„Droga do nieba” – kolejne masowe samobójstwa w Kenii

Opracowała: Roksana Pawęzka

W kwietniu 2023 roku w nadmorskim hrabstwie Kilifi kenijskie służby odnalazły setki wychudzonych ciał zakopanych w płytkich grobach. Do samobójstw doszło w południowo-wschodniej części republiki, w pobliżu miejscowości Malindii. Przypuszcza się, iż pokrzywdzeni byli członkami sekty chrześcijańskiej, a życie stracili wskutek dobrowolnego zagłodzenia się. Według BBC w Kenii już wcześniej zdarzały się przypadki wciągania ludzi do niebezpiecznych kultów[1]. Pierwsze informacje służby pozyskały od działaczy grupy praw człowieka Haki Africa. To oni spotkali 15 wychudzonych ludzi, którzy poinformowali ich, iż głodują zgodnie z instrukcjami proboszcza. Według „The New York Times” kaznodzieja przekazał wierzącym, iż „usłyszał głos Chrystusa mówiący mu, iż jego praca, którą mu dał, dobiegła końca”[2]. Śmierć głodowa miała, zdaniem pastora, doprowadzić wierzących na spotkanie z Panem[3].

Od 21 kwietnia 2023 roku 800-akrowy obszar lasu Shakahola, gdzie mieścił się Międzynarodowy Kościół Dobrej Nowiny (Good News International Church), do którego należały ofiary, jest sprawdzany przez policję. Znajdowane są tam ciała pochowane w płytkich grobach oraz żywe, ale skrajnie wychudzone osoby, niemające siły chodzić ani mówić. Mimo ich krytycznego stanu zdrowia konsekwentnie odmawiają pomocy, często nazywając ratowników wrogami, którzy przeszkadzają im w drodze na spotkanie z Panem[4]. w tej chwili teren uznawany jest za miejsce zbrodni i obowiązuje w nim godzina policyjna od zmierzchu do świtu[5]. Ze względu na złe warunki atmosferyczne działania poszukiwawcze zostały przerwane. Wznowiono je 9 maja 2023 roku[6].

Z przeprowadzonych autopsji zwłok wynika, iż większość osób zmarła śmiercią samobójczą (zagłodzenie). Jednak analiza śladów na kilku różnych zwłokach wykazała coś jeszcze. Według doktora Johansena Oduora najczęściej na ciałach dzieci są widoczne ślady przemocy fizycznej oraz bruzdy w okolicach szyi świadczące o podduszeniu. Raporty pośmiertne zawierają również informację o brakujących narządach[7]. Przypuszcza się, iż na terenie posiadłości mogło dojść do handlu ludzkimi organami. Na stan 9 maja 2023 roku służby odnalazły ponad 100 ofiar, a zdaniem Kenijskiego Czerwonego Krzyża zaginęło ponad 300 osób[8].

Oficjalnie Kościół Dobrej Nowiny został zamknięty już cztery lata temu. Natomiast w internecie można znaleźć dowody, które temu zaprzeczają, np. materiały wideo znajdujące się na YouTube. Jak podaje BBC: „Nie jest jasne, kiedy nagrano kazania. Istnieje jednak odniesienie do nadchodzącego wydarzenia głoszonego przez pastora Mackenzie w Nairobi w styczniu 2020 roku, co zaprzecza jego twierdzeniu, iż zakończył działalność kaznodziejską w poprzednim roku”. Grupa głosiła niebezpieczne doktryny, które pociągnęły za sobą konsekwencje, jak np. incydent w lesie Shakahola. Kolejnym przykładem potwierdzającym przestępczy charakter ugrupowania jest przynależność dzieci. Pastor często wyrażał przekonanie, iż formalna edukacja jest satanistyczna i wykorzystywana do wymuszania pieniędzy. Wmawiał też swoim wiernym, iż szczepionki są złe[9].

Kim jest założyciel „kultu głodu”?

Założyciel Międzynarodowego Kościoła Dobrej Nowiny, który działał od ponad 20 lat w Kenii, to 50-letni Paul Mackenzie Nthenge. Wychował się w Lunga Lunga w hrabstwie Kwale. Uczęszczał do szkoły w Mwalewa School, gdzie skończył naukę podstawową, następnie poszedł do Lukore Secondary School. Mieszkańcem Malindi został w 1999 roku. Zaczął uczęszczać na kazania kościelne, a w 2003 utworzył swój ruch. Pierwszy związek małżeński zawarł w tym samym roku, ale nie trwał on długo. Kobieta zmarła sześć lat później. Po śmierci żony Mackenzie ożenił się ponownie w 2012 roku, niestety po pięciu latach ponownie owdowiał. Ma sześcioro dzieci z dwóch poprzednich małżeństw. Jego trzecią żoną jest Rhoda Maweu. W 2017 roku został posądzony o radykalizację. Dwa lata później zamknął swój Kościół i znów zmienił miejsce zamieszkania. Twierdził, iż takie jest jego objawienie i tam miał rozpocząć pracę na roli[10]. W marcu 2023 roku stanął przed sądem pod zarzutem namawiania rodziców dwójki dzieci do ich zagłodzenia. Został zwolniony z aresztu za kaucją w wysokości 10 000 szylingów[11].

