Każdy senior powinien to wiedzieć. ZUS wysyła ostrzeżenia

10 godzin temu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał pilne ostrzeżenie dla emerytów i rencistów. Przestępcy masowo podszywają się pod pracowników ZUS, by wyłudzać dane osobowe i pieniądze. Milion seniorów już padło ofiarą podobnych oszustw.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Oszuści nie próżnują – opracowali wyrafinowane metody wykorzystujące zaufanie Polaków do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS ostrzega, iż przestępcy stosują coraz bardziej przekonujące techniki manipulacji, by wyłudzać dane osobowe, numery kont bankowych i pieniądze od nieświadomych ofiar.

ZUS nigdy nie prosi o dane przez telefon

Rzecznik ZUS Karol Poznański apeluje do Polaków o ostrożność: „Oszuści stosują coraz bardziej wyrafinowane technicznie i psychologicznie metody perswazji, a ich katalog rośnie praktycznie każdego dnia. Dlatego ściśle współpracujemy z policją i innymi instytucjami zwalczającymi cyberprzestępczość wymierzoną w osoby starsze.”

ZUS przypomina najważniejszą zasadę: prawdziwi pracownicy Zakładu nigdy nie proszą o podanie danych przez SMS, e-mail, telefon lub media społecznościowe. Nie wysyłają linków do logowania, nie proponują inwestycji i nie wysyłają do domów nieumówionych pracowników.

Jeśli ktoś otrzymał wiadomość lub telefon od rzekomego ZUS-u, powinien nie odpowiadać, nie klikać w linki i nie podawać żadnych danych – ani PESEL, ani numeru konta. Zamiast tego należy skontaktować się bezpośrednio z ZUS pod numerem infolinii 22 560 16 00.

Cztery główne metody oszustów

Eksperci ZUS zidentyfikowali cztery najczęstsze sposoby oszustw wykorzystujących wizerunek Zakładu:

Fałszywe wiadomości elektroniczne – oszuści wysyłają e-maile lub SMS-y udające korespondencję z ZUS. W wiadomości znajduje się zachęta do kliknięcia w załączony link lub otwarcia podejrzanego pliku. To powoduje pobranie złośliwego systemu lub przekierowanie na stronę, gdzie ofiara ma podać swoje dane osobowe.

Telefony od „pracowników ZUS” – dzwoniący podaje się za urzędnika i proponuje pomoc w wypełnieniu wniosku przez telefon lub skorygowanie informacji na koncie. W rzeczywistości chodzi o pozyskanie różnego rodzaju danych klientów ZUS, w tym numerów PESEL i kont bankowych.

Wizyty domowe fałszywych pracowników – to najstarsza metoda, ale wciąż skuteczna. Oszust udaje pracownika ZUS i pod pozorem badania lekarskiego lub pomocy w wypełnianiu wniosku wchodzi do mieszkania. W rzeczywistości ma na celu okradzenie ofiary lub wyłudzenie danych.

Fałszywe reklamy inwestycyjne – najnowsza metoda to reklamy w mediach społecznościowych zachęcające do udziału w „nowym projekcie emerytalnym”. Oszuści mamią ofiary emeryturą w wieku 50 lat lub zwiększeniem już pobieranego świadczenia.

Straty sięgają 100 milionów złotych rocznie

Skala problemu jest ogromna. Według danych Stowarzyszenia MANKO – Głos Seniora ponad milion polskich seniorów zgłosiło próbę oszustwa lub kradzież. Co roku przestępcy wyciągają podstępem z kont i kieszeni starszych osób ponad 100 milionów złotych.

Seniorzy są szczególnie narażeni na tego typu przestępstwa. Często charakteryzują się większym zaufaniem do instytucji publicznych oraz mniejszą znajomością nowoczesnych technologii. Dodatkowo osoby zbliżające się do emerytury mogą doświadczać stresu związanego z niepewnością finansową, więc chętniej słuchają obietnic szybkich zysków.

CERT Polska odnotował w 2023 roku ponad 80 tysięcy incydentów bezpieczeństwa związanych z oszustwami internetowymi. To więcej niż w roku poprzednim, co pokazuje skalę narastającego problemu.

Oszuści wykorzystują każdy kanał komunikacji

Przestępcy nie ograniczają się do jednej metody ataku. Systematycznie bombardują Polaków fałszywymi wiadomościami przez wszystkie dostępne kanały – od klasycznych e-maili po nowoczesne aplikacje komunikacyjne jak Messenger, WhatsApp czy Telegram.

Równocześnie prowadzą kampanie telefoniczne, podczas których wyspecjalizowani manipulatorzy wykorzystują techniki psychologicznego nacisku dopasowane do mentalności osób starszych. Niektóre grupy przestępcze prowadzą choćby rekonesans społeczny, zbierając informacje o potencjalnych ofiarach z mediów społecznościowych.

