Masowe kontrole użytkowników popularnych serwisów. Fiskus rozsyła zawiadomienia

Polska Krajowa Administracja Skarbowa przygotowuje się do przeprowadzenia kontroli, która może objąć choćby trzysta tysięcy obywateli korzystających z popularnych platform internetowych.

Fot. Warszawa w Pigułce

Ta masowa akcja kontrolna, której skala przewyższa wszystkie dotychczasowe działania fiskusa w sferze cyfrowej, jest bezpośrednią konsekwencją wdrożenia europejskiej dyrektywy DAC7, która zobowiązała platformy internetowe takie jak Allegro, OLX, Vinted, Booking czy AirBnB do systematycznego przekazywania szczegółowych informacji o transakcjach wszystkich swoich użytkowników bezpośrednio do organów podatkowych, tworząc tym samym najpełniejszą w historii bazę danych o internetowej aktywności ekonomicznej polskich obywateli.

Rewolucyjna zmiana w sposobie nadzoru fiskalnego nad internetowym handlem wynika z fundamentalnego przekształcenia podejścia europejskich administracji skarbowych do opodatkowania gospodarki cyfrowej, które przez dekady pozostawało w znacznej mierze poza kontrolą tradycyjnych mechanizmów poboru podatków, tworząc gigantyczną szarą strefę obejmującą miliony transakcji realizowanych codziennie przez obywateli wszystkich państw Unii Europejskiej.

Dyrektywa DAC7, która weszła w życie na początku dwadzieśty dwudziestego czwartego roku, stanowi część szerszego pakietu legislacyjnego mającego na celu wyeliminowanie luk podatkowych w gospodarce cyfrowej oraz zapewnienie sprawiedliwego opodatkowania wszystkich form działalności ekonomicznej, niezależnie od tego, czy realizowane są one w tradycyjnych kanałach handlowych czy w przestrzeni internetowej charakteryzującej się dotychczas znaczną swobodą fiskalną.

Praktyczne konsekwencje wdrożenia nowych przepisów o wymianie informacji podatkowych są dramatyczne dla setek tysięcy polskich użytkowników platform internetowych, którzy przez lata prowadzili różnorodną działalność sprzedażową czy usługową w przekonaniu, iż ich transakcje pozostają niewidoczne dla organów skarbowych i nie podlegają obowiązkowi rozliczenia w rocznych zeznaniach podatkowych.

Wszystkie główne platformy internetowe działające na polskim rynku zostały zobowiązane do przekazania Krajowej Administracji Skarbowej kompletnych danych dotyczących swoich użytkowników za dwadzieścia dwudziesty trzeci rok już w styczniu dwadzieśty dwudziestego czwartego roku, a analogiczne informacje za dwadzieśty dwudziesty czwarty rok trafiły do polskiego fiskusa w styczniu dwadzieśty dwudziestego piątego roku, tworząc bezprecedensową bazę danych obejmującą szczegółowe informacje o milionach transakcji, kwotach obrotu, częstotliwości sprzedaży oraz identyfikacji wszystkich uczestników internetowego handlu w Polsce.

Skala planowanej operacji kontrolnej przewyższa wszystkie dotychczasowe działania polskiej administracji skarbowej w sferze kontroli indywidualnych podatników i obejmuje przesłanie oficjalnych zawiadomień do choćby trzechset tysięcy osób, w tym około stu siedemdziesięciu siedmiu tysięcy prywatnych sprzedających, którzy wykorzystywali różnorodne platformy internetowe do generowania dodatkowych dochodów bez odpowiedniego rozliczenia podatkowego.

Ta gigantyczna operacja administracyjna wymaga zaangażowania setek urzędników skarbowych w całym kraju oraz wykorzystania zaawansowanych systemów informatycznych do analizy ogromnych ilości danych przekazanych przez platformy internetowe, co czyni ją jedną z najbardziej kompleksowych akcji fiskalnych w nowoczesnej historii Polski. Pierwsze oficjalne pisma od organów skarbowych mogą trafić do podejrzanych o uchylanie się od opodatkowania internetowych sprzedawców już w najbliższych tygodniach, inicjując tym samym proces, który może trwać wiele miesięcy i obejmować szczegółową weryfikację tysięcy indywidualnych przypadków.

