Dziesiątki tysięcy kontroli skarbowych. Urzędy Skarbowe dostają donosy

Urzędy skarbowe w Polsce mierzą się z falą tak zwanych zgłoszeń sygnalnych – nieformalnych donosów na osoby podejrzewane o nieprawidłowości podatkowe. Według danych, do których dotarł dziennik „Fakt”, w 2023 roku do fiskusa wpłynęło aż 46 tysięcy takich zgłoszeń.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Analiza zgłoszeń sygnalnych pokazuje, iż donosy składają głównie osoby mające bezpośredni kontakt z podejrzewanymi o nieprawidłowości – klienci sklepów, kontrahenci przedsiębiorców czy pracownicy. Znaczącą grupę stanowią też członkowie rodzin, na przykład byli małżonkowie. Jak zauważa Michał Deruś, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej z Lublina, to dowód na różnorodność kontekstów społecznych i gospodarczych, w których dochodzi do zgłaszania nieprawidłowości, a także na złożoność emocji temu towarzyszących.

Najczęstsze donosy

Wśród najczęściej zgłaszanych nieprawidłowości znajdują się: wynajem mieszkania bez formalności, prowadzenie firmy „na czarno”, zatrudnianie pracowników bez umowy, brak kasy fiskalnej, sprzedaż towarów bez paragonu, faktury albo rachunku. Często pojawiają się też wątpliwości co do źródeł pochodzenia majątku osoby, której dotyczy donos.

Ciekawe jest to, iż liczba zgłoszeń sygnalnych nie rozkłada się równomiernie w czasie. Najwięcej donosów trafia do skarbówki w marcu i kwietniu, co jest związane z terminem rozliczeń rocznych PIT. Widać też pewne różnice regionalne – na przykład na Podhalu więcej zgłoszeń pojawia się w czasie ferii, wakacji i długich weekendów, gdy ruch turystyczny jest wzmożony.

To dzieje się ze zgłoszeniami

Skarbówka odbiera zgłoszenia sygnalne dzięki specjalnej skrzynki mailowej i bezpłatnej infolinii. O tym, czy donos stanie się podstawą do wszczęcia kontroli, decyduje Naczelnik Urzędu Skarbowego lub Naczelnik Urzędu Celno-Skarbowego. Nie wszystkie zgłoszenia są więc automatycznie przekładane na postępowania, ale każde jest analizowane pod kątem wiarygodności i zasadności podjęcia dalszych kroków.

Kim są zgłaszający?

Ciekawe jest również to kim są zgłaszający. Najczęściej to tzw. przyjaciele rodziny lub sama rodzina. Wzrost zgłoszeń następuje nie tylko w czasie rozliczeń rocznych, ale również np. w maju, kiedy realizowane są np. komunie czy też w okresie wakacyjnym, kiedy młodzi ludzie najczęściej biorą śluby.