W mediach społecznościowych pojawiają się setki fałszywych profili podszywających się pod oficjalne konta ZUS. Te spreparowane strony rozpowszechniają materiały reklamowe obiecujące rewolucyjne możliwości inwestycyjne lub dramatyczne zwiększenie wysokości pobieranych świadczeń.

Jak rozpoznać prawdziwą komunikację z ZUS

ZUS przypomina, jak wygląda prawdziwa komunikacja z Zakładem:

Oficjalne pisma przychodzą tylko pocztą tradycyjną na adres zamieszkania
ZUS może dzwonić, ale nigdy nie prosi przez telefon o dane osobowe czy finansowe
Wszystkie ważne informacje są dostępne na oficjalnej stronie www.zus.pl
Pracownicy ZUS mogą odwiedzić klienta w domu tylko w jednym przypadku – podczas kontroli wypłaty zasiłku chorobowego, i zawsze z wcześniejszym powiadomieniem

Oszuści często potrafią zmienić nazwę nadawcy w wiadomościach, żeby udawała adres instytucji. Mogą też używać języka urzędowego i powoływać się na zmiany w prawie, tworząc sztuczną presję czasową.

Co robić w przypadku podejrzenia oszustwa

ZUS wydał jasne wytyczne postępowania:

Nie reaguj na podejrzane wiadomości – nie odpowiadaj, nie klikaj w linki i nie pobieraj załączników z nieznanego źródła. Nie wierz w reklamy szybkiego i łatwego zysku.

Zweryfikuj informacje – jeżeli masz wątpliwości co do otrzymanej wiadomości lub tożsamości osoby podającej się za pracownika ZUS, skontaktuj się z najbliższą placówką Zakładu lub infolinią (tel. 22 560 16 00, e-mail: [email protected]).

Zgłoś oszustwo – jeżeli podejrzewasz oszustwo lub stałeś się jego ofiarą, zgłoś to na policję. Oszustwa są ścigane z urzędu, a wyłudzenie pieniędzy zagrożone jest karą od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności.

Każdy przypadek próby wyłudzenia danych warto zgłosić również do CERT Polska, które zajmuje się incydentami cyberbezpieczeństwa.

Zastrzeż swój PESEL

Jedną z najskuteczniejszych metod ochrony przed konsekwencjami wyłudzenia danych jest zastrzeżenie numeru PESEL. jeżeli numer jest zastrzeżony, przestępcy nie będą mogli wykorzystać go do zaciągnięcia pożyczek czy kredytów w imieniu ofiary.

Zastrzeżenie PESEL można dokonać online, przez telefon lub osobiście w urzędzie. To prosty zabieg, który może uchronić przed poważnymi konsekwencjami finansowymi w przypadku wyłudzenia danych osobowych.

Edukacja jako najlepsza obrona

Świadomość problemu rośnie dzięki działaniom edukacyjnym różnych organizacji. Stowarzyszenie MANKO – Głos Seniora prowadzi program „Stop manipulacji. Nie daj się oszukać”, który ma na celu edukację seniorów w zakresie rozpoznawania oszustw.

Policja i organizacje zajmujące się cyberbezpieczeństwem intensyfikują działania prewencyjne. Regularne ostrzeżenia o nowych metodach oszustów i instrukcje bezpieczeństwa pojawiają się na stronach internetowych i w mediach.

Ważna jest też rola rodzin w edukowaniu starszych członków o zagrożeniach i metodach ochrony. Młodsze pokolenia powinny cierpliwie wyjaśniać zasady bezpiecznego korzystania z technologii i komunikacji.

Oszuści nie ustają w działaniach

Problem nie maleje – przeciwnie, metody oszustów stają się coraz bardziej wyrafinowane. Wykorzystują aktualną sytuację polityczną i społeczną, by budować wiarygodne scenariusze. Mogą powoływać się na nowe świadczenia, zmiany w prawie emerytalnym czy aktualne problemy gospodarcze.

ZUS podkreśla, iż walka z oszustami to proces ciągły wymagający współpracy wszystkich. Każde zgłoszenie próby oszustwa pomaga służbom w identyfikacji nowych metod i ostrzeganiu innych potencjalnych ofiar.

Rzecznik ZUS apeluje: „Wysyłane przez przestępców fałszywe wiadomości to nie tylko działanie na szkodę klientów, ale także Zakładu. Niszczy to zaufanie do instytucji, które latami budowaliśmy.”

Najważniejsze to pamiętać: gdy coś wydaje się zbyt piękne, by było prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest. ZUS nigdy nie oferuje cudów i zawsze wymaga oficjalnych procedur w bezpiecznych warunkach.

Źródła: