskupa praskiego i spowiednikiem żony władcy Czech, Wacława IV Luksemburczyka. Legenda podaje, iż król, chcąc na Janie wymusić złamanie tajemnicy spowiedzi małżonki poddał go okrutnym torturom, po czym kazał utopić w rzece Wełtawie. Kościół uznał go za męczennika, a jego kult był propagowany głównie przez jezuitów na terenie Czech, Austrii i Polski.

Jan Nepomucen świetnie zaadaptował się w kulturze ludowej, stając się patronem dobrej spowiedzi i świętym chroniącym przed powodziami, co tłumaczy jego częsta obecność na mostach. – Na Ziemi Krasnostawskiej, rozumianej jako obszar w granicach obecnego powiatu, kapliczek nepomuckich występuje trzynaście – mówi Mateusz Soroka z Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie. – Z dwóch spośród nich, w Bończy i Woli Żółkiewskiej, rzeźby zostały skradzione już kilkadziesiąt lat temu. Wszystkie obiekty są murowane, a najstarsze pochodzą z II połowy XVIII wieku – dodaje.

Tylko jedna z kapliczek, w miejscowości Borsuk (gmina Rudnik), nie jest postawiona w bezpośrednim sąsiedztwie wody. W powiecie krasnostawskim występują rzeźby zarówno drewniane, jak i kamienne. – W zasadzie wszystkie są wciąż pod opieką lokalnych społeczności, choć ich religijno-społeczne funkcje powoli ulegają zatarciu, gromadzenie się przy nich na majówki bądź przy poświęceniu pól występuje coraz rzadziej. Podobnie rzecz ma się z przekonaniami lub wierzeniami na ich temat, choć podczas badań zarejestrowano kilka ciekawych przekazów – dodaje Soroka.

Będzie można się z nimi zapoznać już wkrótce, ponieważ w krasnostawskim Muzeum będzie dystrybuowany bezpłatnie folder, stanowiący jeden z efektów przedsięwzięcia. Wszystkie kapliczki zostały sfotografowane i sfilmowane i będzie je można obejrzeć na stronie www.muzeumkrasnystaw.pl. Badania prowadzili pracownicy muzeum, Mateusz Soroka i dr Konrad Grochecki, a ich realizacja była możliwa dzięki dofinansowaniu projektu przez Narodowe Centrum Kultury w ramach programu „EtnoPolska edycja 2024”. (kg)