Podstawą prawną dla planowanych kontroli jest nie tylko obowiązek rozliczenia dochodów z działalności gospodarczej, ale także szerszy obowiązek podatkowy dotyczący wszystkich form przychodów uzyskiwanych przez polskich rezydentów podatkowych, niezależnie od sposobu ich generowania czy wysokości osiąganych kwot.

Wbrew powszechnemu przekonaniu wielu internetowych sprzedawców, opodatkowaniu podlegają nie tylko regularne, biznesowe transakcje sprzedaży, ale także sporadyczne sprzedaże rzeczy osobistych, jeżeli tylko przekraczają określone progi ilościowe czy wartościowe, a także wszystkie formy działalności usługowej realizowanej za pośrednictwem platform internetowych, w tym wynajem krótkoterminowy poprzez Booking czy AirBnB, sprzedaż manualnie robionych przedmiotów, korepetycje online czy jakiekolwiek inne usługi oferowane za wynagrodzenie w przestrzeni cyfrowej.

Kluczowym parametrem determinującym obowiązek podatkowy dla użytkowników platform internetowych jest w tej chwili próg miesięczny wynoszący dokładnie trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i pięćdziesiąt groszy brutto, co stanowi siedemdziesiąt pięć procent aktualnego minimalnego wynagrodzenia w Polsce i oznacza, iż wszyscy sprzedawcy internetowi, którzy w którymkolwiek miesiącu dwadzieśty dwudziestego trzeciego czy dwadzieśty dwudziestego czwartego roku przekroczyli tę kwotę łącznych przychodów ze wszystkich platform, automatycznie podlegają obowiązkowi rejestracji działalności gospodarczej oraz rozliczenia podatku dochodowego od całości uzyskanych przychodów.

Ten próg jest znacznie niższy niż oczekiwania większości internetowych sprzedawców i obejmuje nie tylko regularne transakcje sprzedaży towarów, ale także wszystkie formy usług świadczonych za pośrednictwem platform cyfrowych, co oznacza, iż choćby osoby, które uznawały swoją aktywność za marginalną czy hobbystyczną, mogą znaleźć się w grupie zobowiązanych do retrospektywnego rozliczenia podatków za poprzednie lata.

Procedura kontrolna, która zostanie uruchomiona wobec podejrzanych o uchylanie się od opodatkowania użytkowników platform internetowych, będzie przebiegać według ściśle określonego harmonogramu dającego kontrolowanym osobom ograniczone możliwości samodzielnego uregulowania swojej sytuacji podatkowej przed wszczęciem formalnego postępowania kontrolnego.

Po otrzymaniu oficjalnego zawiadomienia od organu skarbowego, podatnicy będą mieli dokładnie czternaście dni kalendarzowych na samodzielne skorygowanie swoich zeznań podatkowych za odpowiednie lata oraz uregulowanie wszelkich zaległości podatkowych wraz z odsetkami naliczonymi od dnia, w którym podatek powinien był zostać zapłacony. Ten dwutygodniowy termin jest niepodlegający przedłużeniu i jego przekroczenie automatycznie skutkuje wszczęciem formalnego postępowania kontrolnego, które może obejmować szczegółową analizę wszystkich transakcji podatnika, żądanie dokumentacji księgowej oraz nalożenie dodatkowych sankcji finansowych za uchylanie się od obowiązków podatkowych.

Konsekwencje finansowe retrospektywnego rozliczenia podatków od internetowej sprzedaży mogą być dramatyczne dla tysięcy polskich użytkowników platform cyfrowych, szczególnie tych, którzy przez ostatnie lata traktowali swoją internetową aktywność jako dodatkowe, nieopodatkowane źródło dochodu i wydawali uzyskane środki na bieżące potrzeby bez odkładania rezerw na ewentualne zobowiązania podatkowe.

