MFW ostrzega: Polska stoi na krawędzi! „Potrzebne pilne decyzje”

Międzynarodowy Fundusz Walutowy ostrzega, iż bez pilnych reform Polska może stanąć przed poważnymi problemami finansowymi. Rosnący dług, słabnące dochody podatkowe i starzenie się społeczeństwa tworzą mieszankę, która — jak podkreślają eksperci — wymaga szybkich decyzji, zwłaszcza w sprawie wieku emerytalnego i podatków.

Fot. Warszawa w Pigułce

MFW ostrzega Polskę. Wiek emerytalny, podatki i rosnący dług stają się największym problemem gospodarki

Międzynarodowy Fundusz Walutowy zakończył doroczny przegląd gospodarki Polski i przedstawił szereg ostrzeżeń dotyczących sytuacji fiskalnej, demograficznej i rynku pracy. Choć gospodarka rośnie, a realne płace napędzają konsumpcję, eksperci MFW alarmują: bez zdecydowanych reform w najbliższych latach Polska może stanąć przed poważnymi wyzwaniami, które zahamują rozwój i podważą stabilność finansów publicznych.

W opublikowanym oświadczeniu podkreślono, iż w ostatnich kwartałach realny PKB Polski wzrósł o 6 proc. To solidny wynik, napędzany m.in. wzrostem wynagrodzeń i odbudową popytu konsumpcyjnego po okresach spowolnienia. Jednak równocześnie diametralnie pogorszyła się sytuacja budżetowa. Deficyt finansów publicznych należy dziś do najwyższych w Europie, a państwowy dług rośnie szybciej, niż wynika to ze średniej w Unii Europejskiej.

Zdaniem MFW pierwszym i najpilniejszym zadaniem jest zatrzymanie wzrostu zadłużenia. Według wyliczeń Funduszu deficyt powinien zostać ograniczony o 4 proc. PKB do 2030 roku, czyli dwukrotnie bardziej niż zakłada obecny scenariusz rządowy. Dopiero taki poziom konsolidacji budżetowej pozwoliłby ustabilizować zadłużenie na poziomie ok. 70 proc. PKB. Eksperci podkreślają, iż to wciąż dużo, ale bez działań sytuacja mogłaby wymknąć się spod kontroli.

Raport sugeruje także, iż Polska będzie musiała zwiększyć dochody państwa. Wskazano szczególnie na PIT, który generuje aż o 5 punktów procentowych PKB mniej niż średnia unijna. MFW zwrócił też uwagę na duże ubytki w budżecie spowodowane preferencyjnymi stawkami VAT oraz ulgami dotyczącymi nieruchomości — szczególnie w przypadku drugich i trzecich mieszkań. jeżeli podwyżki podatków okażą się politycznie niemożliwe, MFW wymienia alternatywę: ograniczenie sektora publicznego i bardziej precyzyjne kierowanie świadczeń społecznych.

Drugim obszarem wymagającym natychmiastowych działań jest rynek pracy. Fundusz zwraca uwagę, iż Polska ma jeden z najniższych poziomów umiejętności cyfrowych w UE, a udział pracowników w szkoleniach jest poniżej europejskiej średniej. Jednocześnie przy rekordowo niskim bezrobociu urzędy pracy powinny bardziej skupiać się na dopasowaniu kwalifikacji do potrzeb rynku niż na samej rejestracji bezrobotnych. MFW zachęca także do zmniejszenia liczby zawodów regulowanych, bo Polska ma tu najwyższy wynik w całej Unii.

Najbardziej wybuchowym społecznie punktem zaleceń jest podnoszenie wieku emerytalnego. Według Funduszu Polska — podobnie jak reszta Europy — odczuje w najbliższych dekadach konsekwencje starzenia się społeczeństwa. Bez reform rynek pracy będzie kurczyć się szybciej, a system emerytalny znajdzie się pod rosnącą presją. MFW wskazuje, iż niezbędne może być stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego, zwiększenie udziału imigrantów w rynku pracy oraz zachęty dla osób nieaktywnych zawodowo, aby wracały do pracy w niepełnym wymiarze godzin.

Fundusz pozytywnie ocenia ostatnie zmiany w polskich przepisach dotyczących finansów publicznych, w tym wzmocnienie tzw. stabilizującej reguły wydatkowej oraz powołanie przewodniczącego nowej Rady Fiskalnej. MFW podkreśla jednak, iż ciało to musi pozostać w pełni niezależne i odpowiednio finansowane, aby faktycznie patrzyło rządowi na ręce.

Raport MFW to nie tylko diagnoza, ale przede wszystkim sygnał ostrzegawczy. Polska gospodarka rośnie, ale fundamenty fiskalne stają się coraz słabsze. Według ekspertów najbliższe lata będą decydujące — to wtedy państwo musi zdecydować, w jakim kierunku pójdzie system podatkowy, rynek pracy i polityka emerytalna.