Przedstawione mu w tej chwili zarzuty to propagowanie doktryny przypominającej sektę, która głosi zagłodzenie swoich wyznawców w nadziei, iż pewnego dnia wstąpią do nieba i spotkają swojego stwórcę. Właściciel Kościoła nie przyznaje się do winy.

Prezydent Republiki Kenii nakazał służbom przeprowadzenie śledztwa i dotarcie do pierwotnej przyczyny, a także do osób duchowych, które chcą wykorzystać wiarę do podstępu. W swoim oświadczeniu oznajmił, iż każda religia, która głosi przekonanie przeciwne zasadom konstytucji, nie może funkcjonować. Ponadto każda taka instytucja, której przedstawiciele sprzeciwia się pomocy medycznej lub namawiają do rezygnacji z nauki, powinna zostać zamknięta, a jej przedstawiciele być pociągnięci do odpowiedzialności[12].

Śledztwo przez cały czas trwa. Patolodzy wciąż badają zwłoki w celu ustalenia przyczyny zgonów, a służby przeszukują i zabezpieczają teren. Z każdym kolejnym dniem na jaw wychodzi coraz więcej dowodów.

[1] Kenya cult deaths: 47 bodies found in investigation into ’starvation cult,„BBC”, 23.04.2023, https://www.bbc.com/news/world-africa-65363585, 16.05.2023.

[2] A. Higgins, He Told Followers to Starve to Meet Jesus. Why Did So many Do It?, „The New York Times” 14.04.2023, https://www.nytimes.com/2023/05/14/world/africa/kenya-christian-cult-deaths.html, 17.05.2023.

[3] Kenya: More bodies dug up in cult investigation, „Africanews”, 24.04.2023, https://www.africanews.com/2023/04/24/kenya-more-bodies-dug-up-in-cult-investigation/, 16.05.2023.

[4] S. Królak, Kult głodu w Kenii: nieznośny smród masowych grobów,„Aktualności.news”, 24.04.2023, https://aktualnosci.news/kult-glodu-w-kenii-nieznosny-smrod-masowych-grobow-386860/, 17.05.2023.

[5] C.Kimeu, ‘We tried to stop her’:Kenyan teenager tells how cult starved his mother, „The Guardian”,30.04.2023, https://www.theguardian.com/world/2023/apr/30/we-tried-to-stop-her-kenyan-teenager-tells-how-cult-starved-his-mother, 16.05.2023.

[6] Forest search resumes for Kenyan death cult victims of ‘highly organized crime’, „Reuters”, 9.05.2023, https://www.reuters.com/world/africa/forest-search-resumes-kenyan-death-cult-victims-highly-organised-crime-2023-05-09/, 16.05.2023.

[7] Autopsies reveal missing organs in Kenya cult deaths, say police, „The Guardian” 9.05.2023,

https://www.theguardian.com/world/2023/may/09/autopsies-missing-organs-kenya-cult-deaths-police, 10.05.2023.

[8] Autopsies Begin on Kenyan cult members who starved to death, „Al Jazzera” 1.05.2023,

10.05.2023.

[9] P. Mwai, D. Barrow, R. Njoroge, Pastor Paul Mackenzie: What did the starvation cult leader preach?, „BBC”,10.05.2023, https://www.bbc.com/news/world-africa-65412822, 11.05.2023.

[10] Paul Mackenzie: From hawker to doomsday preacher, „The Citizen”, 29.04.2023, https://www.thecitizen.co.tz/tanzania/news/east-africa-news/paul-mackenzie-from-hawker-to-doomsday-preacher-4217360, 18.05.2023.

[11] Monday Raport, Pastor Paul Mackenzie’s Journey, „Citizen TV Kenya”, 24.04.2023, https://www.youtube.com/embed/OOFDfUTrB-Y, 12.05.2023.

[12] Ruto speaks: ’Paul Mackenzie belongs in jail’, „NTV Kenya”, 24.04.2023, https://www.youtube.com/embed/RkiB46Mm4iY&t=15s, 19.05.2023.