Osoby, które będą zmuszone do rejestracji działalności gospodarczej z datą wsteczną, będą musiały nie tylko zapłacić podatek dochodowy od całości uzyskanych przychodów, ale także uiścić składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne za cały okres prowadzenia niezarejestrowanej działalności, a dodatkowo ponieść koszty odsetek ustawowych naliczanych od dnia, w którym poszczególne zobowiązania powinny były zostać uregulowane. W przypadku osób, które przez kilka lat prowadziły intensywną sprzedaż internetową bez rozliczenia podatkowego, łączne zobowiązania mogą sięgać dziesiątek tysięcy złotych, tworząc poważne problemy finansowe dla gospodarstw domowych, które nie przygotowały się na takie wydatki.

Szczególnie narażeni na wysokie doregulowania podatkowe są użytkownicy platform wynajmu krótkoterminowego, takich jak Booking czy AirBnB, którzy w ostatnich latach intensywnie wykorzystywali boom turystyczny w polskich miastach do generowania znacznych dodatkowych dochodów z wynajmu swoich mieszkań czy pokoi bez odpowiedniego rozliczenia podatkowego.

Działalność tego typu charakteryzuje się zwykle wysokimi miesięcznymi przychodami, szczególnie w okresie letnim czy podczas dużych wydarzeń kulturalnych lub sportowych, co oznacza, iż właściciele wynajmujący swoje nieruchomości przez platformy internetowe często wielokrotnie przekraczali miesięczny próg wymagający rejestracji działalności gospodarczej, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji podatkowych swojej aktywności. Dodatkowo, przychody z wynajmu krótkoterminowego podlegają nie tylko podatkowi dochodowemu, ale także mogą generować obowiązki w zakresie podatku VAT, jeżeli łączne roczne obroty przekroczyły próg rejestracji jako podatnik tego podatku.

Strategia komunikacyjna Krajowej Administracji Skarbowej w związku z planowaną operacją kontrolną skupia się na zachęcaniu podatników do dobrowolnego uregulowania swojej sytuacji podatkowej przed otrzymaniem oficjalnego zawiadomienia, co może znacząco zmniejszyć finansowe konsekwencje uchylania się od opodatkowania i pozwolić na uniknięcie dodatkowych sankcji przewidzianych dla przypadków uporczywego uchylania się od obowiązków podatkowych. Eksperci prawni i doradcy podatkowi jednogłośnie zalecają wszystkim użytkownikom platform internetowych, którzy podejrzewają, iż mogli przekroczyć progi opodatkowania w poprzednich latach, aby jak najszybciej skonsultowali się z profesjonalistami i rozważyli złożenie korekt swoich zeznań podatkowych przed otrzymaniem oficjalnego wezwania od urzędu skarbowego. Taka proaktywna postawa może nie tylko zmniejszyć wysokość odsetek i potencjalnych kar, ale także zademonstrować dobrą wolę podatnika, co może być wzięte pod uwagę przez organy skarbowe przy określaniu wysokości ewentualnych sankcji.

Technologiczne aspekty planowanej operacji kontrolnej wykorzystują najnowocześniejsze systemy analizy danych oraz algorytmy sztucznej inteligencji do identyfikacji wzorców transakcyjnych wskazujących na prowadzenie niezarejestrowanej działalności gospodarczej czy systematyczne uchylanie się od obowiązków podatkowych. Krajowa Administracja Skarbowa dysponuje w tej chwili narzędziami informatycznymi umożliwiającymi automatyczne porównywanie danych otrzymanych od platform internetowych z informacjami zawartymi w złożonych zeznaniach podatkowych, co pozwala na szybką identyfikację rozbieżności oraz przypadków całkowitego pominięcia dochodów z internetowej sprzedaży w rozliczeniach podatkowych. Te zaawansowane systemy analityczne mogą również identyfikować powiązania między różnymi platformami internetowymi używanymi przez tego samego sprzedawcę, co pozwala na uzyskanie kompletnego obrazu skali jego internetowej aktywności ekonomicznej.

