Dzwoni tajemniczy telefon. Prosi o dodanie do znajomych

Przestępcy wykorzystują automatyczne połączenia telefoniczne, by nakłonić potencjalne ofiary do kontaktu przez popularne komunikatory, takie jak WhatsApp. Do naszej redakcji również zadzwonił telefon z intrygującą wiadomością.

Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.

Mechanizm działania oszustwa jest prosty, ale skuteczny. Ofiara otrzymuje automatyczne połączenie, w którym syntetyczny głos przekazuje komunikat: „Dodaj mnie do WhatsApp, mam ci coś ważnego do powiedzenia”. To krótkie, ale intrygujące przesłanie ma na celu wzbudzić ciekawość odbiorcy i skłonić go do podjęcia dalszych kroków. Niebezpieczeństwo takiego podejścia polega na tym, iż jeżeli użytkownik faktycznie doda nieznany numer do kontaktów i rozpocznie rozmowę przez WhatsApp, może paść ofiarą jednego z wielu schematów oszustwa.

Wśród taktyk stosowanych przez cyberprzestępców można wyróżnić kilka popularnych schematów. Jednym z nich są wiadomości „do mamy”, gdzie oszuści podszywają się pod dziecko, twierdząc, iż zmieniło numer telefonu. Proszą o pilne wsparcie finansowe, najczęściej na zakup nowego telefonu. Innym groźnym schematem są fałszywe relacje, gdzie przestępcy nawiązują emocjonalną więź z ofiarą, by następnie wyłudzić znaczne sumy pieniędzy. Policja odnotowała przypadek, gdzie kobieta straciła w ten sposób prawie 180 tysięcy złotych. Często spotykane są również prośby o kod BLIK, gdzie oszuści, podszywając się pod znajomych lub rodzinę, proszą o pilne udostępnienie kodu, tłumacząc to nagłą potrzebą finansową.

Skuteczność tych metod opiera się na wykorzystaniu ludzkich emocji – ciekawości, strachu o bliskich czy chęci pomocy. Oszuści grają na tych uczuciach, tworząc presję czasu i poczucie pilności, co utrudnia racjonalne myślenie. To sprawia, iż choćby osoby zwykle ostrożne mogą dać się złapać w pułapkę.

Aby uchronić się przed tego typu oszustwami, najważniejsze jest zachowanie czujności. Nie należy dodawać nieznanych numerów do kontaktów ani odpowiadać na podejrzane wiadomości. W przypadku prośby o pomoc finansową, zawsze należy weryfikować tożsamość osoby proszącej, kontaktując się z nią przez znane, pewne kanały. Ważne jest również regularne informowanie rodziny i znajomych, szczególnie osób starszych, o nowych metodach oszustw. Warto też korzystać z aplikacji do filtrowania połączeń i blokowania podejrzanych numerów.

Oszustwa tego typu stanowią rosnący problem, a świadomość ich istnienia jest kluczowa dla ochrony przed potencjalnymi stratami finansowymi. Cyberprzestępcy stają się coraz bardziej wyrafinowani w swoich metodach, dlatego nieustanna czujność i edukacja w zakresie bezpieczeństwa online są niezbędne. Pamiętajmy, iż w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lepiej jest zignorować podejrzaną wiadomość lub połączenie, niż narazić się na potencjalne straty finansowe lub emocjonalne.

Jak ustrzec się przed oszustwem?

Oszustwa telefoniczne oraz oszustwa „na wnuczka” lub „na dziecko” są coraz częściej spotykanymi formami wyłudzania pieniędzy, zwłaszcza od osób starszych. Aby się przed nimi uchronić, warto zastosować kilka sprawdzonych zasad:

• Nigdy nie podawaj danych osobowych przez telefon – nie udostępniaj przez telefon swojego numeru PESEL, numeru konta bankowego, ani żadnych innych wrażliwych informacji, choćby jeżeli rozmówca przedstawia się jako pracownik banku, urzędu czy policjant.
• Zawsze weryfikuj tożsamość rozmówcy – jeśli rozmówca twierdzi, iż jest członkiem rodziny (np. wnuczkiem) i prosi o pieniądze, zakończ rozmowę i skontaktuj się bezpośrednio z tą osobą, korzystając z numeru, który posiadasz. Nigdy nie przekazuj pieniędzy na podstawie samej rozmowy telefonicznej.
• Zasada „czystego telefonu” – nie podejmuj żadnych działań finansowych ani nie przekazuj pieniędzy w trakcie rozmowy telefonicznej. W oszustwach „na wnuczka” oszuści często naciskają, aby działać natychmiast, co zwiększa szanse na podjęcie impulsywnej decyzji.
• Ostrożność wobec niespodziewanych telefonów od banku czy policji – oszuści często podszywają się pod instytucje zaufania publicznego, twierdząc, iż np. doszło do nieautoryzowanej transakcji na twoim koncie. W takiej sytuacji warto zakończyć rozmowę i samodzielnie skontaktować się z daną instytucją, korzystając z oficjalnych kanałów.
• Nie korzystaj z linków czy aplikacji przesyłanych przez rozmówcę – nigdy nie instaluj żadnych aplikacji ani nie klikaj w linki przesyłane w wiadomościach SMS lub e-mailach od nieznanych osób. Oszuści często wykorzystują takie metody do przejęcia kontroli nad telefonem lub komputerem.
• Edukacja i rozmowa z bliskimi – rozmawiaj ze starszymi członkami rodziny o metodach oszustów. Świadomość tego, iż mogą stać się celem oszustwa, jest kluczowa. Zachęcaj do ostrożności, szczególnie w sytuacjach, w których ktoś prosi o pieniądze pod pretekstem nagłych sytuacji rodzinnych.
• Zgłaszaj podejrzane telefony – jeśli podejrzewasz, iż padłeś ofiarą oszustwa lub ktoś próbował wyłudzić od ciebie pieniądze, natychmiast zgłoś sprawę na policję. Oszuści często operują w zorganizowanych grupach, więc każde zgłoszenie może pomóc w ich zatrzymaniu.