Międzynarodowy kontekst polskiej operacji kontrolnej pokazuje, iż podobne działania są jednocześnie podejmowane przez administracje skarbowe w całej Unii Europejskiej, które wykorzystują dane otrzymane w ramach dyrektywy DAC7 do walki z szarą strefą w gospodarce cyfrowej i zapewnienia sprawiedliwego opodatkowania wszystkich form działalności ekonomicznej. Kraje takie jak Niemcy, Francja czy Holandia już przeprowadziły podobne kampanie kontrolne wobec użytkowników platform internetowych, osiągając znaczące zwiększenie wpływów budżetowych oraz skutecznie zniechęcając obywateli do prowadzenia niezarejestrowanej działalności gospodarczej w przestrzeni cyfrowej. Doświadczenia tych państw pokazują, iż systematyczne kontrole użytkowników platform internetowych mogą przynieść budżetowi państwa miliardy euro dodatkowych wpływów oraz znacząco zwiększyć przestrzeganie przepisów podatkowych w sektorze gospodarki cyfrowej.

Długoterminowe konsekwencje wprowadzenia systematycznego nadzoru fiskalnego nad platformami internetowymi wykraczają daleko poza bieżące kontrole i obejmują fundamentalną zmianę krajobrazu polskiej gospodarki cyfrowej, która będzie musiała dostosować się do nowej rzeczywistości pełnej transparentności podatkowej i braku możliwości prowadzenia jakiejkolwiek działalności ekonomicznej w szarej strefie. Użytkownicy platform internetowych będą musieli na bieżąco monitorować swoje obroty i natychmiast rejestrować działalność gospodarczą po przekroczeniu progów opodatkowania, a także systematycznie rozliczać wszystkie swoje przychody w miesięcznych czy kwartalnych zeznaniach podatkowych. Ta nowa rzeczywistość może doprowadzić do znacznego spadku aktywności na platformach internetowych wśród osób, które dotychczas traktowały internetową sprzedaż jako sposób na uzyskanie dodatkowych, nieopodatkowanych dochodów, ale jednocześnie może zwiększyć profesjonalizację internetowego handlu oraz poprawić konkurencyjność uczciwych przedsiębiorców.

Praktyczne wskazówki dla użytkowników platform internetowych, którzy mogą zostać objęci planowanymi kontrolami, obejmują przede wszystkim konieczność zebrania kompletnej dokumentacji wszystkich transakcji przeprowadzonych w poprzednich latach, w tym zapisów konwersacji z kupującymi, potwierdzeń płatności, faktur za zakup sprzedawanych przedmiotów oraz wszelkich innych dokumentów mogących potwierdzić charakter i skalę prowadzonej działalności. Równie ważne jest przygotowanie kalkulacji miesięcznych obrotów za wszystkie okresy potencjalnie objęte kontrolą oraz skonsultowanie się z doradcą podatkowym w celu określenia optymalnej strategii postępowania w przypadku otrzymania zawiadomienia od organu skarbowego. Osoby, które zdecydują się na dobrowolne uregulowanie swojej sytuacji podatkowej, powinny pamiętać o konieczności złożenia korekty zeznania podatkowego oraz rejestracji działalności gospodarczej z datą wsteczną, jeżeli okaże się to konieczne.

Przyszłość polskiego internetowego handlu będzie charakteryzować się znacznie większą przejrzystością fiskalną oraz systematycznym monitorowaniem wszystkich transakcji przez organy skarbowe, co oznacza definitywny koniec ery nieformalnej gospodarki cyfrowej i wprowadzenie pełnej odpowiedzialności podatkowej za wszelkie formy internetowej aktywności ekonomicznej. Platformy internetowe będą musiały nie tylko przekazywać dane o swoich użytkownikach do organów skarbowych, ale także edukowć ich o obowiązkach podatkowych oraz zapewniać narzędzia ułatwiające rozliczenie podatków od uzyskanych przychodów. Ta ewolucja w kierunku pełnej formalizacji gospodarki cyfrowej może początkowo zmniejszyć atrakcyjność internetowej sprzedaży dla wielu użytkowników, ale długoterminowo powinna doprowadzić do stworzenia bardziej uczciwego i transparentnego środowiska konkurencji, w którym wszyscy uczestnicy rynku będą działać na równych zasadach podatkowych.